Ο φιλελευθερισμός είναι σύμμαχος του κοινοτισμού, όχι αντίπαλος
Όχι απλά δεν υπάρχει ασυμβατότητα μεταξύ φιλελευθερισμού και κοινοτισμού, αλλά η πολιτική ατζέντα των φιλελεύθερων είναι απαραίτητη για την επίτευξη των κοινωνικών στόχων των κοινοτιστών.
Ετικέτες: Φιλελευθερισμός, Πολιτισμός
Άρθρο του Daniel B. Klein, Επίκουρου Καθηγητή Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, δημοσιευμένο την 1/12/1994 από το FEE.
Η εποχή της ασέβειας
Στις προηγούμενες δεκαετίες υπήρχε ένας ορισμένος σεβασμός για τις θεμελιώδεις αξίες. Ακόμα κι αν δεν συμμεριζόσασταν τα αισθήματα των συνανθρώπων σας σχετικά με τη θρησκεία, την πολιτική ή την οικογενειακή ζωή, ξέρατε να αφήνετε τις διαφορές σας στην άκρη: «Ποτέ μην μιλάς για σεξ, θρησκεία ή πολιτική σε μικτή παρέα».
Όμως τα τελευταία χρόνια τα ήθη αλλάζουν ραγδαία. Όχι μόνο χάνουν την ισχύ τους οι παλιές αξίες, αλλά οι αξίες κάθε είδους θεωρούνται στόχος προς κατεδάφιση και σφαγιασμό. Οι διανοούμενοι εφαρμόζουν το νυστέρι τους στις αίθουσες των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων πάνω σε ιερές έννοιες, από τη θεολογία έως το συνταγματικό δίκαιο. Ο PJ O'Rourke υποστηρίζει την πορνεία στο Κογκρέσο, ο ραδιοφωνικός -και ενίοτε υποψήφιος κυβερνήτης- Χάουαρντ Στερν χλευάζει την έννοια της πολιτικής, οι τηλεοπτικοί μπαμπάδες Homer Simpson και Al Bundy μετατρέπουν τις αγαπημένες οικογένειες σε φάρσα, ο τραγουδιστής της ραπ Ice T ποδοπατά τον κοινό νου για την επιβολή του νόμου, και το Χόλιγουντ γελοιοποιεί την οργανωμένη θρησκεία. Ο αισθησιασμός και η βία, αυτοί οι μεγάλοι διαλύτες του συναισθηματισμού, διαποτίζουν τη λαϊκή κουλτούρα. Η εποχή μας είναι η εποχή της ασέβειας.
Επομένως, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι τόσες πολλές θορυβημένες φωνές ανησυχούν τώρα έντονα για την κατάρρευση των πολιτισμικών αξιών. Ένας σίγουρος δείκτης αυτής της τάσης είναι η άνοδος ενός πνευματικού κινήματος που είναι γνωστό ως κοινοτισμός. Με επικεφαλής τον κοινωνιολόγο Amitai Etzioni του Πανεπιστημίου Τζορτζ Ουάσιγκτον, οι κοινοτιστές έχουν κερδίσει την προβολή μέσα από πρότζεκτ όπως το τριμηνιαίο περιοδικό The Responsive Community και το εξαιρετικά δημοφιλές Society for the Advancement of Socio- Economics.
Οι κοινοτιστές
Αν και η ταχεία άνοδος του κοινοτισμού είναι εμφανής, δεν μπορούμε να πούμε το ίδιο για το θεμελιώδες μήνυμά του. Η κύρια, αν και κάπως άνευρη, επισήμανσή του είναι ότι οι πολιτιστικές αξίες είναι ζωτικής σημασίας για την εύρυθμη λειτουργία της κοινωνίας και ότι αυτές οι αξίες γεννιούνται και αναπαράγονται εντός μιας υγιούς κοινοτικής ζωής. Μια αγαπημένη μέθοδος μεταξύ των κοινοτιστών για να εμπεδώσουν αυτό το μήνυμα είναι να επιπλήττουν την «κατεστημένη» οικονομική επιστήμη, ότι βλέπει τα άτομα σαν ατομοκεντρικούς παράγοντες, με προτιμήσεις που είναι μυστηριωδώς «δοσμένες».
Όσο για την πολιτική, οι κοινοτιστές είναι μάλλον μπερδεμένοι. Δεδομένης της πνευματικής τους βάσης στην κοινωνιολογία και της έμφασης που δίνουν στα κοινοτικά πρότυπα, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι ελάχιστοι κοινοτιστές θεωρούν τον καπιταλισμό ως ιδανικό. Μερικές φορές δείχνουν με το δάχτυλο τον laissez-faire καπιταλισμό σαν την πηγή των προβλημάτων μας. Πράγματι, συχνά θεωρούν το κράτος ως φορέα βελτίωσης της κοινωνίας. Το Πνεύμα της Κοινότητας: Δικαιώματα, Ευθύνες και Κοινοτική Ατζέντα (1993) του Etzioni είναι γεμάτο με συγκεκριμένες προτάσεις για κυβερνητική δράση και ρύθμιση.
Αλλά μην σπεύσετε να ξεγράψετε τους κοινοτιστές σαν ένα μάτσο κρυπτο-κρατιστές. Στο ζήτημα του κράτους, ο Etzioni, όπως και οι κοινοτιστές γενικά, είναι μία ζέστη και μία κρύο. Σ’ ένα πρόσφατο τεύχος του The Public Interest, γράφει:
«Μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι ακριβώς η σύνδεση των μελών της κοινότητας είναι που μας επιτρέπει να παραμείνουμε ανεξάρτητοι από το κράτος. Η αγκυροβόληση των ατόμων σε βιώσιμες οικογένειες, σε ιστούς από φιλίες, σε κοινότητες πίστης και σε γειτονιές - με λίγα λόγια, σε κοινότητες - συντηρεί καλύτερα την ικανότητά τους να αντιστέκονται στις πιέσεις του κράτους. Η απουσία αυτών των κοινωνικών θεμελίων καθιστά ευάλωτα τα απομονωμένα άτομα στις πιέσεις του ολοκληρωτισμού.»
Πράγματι, ο Etzioni αναγνωρίζει την πιθανή συμβατότητα του φιλελευθερισμού και του κοινοτισμού: «Μπορεί κανείς να είναι αντίθετος με την κρατική παρέμβαση και ρύθμιση όσο ένας σκληροπυρηνικός φιλελεύθερος, και να εξακολουθεί να βλέπει μεγάλη αξία σε ανθρώπους που ενθαρρύνουν ο ένας τον άλλον να κάνουν το σωστό».
Ένας άλλος κοινοτιστής, ο Thomas Spragens, έγραψε ένα άρθρο προ ημερών, «Τα όρια του φιλελευθερισμού», στο The Responsive Community. Λέει ότι οι φιλελεύθεροι που επικαλούνται δογματικά τα «αναπαλλοτρίωτα δικαιώματα», συχνά παραβλέπουν το πώς η ελευθερία αλληλεπιδρά με άλλες ανθρώπινες αξίες, ότι αποφεύγουν δύσκολες περιπτώσεις όπως η ασφάλεια και η εθνική άμυνα και ότι «αποτυγχάνουν να συλλάβουν ότι ο κρίσιμος κοινωνικός σκοπός είναι η δημιουργία και η προστασία της προσωπικής αυτονομίας παρά […] το να αντιμετωπίζονται τα αποτελέσματα της αγοράς ως ηθικώς ιερά». Σε όλα αυτά επικροτώ τον Spragens.
Ωστόσο, ο Spragens βλέπει μια πλαστή καρικατούρα του φιλελευθερισμού. Βλέπει τις φιλελεύθερες πολιτικές ως αδιάφορες ή ακόμα και εχθρικές για τους αγαπημένους του στόχους, της προσωπικής αυτονομίας και της αίσθησης της κοινότητας. Ο φιλελευθερισμός παραχωρεί «την μεγαλύτερη προτεραιότητά του […] στην σκέτη επιθυμία», «στην πυρά των ματαιοδοξιών» και «στην χαλάρωση των κοινωνικών περιορισμών στη σεξουαλική συμπεριφορά». Μειώνει τις κοινωνικές σχέσεις «σε μια ένωση με βάση το χρήμα», «χρησιμοποιώντας ο ένας τον άλλον ως σκαλοπάτι» και ενισχύει την ηθική του τύπου «εκείνοι με τα περισσότερα υλικά αγαθά κερδίζουν». Προωθεί «τους ολιγάρχες, τις εταιρικές πόλεις, [και] την εταιρική κυριαρχία»— Οι δέκα πληγές του Φαραώ!
Ενώ ο Etzioni βλέπει μια πιθανή συμβατότητα μεταξύ του φιλελευθερισμού και του κοινοτισμού, ο Spragens φαίνεται να βρίσκει μια απαραίτητη ασυμβατότητα. Είμαι πολύ περισσότερο διατεθειμένος να συμφωνήσω με τον Etzioni. Όχι, προχωρώ ακόμα πιο πέρα: Η πολιτική ατζέντα των φιλελεύθερων είναι απαραίτητη για την επίτευξη των κοινωνικών στόχων των κοινοτιστών.
Κατανοώντας τον κύκλο των κοινοτιστών
Οι κοινοτιστές λαχταρούν τα μέλη της κοινωνίας να μεγαλώνουν σε σταθερές, λειτουργικές κοινότητες με εποικοδομητικούς στόχους και πολιτισμένους τρόπους. Τα άτομα που μεγαλώνουν σε τέτοιες κοινότητες θα εσωτερικεύσουν στη συνέχεια τις αξίες, τις διανοητικές συνήθειες και τους τρόπους αυτής της αλληλεπίδρασης. Αυτή η διαδικασία δίνει στο άτομο μια ηθική βάση από την οποία μπορεί να βρει το δικό του μονοπάτι στον κόσμο. Του δίνει μια διαρκή αίσθηση σκοπού και, κατά συνέπεια, αυτοεκτίμηση. Από εκεί μπορεί να συνεχίσει να έρχεται σε επαφή με τον κόσμο με τον δικό του τρόπο και, όπως ο σολομός που επιστρέφει στα νερά της ωοτοκίας του, να συνεισφέρει στην κοινωνία τις δικές του εξελίξεις και βελτιώσεις με κοινοτικούς τρόπους. Ο ιδανικός κοινοτικός κύκλος είναι το άτομο να μεγαλώσει σε υγιείς κοινότητες, να εσωτερικεύσει συνεκτικές και εποικοδομητικές αξίες, να επιτύχει μια υπεύθυνη προσωπική αυτονομία, να γνωρίσει τον εξωτερικό κόσμο και να συμβάλει στην ανάπτυξη των σημερινών κοινοτήτων που επηρεάζουν εκ νέου τους άλλους.
Η διαδικασία είναι λογική, αλλά το κεντρικό ερώτημα είναι: Πώς επιτυγχάνεται; Εδώ, οι κοινοτιστές θα έκαναν καλά να διδαχθούν περισσότερα οικονομικά της ελεύθερης αγοράς. Δεν εννοώ τις άγονες ασκήσεις των αποφοίτων των οικονομικών σχολών. Αντίθετα, εννοώ τον Άνταμ Σμιθ και τους αληθινούς πνευματικούς απογόνους του. Οι κοινοτιστές θα πρέπει να δώσουν μεγαλύτερη προσοχή στο Αόρατο Χέρι, δηλαδή στις ωφέλιμες, αποκεντρωμένες διαδικασίες με τις οποίες τα άτομα και οι οικογένειες επιλέγουν οικειοθελώς για λογαριασμό τους.
Ελευθερία και κοινότητα
Για την επιτυχία του κοινοτικού κύκλου, είναι ζωτικής σημασίας οι αξίες και οι πρακτικές της κοινότητάς μας να έχουν νόημα. Οι δραστηριότητες της κοινότητας πρέπει να φτάνουν μέσα στην ψυχή μας και να μας συγκινούν με κάποιο τρόπο. Πρέπει να θέλουμε να είμαστε μέρος της κοινότητας και να νιώθουμε ευγνωμοσύνη για όσα μας δίνει. Για να το πετύχουμε αυτό, οι κοινότητές μας πρέπει να εξασκούν τις δυνάμεις μας και να μιλούν στην ψυχή μας.
Αλλά ο καθένας από εμάς —ακόμα και ως νέος— έχει διαφορετικό σύνολο δυνάμεων και διαφορετική ψυχή. Με το να συναθροίζουμε ανθρώπους αυθαίρετα δεν πρόκειται να δημιουργήσουμε μια ουσιαστική κοινότητα. Το νόημα πρέπει να προέρχεται από τη σωστή ανάμειξη φιλοδοξιών, στάσεων και ταλέντων. Ο πιο σίγουρος τρόπος για να συμβεί αυτό είναι να αφήσουμε τους ανθρώπους να ταξινομηθούν σε κοινοτικές δραστηριότητες.
Ας υποθέσουμε ότι σε μια γειτονιά υπάρχουν 16 νέοι που λατρεύουν να παίζουν μουσική. Τα ενδιαφέροντά τους όμως διαφέρουν. Τέσσερις είναι επικεντρωμένοι στην τζαζ, τέσσερις λατρεύουν το ροκ εν ρολ, τέσσερις λατρεύουν τον Μπαχ και τέσσερις λατρεύουν τα εμβατήρια. Αν τους αφήσουμε ελεύθερους να ακολουθήσουν ό,τι τους χαρίζει ευδαιμονία, θα ταξινομηθούν σε τέσσερα ξεχωριστά κουαρτέτα, στα οποία κάθε άτομο θα βρίσκει την εμπειρία της κοινότητας πολύ σημαντική και ικανοποιητική.
Αν, αντ' αυτού, με κάποιο τρόπο συσσωρεύαμε και τους 16 σε ένα σύνολο, κανένας δεν θα έβρισκε την ίδια πνευματική και κοινωνική εξέλιξη. Ας υποθέσουμε ότι αποφασιζόταν πως το πρόγραμμα του μεγάλου μουσικού συνόλου θα ήταν μόνο τζαζ. Στη συνέχεια, δώδεκα από τα μέλη θα ήταν υποχρεωμένοι να παίζουν ένα στυλ που δεν ταίριαζε στην ψυχή τους, και ακόμη και οι τέσσερις που αγαπούν την τζαζ θα υπέφεραν, επειδή η κοινότητά τους θα αποδυναμωνόταν πνευματικά εξαιτίας της ανόρεχτης συμμετοχής των υπολοίπων.
Εκτός από την ευτυχή σύμπτωση ενδιαφέροντος που επιτυγχάνεται όταν σχηματίζονται κοινότητες με εθελούσια συμμετοχή, η ίδια η εθελούσια διαδικασία έχει επίσης μια δικής της αξία. Πέρα από τo να ενώνει με τακτοποιημένο τρόπο τα άτομα σε ομάδες, η οικειοθελής διαδικασία εμποτίζει τις ομάδες με την αίσθηση της ομόνοιας. Αυτό είναι το δικό μας έργο. Εμείς αποφασίσαμε να μαζευτούμε για να δημιουργήσουμε αυτή την ομάδα. Η αίσθηση του εγχειρήματος από κάτω προς τα πάνω, κι όχι άνωθεν, δίνει προσωπικό νόημα και αξιοπρέπεια στους συμμετέχοντες, ένα νόημα που οι άνωθεν προσεγγίσεις για τη συγκρότηση ομάδων πάντα αποτυγχάνουν να δώσουν.
Αν και οι φιλελεύθεροι δεν είναι γνωστοί για την διαχυτικότητά τους, μπορούμε να βρούμε κοινοτικά θέματα, τόσο στους κλασικούς φιλελεύθερους όσο και στους σύγχρονους διανοούμενους που προτιμούν τον φιλελευθερισμό.
Το κράτος εναντίον της κοινότητας
Ο Alexis de Tocqueville έκανε μια ερευνητική μελέτη για το πώς οι πρώτοι Αμερικανοί συμμετείχαν δυναμικά σε κάθε είδους εθελοντικές ενώσεις. Η εθελοντική πρωτοβουλία αφορούσε σχεδόν κάθε μορφή «δημόσιας» υπηρεσίας - σχολεία, βιβλιοθήκες, αυτοκινητόδρομοι, γέφυρες, πυροσβεστικές εγκαταστάσεις, πρόληψη του εγκλήματος, νοσοκομεία κ.λπ. «Η τοπική ελευθερία», λέει ο Τοκβίλ, «οδηγεί έναν μεγάλο αριθμό πολιτών να εκτιμούν τη στοργή των γειτόνων και των συγγενών τους, φέρνει συνεχώς τους ανθρώπους κοντά και τους ωθεί να βοηθούν ο ένας τον άλλον». Όσο για το κράτος, «όσο περισσότερο στέκεται στη θέση των (σ.σ. εθελούσιων) ενώσεων, τόσο περισσότερο θα ζητούν την αρωγή του τα άτομα, χάνοντας την έννοια της συνεργασίας».
Η κοινότητα εξαρτάται από τη συμμετοχή σε θεσμούς που ενώνουν τις ζωές των ανθρώπων. Τι καλύτερο εργαλείο για την προώθηση αυτού του στόχου από την ελευθερία επιλογής σχολείου; Οι γονείς θα επέλεγαν το σχολείο που ταιριάζει στα ενδιαφέροντα και τις αξίες τους, και τα σχολεία θα κάλυπταν αυτές τις ανάγκες. Θα εξελίσσονταν από την κοινότητα για την κοινότητα, αντί να επιβάλλονται από έξω.
Στο Public and Private High Schools: The Impact of Communities (1987), οι κοινωνιολόγοι James Coleman και Thomas Hoffer πιστώνουν την εξαιρετική απόδοση των ιδιωτικών Καθολικών σχολείων στον ρόλο της κοινότητας και του «κοινωνικού κεφαλαίου». Οι πολιτικοί επιστήμονες John Chubb και Terry Moe, στο Politics, Markets and America's Schools (1990), μας παρουσιάζουν έναν πικρό απολογισμό της αποτυχίας των κρατικών σχολείων να δημιουργήσουν ένα esprit des corps και μια προσωπική εμπειρία εξέλιξης χάρη στην κοινότητα. Οι γειτονιές του κέντρου της πόλης είναι πιο πρόθυμες - και χρειάζονται περισσότερο - τις σχολικές επιλογές, για να ενισχύσουν τη μάθηση καθώς και την αίσθηση της κοινότητας.
Ένας άλλος τομέας όπου το πανίσχυρο κράτος θα ήταν χρήσιμο να αποσυρθεί είναι η ανακούφιση των φτωχών και η κοινωνική ασφάλιση. Ο ιστορικός David Beito έχει γράψει για τις αδελφότητες της Αμερικής. Κατά τη δεκαετία του 1920, τα μέλη τους ανερχόταν στο 30% του ενήλικου ανδρικού πληθυσμού και ήταν ισχυρές μεταξύ των μαύρων και των μεταναστών. Η αμοιβαία βοήθεια βασιζόταν στην οικειοθελή συμμετοχή, την αμοιβαιότητα, την αξιοπρέπεια και την ευγνωμοσύνη. Τι καλύτερος τρόπος, με τα λόγια του Spragens «να εκφράσω συμπόνια για τους συμπολίτες μου;» Η ανάδυση του κράτους πρόνοιας ήταν ένας από τους λόγους της παρακμής του συστήματος. Ο Charles Murray έχει αναλύσει το πόσα προγράμματα του κράτους πρόνοιας υπονομεύουν τις ουσιαστικές αξίες και πρακτικές της κοινότητας.
Ένα δυνητικά πλούσιο περιβάλλον για την ανάπτυξη των κοινοτικών δραστηριοτήτων είναι ο χώρος εργασίας, ο οποίος απολαμβάνει υλικοτεχνικά πλεονεκτήματα και ένα στιβαρό απόθεμα κοινωνικού κεφαλαίου. Θα είχε πολύ νόημα να ξεφυτρώσουν σχολεία, κοινωνικοί σύλλογοι, κοινότητες ψυχαγωγίας, φιλανθρωπίας και προσευχής με αφορμή τον χώρο εργασίας. Όμως τέτοιες αυθόρμητες ενώσεις εμποδίζονται από πολυάριθμους κανονισμούς των εταιρειών και των εργαζομένων τους. Οι νόμοι που εμποδίζουν τη ρευστή προσαρμογή της οικειοθελούς δραστηριότητας από εμπορική σε μη εμπορική δράση περιλαμβάνουν τους νόμους κατά των διακρίσεων, τους νόμους περί αποζημιώσεων εργαζομένων, τους νόμους περί οικιστικών ζωνών, τους κανονισμούς ασφαλείας, τους περιορισμούς αδειοδότησης, τους περιορισμούς από τα συνδικάτα, τους φόρους κοινωνικής ασφάλισης, τους νόμους για την παιδική εργασία, τους νόμους περί κατώτατου μισθού, και τον κώδικα της φορολογίας των επιχειρήσεων. Ο φιλελεύθερος τάσσεται υπέρ της κατάργησης όλων αυτών των εμποδίων στην εθελούσιες σχέσεις.
Η προσωπική αυτονομία ως ένας λόγος υπέρ της ελευθερίας
Η αξία της προσωπικής αυτονομίας, την οποία ο Spragens μέμφεται τους φιλελεύθερους ότι παραμελούν, ήταν το κεντρικό στοιχείο του φιλελεύθερου μανιφέστου που γράφτηκε από τον Wilhelm von Humboldt το 1791, The Limits of State Action. «Ό,τι δεν πηγάζει από την ελεύθερη επιλογή ενός ανθρώπου […] δεν εισέρχεται στην ύπαρξή του, αλλά παραμένει ξένο προς την αληθινή του φύση». Στο On Liberty —ένα μάλλον φιλελεύθερο κείμενο— ο John Stuart Mill δίνει έμφαση στην προσωπική αυτονομία και αποτίνει υψηλό φόρο τιμής στον Humboldt. Ο Thomas Szasz, ένας παθιασμένος και διεισδυτικός μελετητής της προσωπικής αυτονομίας, είναι ένας σχολαστικός φιλελεύθερος.
Η κοινότητα στη σύγχρονη κοινωνία
Στη σημερινή κοινωνία πρέπει να αναγνωριστεί ότι, ενώ η οικογένεια παραμένει το λίκνο της ταυτότητας, η κοινότητα δεν αφορά πλέον μόνο τις γειτονιές. Δεν είναι πλέον αυστηρά θέμα εγγύτητας, καθώς τα μακρινά μέρη γίνονται λιγότερο μακρινά με κάθε χρόνο που περνάει. Επίσης, η κοινότητα δεν είναι πλέον ενοποιημένη. Όπως έγραψε πρόσφατα ο Ρικ Χέντερσον στο περιοδικό Reason, «Ένα άτομο μπορεί να είναι ταυτόχρονα Πρεσβυτεριανός, παίκτης του σόφτμπολ, γονέας, μηχανικός αυτοκινήτων το Σαββατοκύριακο και αναγνώστης βιβλίων μυστηρίου». Μπορεί κάθε ρόλος να συνοδεύεται από έναν ξεχωριστό κύκλο συντρόφων.
Αντί να το βλέπουμε αυτό σαν μια τραγική κατάρρευση, θα πρέπει να το καλωσορίζουμε ως μια μεγάλη απελευθέρωση. Στο πρόσφατο βιβλίο της, In Defence of Modernity: Role Complexity and Individual Autonomy, η Rose Coser αφηγείται την άπληστη και απογοητευτική πλευρά της κοινότητας και το πώς η νεωτερικότητα μας απελευθερώνει από αυτήν. Χάρη στις σύγχρονες επικοινωνίες και τις μεταφορές, οι ενήλικες μπορούν να επιλέξουν την κοινότητα που τους ταιριάζει καλύτερα. Μπορούμε να βρούμε ευκολότερα έναν κύκλο φίλων που μοιράζονται τις φιλοδοξίες μας και εκτιμούν τη συνεισφορά μας. Οι κοινοτιστές πρέπει να έχουν κατά νου ότι τα αεροπλάνα, οι τηλεφωνικές κλήσεις και οι οθόνες των υπολογιστών είναι μερικές φορές οι αγωγοί στενών κοινοτικών δεσμών. Σε κάποιο βαθμό, το εμπόριο παρακάμπτει την κοινότητα - δόξα τω Θεώ - αλλά σε κάποιο βαθμό την αναδιαμορφώνει, απλά με τρόπους που καθιστούν δύσκολο το να γίνει αυτό αντιληπτό.
Ο διευρυνόμενος πλούτος της ελεύθερης οικονομίας παρέχει σε όλους τα μέσα για την επιδίωξη του προσωπικού ενδιαφέροντος ανάμεσα σε έναν κύκλο φίλων και συνεργατών. Μια κοινότητα που δίνει σε κάποιον, τόσο κοινωνικούς δεσμούς όσο και ικανοποίηση των εξατομικευμένων του φιλοδοξιών, είναι μια πολυτέλεια που οι περισσότεροι άνθρωποι στον κόσμο απλά δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά. Η οικονομία laissez-faire προσφέρει το πιο πλούσιο εύρος προσωπικής ανάπτυξης.
Προς έναν φιλελεύθερο κοινοτισμό
Υπάρχει άραγε κάποια θεμελιώδης σύγκρουση μεταξύ των κοινοτικών στόχων και των φιλελεύθερων πολιτικών; Μπορεί να υπάρχει μια σύγκρουση από μία άποψη: Μερικές φορές φαίνεται ότι οι κοινοτιστές λαχταρούν μια κοινή κοινωνική εμπειρία, μια εμπειρία που δένει το άτομο όχι μόνο με κάποια κοινότητα αλλά με την κοινότητα. Εδώ είναι, ίσως, που καταλαβαίνουμε γιατί οι κοινοτιστές «κλώτσησαν» στην ιδέα της ελεύθερης επιλογής σχολείου. Για τους φιλελεύθερους, ένα σχέδιο για μια καθολική εμπειρία μοιάζει με συνταγή κρατικής καταπίεσης. Οι μόνες καθολικές κοινωνικές αξίες που πρέπει να τηρούνται από το κράτος είναι ο σεβασμός των δίκαιων νόμων. Αυτός, θα έλεγα, είναι ο καλύτερος τρόπος, ο μόνος τρόπος, για να υπηρετήσουμε κοινοτικούς στόχους και να διατηρήσουμε την κοινή ευπρέπεια σε αυτήν την Εποχή της Ασεβείας.
Δείτε επίσης:
Ο Daniel Klein είναι καθηγητής οικονομικών και πρόεδρος JIN στο Mercatus Center στο Πανεπιστήμιο George Mason και αναπληρωτής συνεργάτης στο Ratio Institute (Στοκχόλμη). Στο GMU ηγείται ενός προγράμματος στον Adam Smith. Είναι συγγραφέας του Knowledge and Coordination: A Liberal Interpretation και συντάκτης του Econ Journal Watch .