Ο «πολύς» Keynes ήταν εξίσου αποτυχημένος επενδυτής, όσο και οικονομολόγος
«Οι πρακτικοί άνθρωποι, που πιστεύουν ότι είναι εντελώς απαλλαγμένοι από οποιαδήποτε πνευματική επιρροή, είναι συνήθως σκλάβοι κάποιου εκλιπόντος οικονομολόγου»
Ετικέτες: Σοσιαλισμός, Παρεμβατισμός, Χρηματοοικονομικές Αγορές, Keynes
Άρθρο του Mark Thornton, δημοσιευμένο στις 17/10/2024.
Ο Τζον Μέιναρντ Κέυνς ήταν ένας Άγγλος «οικονομολόγος» που γέννησε μια επανάσταση στην οικονομική σκέψη, η οποία ξέσπασε στη Βρετανία από έναν οχετό της σοσιαλιστικής σκέψης, δημιουργώντας ένα κύμα αντι-οικονομικής «επιστήμης», που κυριάρχησε κυρίευσε τον κλάδο των οικονομικών παγκοσμίως, γνωστή ως κεϋνσιανή οικονομία. Η εμπειρία του ως επενδυτής είναι πολύ διδακτική για τη νοοτροπία του και την ατυχή επανάσταση που έφερε στον κόσμο.
Η κεϋνσιανή επανάσταση
Οι περισσότεροι οικονομολόγοι στις μέρες μας αποφεύγουν την ετικέτα «κεϋνσιανά οικονομικά», αλλά αυτό είναι φυσικό, δεδομένου των ναυαγίων που προξένησαν οι αποτυχίες τους στο παρελθόν. Τα στοιχεία της σκέψης και της γραφής του ίδιου του Κέυνς έγιναν δεκτά, ερμηνεύτηκαν (συχνά κάνοντάς τις αγνώριστα) και τελικά απορρίφθηκαν ως εσφαλμένα, ακόμη και επικίνδυνα (μόνο κατ' όνομα όμως).
Ωστόσο, ενώ το «σώμα» της σκέψης του Κέυνς έχει πλέον καθαριστεί από τον ιστό του, ο «σκελετός» παραμένει και κυριαρχεί στον κλάδο και, επιπλέον, στην σκέψη του μέσου ανθρώπου. Το κράτος πλέον κάνει κουμάντο στην οικονομία!
Όταν ο Κέυνς εκπαιδευόταν στο σοσιαλίζον Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, στον πραγματικό κόσμο κυριαρχούσε ακόμα το laissez faire (σ.σ. η φιλελεύθερη, καπιταλιστική οικονομία), που είχε καταφέρει να ανυψώσει την εργατική τάξη και να κατασκευάσει μια ισχυρή καπιταλιστική μηχανή, και το κράτος θεωρείτο μια διαφορετική και ξεχωριστή οντότητα που υπόκειτο στους κανόνες και τις ρυθμίσεις της φιλελεύθερης οικονομίας, όπως ήταν ο κανόνας του χρυσού και οι ισοσκελισμένοι προϋπολογισμοί.
Ο Κέυνς δημοσίευσε το βιβλίο του, The General Theory of Employment, Interest, and Money, το 1936 και πέθανε το 1946, κληροδοτώντας στον κόσμο το πλήρως μπασταρδεμένο σύστημα του χρυσού του Bretton Woods, μια χαρακτηριστική άποψη του τεχνοκρατικού σοσιαλισμού και της νέας «μακρο-οικονομικής» άποψης των οικονομικών, που κυριαρχεί πλήρως στην εκπαίδευση, στην προπαγάνδα και στην πολιτική.
Καταργώντας τη διδασκαλία της ιστορίας της οικονομικής σκέψης, ειδικά στα μεταπτυχιακά προγράμματα, ο σύγχρονος οικονομολόγος δεν μπορεί πραγματικά να την συλλάβει με άλλους όρους. Η κεντρική τράπεζα (η Federal Reserve) και το Υπουργείο Οικονομικών χειραγωγούν την οικονομία σαν μαριονέτα, τραβώντας διάφορα νήματα. Όλα τα άλλα, συμπεριλαμβανομένης της «μικροοικονομίας», θεωρούνται απλώς «εξειδικεύσεις», μικροπολιτική, ή η κύρια πηγή εσόδων από τη διδασκαλία των Αρχών της οικονομίας στο πανεπιστήμιο.
Οι (σύγχρονοι) οικονομολόγοι μπορεί να παραπέμπουν στην «ελεύθερη αγορά» ως ένα αναγκαίο κακό, αλλά οι πραγματικές τους απόψεις είναι ότι η αγορά έχει κάθε λογής ατέλειες και δημιουργεί κάθε λογής δεινά στον κόσμο. Στην πραγματικότητα, αυτή είναι μια ανειλικρινής άποψη και έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τα ιστορικά γεγονότα. Η ίδια η άποψη (σ.σ. της εποχής πριν τον Κέυνς) ότι το ίδιο το κράτος θα μπορούσε να καταργηθεί σε μεγάλο βαθμό και να μην χρησιμοποιείται για την διάγνωση, ή τη θεραπεία της οικονομίας, θα θεωρείτο γελοία και θα οδηγούσε τους περισσότερους κατόχους των σύγχρονων διδακτορικών πτυχίων σε μια ψυχική κατάρρευση.
Κέυνς, ο επενδυτής
Ο Κέυνς ήταν γιος καθηγητή και ο ίδιος εκπαιδεύτηκε στα μαθηματικά. Υπήρξε ένα θαυμαστό παιδί, και αργότερα δημοσίευσε διάσημα βιβλία για τις πιθανότητες, την οικονομία και την πολιτική, και υπήρξε μεγάλος παίκτης στις διεθνείς υποθέσεις και σημαντικός αρχιτέκτονας στον επανασχεδιασμό του παγκόσμιου νομισματικού συστήματος μακριά από τον κανόνα του χρυσού.
Όσον αφορά τις επενδύσεις, ο Κέυνς έχει μάλιστα αναγνωριστεί σαν ένας από τους πρώτους εμπειρογνώμονες στις θεσμικές επενδύσεις, στον προσανατολισμό μεγάλων ποσών κεφαλαίων για θεσμικά χαρτοφυλάκια και χορηγίες. Ο Κέυνς ήταν ένας «ενεργός» επενδυτής και η επενδυτική του φιλοσοφία άλλαξε με την πάροδο του χρόνου μέσω δοκιμών και σφαλμάτων. Ο ειδικός στον Κέυνς, David Chambers, κατέδειξε ότι η εμπειρία του Κέυνς ως επενδυτή δεν ήταν ενός «επιτυχημένου χωρίς επίσημα προσόντα», σημειώνοντας ότι την πρώτη του δεκαετία δεν κατάφερε καν να ανταποκριθεί στις αποδόσεις της αγοράς και για μια κρίσιμη «περίοδο τριών ετών στα τέλη της δεκαετίας του 1920, στην πραγματικότητα ήταν ουσιαστικά πίσω από την αγορά».
Φαίνεται ότι ο Κέυνς επένδυσε θεσμικά χρήματα σε μετοχές μικρής αξίας και ότι προσπάθησε να χρησιμοποιήσει την κατανόησή του για τον επιχειρηματικό κύκλο, για να εμπλακεί στην χρονομέτρηση της αγοράς. Και οι δύο αυτές προσεγγίσεις απορρίπτονται πλέον σε μεγάλο βαθμό από επαγγελματίες θεσμικούς επενδυτές και οδήγησαν τον Keynes να παράγει κακές επιδόσεις για τους πελάτες του.
Η χρονομέτρηση της αγοράς και η επιλογή των νικητών μεταξύ των μικρής αξίας μετοχών απαιτεί ιδιοφυΐα και σκληρή δουλειά, ή ένα πολύ μεγάλο εγώ. Στην περίπτωση του Κέυνς, ήταν σίγουρα το εγώ, και όχι η ιδιοφυΐα, που βρισκόταν σε λειτουργία. Ήταν ένα άτομο εξαιρετικά γεμάτο με αυτοπεποίθηση.
Μετά την κατάρρευση της χρηματιστηριακής αγοράς και την έναρξη του Μεγάλου Κραχ, ο Κέυνς άρχισε να εργάζεται για το βιβλίο που αποτέλεσε το magnum opus του, την Γενική Θεωρία, και στη συνέχεια κρύφτηκε κάτω από την επενδυτική φιλοσοφία της διαφοροποίησης και των στρατηγικών αγοράς-και-διατήρησης, που δεν βοήθησε πραγματικά τις αποδόσεις των επενδύσεών του στα τέλη της δεκαετίας του 1930.
Προσέξτε όμως τη χρονική στιγμή όλων αυτών των γεγονότων: η επενδυτική του φιλοσοφία απέτυχε τόσο πριν το 1929, όσο και μετά το 1929. Το Μεγάλο Κραχ χτύπησε στις αρχές της δεκαετίας του 1930 και ο Κέινς άρχισε να γράφει το βιβλίο του με την μεγαλύτερη επιρροή, το οποίο δημοσιεύτηκε το 1936.
Το χαρακτηριστικό του βιβλίου, και αυτό που γενικά κινεί ολόκληρο το οικονομικό του μοντέλο, είναι η υπόθεση του για τα «ζωώδη πνεύματα», που λένε στους επενδυτές και στους καπιταλιστές τι να κάνουν στη συνέχεια. Σύμφωνα με τον ειδικό στον Κέυνς, Justyn Walsh:
«Ο Κέυνς θα χρησιμοποιούσε τις γνώσεις που είχε αποκτήσει από την ξέφρενη και τρομακτική πορεία του στις χρηματοπιστωτικές αγορές, για να αναπτύξει μια επαναστατική θεωρία που αντιπροσώπευε την άνθηση και την κατάρρευση των σύγχρονων οικονομιών. Ένας κεντρικός ισχυρισμός της ριζοσπαστικής θέσης του Κέυνς θα ήταν ότι οι χρηματοπιστωτικές αγορές δεν είναι πάντα αποτελεσματικές και ότι οι ανατροπές στον κόσμο του χρήματος θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε διαταραχές στην πραγματική οικονομία.»
Από την προσωπική του εμπειρία στην Γενική Θεωρία
Η Γενική Θεωρία του Κέυνς υποτίθεται ότι θα υπερέβαινε τον καπιταλισμό και τους εσωτερικούς του μηχανισμούς για επιφυλακτικότητα και σταθερότητα, και θα τον αντικαθιστούσε με μια ακαταμάχητη αισιοδοξία και έναν ουτοπισμό για ένα τεχνοκρατικό μέλλον, όπου οι γραφειοκράτες οικονομολόγοι θα χάραζαν την πορεία της οικονομίας και θα ήταν υπεύθυνοι για τον άνεμο που θα φούσκωνε τα ιστία της.
Αυτό που απέτυχε να συνειδητοποιήσει ο Κέυνς ήταν ότι οι κεντρικές τράπεζες είχαν ήδη τον έλεγχο του «κόσμο του χρήματος» και ήταν ήδη η αιτία των «διαταραχών στην πραγματική οικονομία». Επιπλέον, φαινόταν να μην συνειδητοποιεί ότι τα κράτη ήταν η αιτία όλης της εκτεταμένης καταστροφής του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και της μαζικής αύξησης του μεγέθους των κυβερνήσεων, των δαπανών και του χρέους. Το πώς κάποιος θα μπορούσε να μην παρατηρήσει τη σύνδεση μεταξύ αυτών των γεγονότων και των νομισματικών και οικονομικών προβλημάτων μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν μπορεί να εξηγηθεί.
Ο Τζον Μέιναρντ Κέυνς ήταν από όλες τις απόψεις ένας εγωμανής. Κανείς δεν αμφιβάλλει ότι ήταν σοσιαλιστής ή ότι το βιβλίο του, Η Γενική Θεωρία, ζητά τον πλήρη κυβερνητικό έλεγχο της οικονομίας και την κρατικοποίηση («κοινωνικοποίηση») των επενδύσεων. Ωστόσο, είναι ζωτικής σημασίας να αναγνωρίσουμε ότι αυτό το εγώ καθοδηγούσε την επενδυτική του φιλοσοφία και ότι οι θλιβερές επενδυτικές του αποδόσεις ήταν κάτι για το οποίο έριχνε το φταίξιμο στην «ελεύθερη αγορά» και ότι, με τη σειρά του, υποστήριξε τις σοσιαλιστικές επενδύσεις και τις οικονομικές πολιτικές ως αποτέλεσμα.
Εδώ είναι ένα από τα πιο απομνημονευμένα αποφθέγματα του Κέυνς, στο οποίο περιφρονούσε τους Κλασικούς Οικονομολόγους όπως ο Άνταμ Σμιθ και ο Τζον Στιούαρτ Μιλ:
«Οι πρακτικοί άνθρωποι, που πιστεύουν ότι είναι εντελώς απαλλαγμένοι από οποιαδήποτε πνευματική επιρροή, είναι συνήθως σκλάβοι κάποιου εκλιπόντος οικονομολόγου. Τρελοί άνθρωποι με εξουσία, που ακούν φωνές στον αέρα, αποστάζουν την φρενίτιδα τους από κάποιο ακαδημαϊκό σκαρίφημα περασμένων εποχών.»
Φαίνεται ότι εμείς είμαστε τώρα οι σκλάβοι της άποψης ενός «εκλιπόντος οικονομολόγου», του Τζον Μέιναρντ Κέυνς, και ότι οι «τρελοί ανθρωποι» που μας εξουσιάζουν, όπως ο πρόεδρος της Κεντρικής Τράπεζας, Jay Powell, και ο Paul Krugman, δεν αποστάζουν τη φρενίτιδα τους από κανέναν άλλον, παρά από τον ίδιο τον Κέυνς!
Δείτε επίσης:
