Οι κεντρικές τράπεζες και ο σοσιαλισμός συνδέονταν ανέκαθεν μεταξύ τους
Όταν οι άνθρωποι μιλούν για τις κεντρικές τράπεζες σήμερα, σχεδόν κανείς δεν συνειδητοποιεί ότι μιλά για ένα δημιούργημα της σοσιαλιστικής ιδεολογίας.
Ετικέτες: Σοσιαλισμός
Άρθρο του Jörg Guido Hülsmann, που δημοσιεύτηκε από το Mises Institute και την γερμανική έκδοση της Epoch Times, τον Οκτώβριο του 2021. Χρόνος ανάγνωσης 5'. Απόδοση στα ελληνικά, Libertarian Corfu- Νίκος Μαρής.
Είναι γνωστό ότι ο σοσιαλισμός είναι μια οικονομία στέρησης. Είναι η οικονομία της ανεπάρκειας και της διαφθοράς, των αδιάφορων εργαζομένων και μεγαλοστελεχών, της έλλειψης ανταλλακτικών, της έλλειψης κεφαλαίων, της αποτυχίας, των διαρκών μεταρρυθμιστικών αναγκών και των διαρκώς αποτυχημένων μεταρρυθμίσεων. Αυτό αφορά ιδιαίτερα τον ολοκληρωτικό σοσιαλισμό, όπως αυτός υλοποιήθηκε στη Σοβιετική Ένωση, ή στον εθνικοσοσιαλισμό (σ.σ. ναζισμό). Αλλά δεν είναι λιγότερο εμφανές στους πολυάριθμους μεικτούς σοσιαλισμούς που χαρακτηρίζουν το υπαρκτό κράτος πρόνοιας, στα πολυάριθμα κρατικά «συστήματά» του. Έλλειμμα στον προϋπολογισμό χρόνο με το χρόνο, παρά τις υψηλές εισφορές - αυτή είναι η πραγματικότητα στο κρατικό συνταξιοδοτικό σύστημα και στο κρατικό σύστημα υγείας. Το κρατικό εκπαιδευτικό σύστημα είναι παρόμοιο: φθίνουσες επιδόσεις των μαθητών και αυξανόμενος αναλφαβητισμός παρά τις ουρανομήκεις δαπάνες. Κανένας ιδιώτης επιχειρηματίας δεν θα μπορούσε να αφήσει το κόστος να ξεφύγει με τέτοιο τρόπο. Όποιος εργάζεται σε συνθήκες ανταγωνισμού πρέπει να βελτιώνεται συνεχώς. Μόνο όσοι έχουν νόμιμο μονοπώλιο και μπορούν να κάνουν χρήση των χρημάτων των φορολογουμένων, αν χρειαστεί, δεν έχουν ανάγκη να το κάνουν.
Τώρα υπάρχει ένας μεικτός σοσιαλισμός που ξεχωρίζει από το συνηθισμένο σερί των αποτυχιών. Εδώ βλέπουμε κέρδη αντί για απώλειες. Εδώ συναντάμε συχνά όλα τα άλλα σημάδια μιας επιτυχώς διοικούμενης εταιρείας, από την ιδιωτική νομική μορφή μέχρι την αίθουσα των συνεδριάσεων με τις ριγέ γραμμές. Μιλάμε για τον θεσμό της κεντρικής τράπεζας. Ο όρος «κεντρική τράπεζα» στην πραγματικότητα παραπέμπει με σαφήνεια σε μια κεντρικά σχεδιασμένη οικονομία. Αλλά όταν οι άνθρωποι μιλούν για τη Fed, την ΕΚΤ ή άλλες κεντρικές τράπεζες σήμερα, σχεδόν κανείς δεν σκέφτεται ότι μιλάει για ένα τέκνο του σοσιαλιστικού πνεύματος. Αντιθέτως, οι κεντρικές τράπεζες θεωρούνται συνήθως ιδιαίτερα «καπιταλιστικές». Εξάλλου, τι θα μπορούσε να είναι πιο καπιταλιστικό από το χρήμα; Και τι θα μπορούσε να είναι πιο στενά συνδεδεμένο με το χρήμα από μια τράπεζα;
Με μια πιο προσεκτική εξέταση, ωστόσο, φαίνεται ότι αυτή η συσχέτιση δεν είναι ιδιαίτερα σωστή. Στην απαρεμπόδιστη οικονομία της αγοράς επικρατούν η ατομική ιδιοκτησία και ο ανταγωνισμός. Οι κεντρικές τράπεζες, από την άλλη πλευρά, είναι συνήθως κρατικά ιδρύματα. Ακόμη και οι κεντρικές τράπεζες που είναι οργανισμοί ιδιωτικού δικαίου (όπως στις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ιαπωνία και την Ελβετία) υπόκεινται σε ειδικούς νόμους και οι διευθυντές τους διορίζονται από τις εθνικές κυβερνήσεις. Επιπλέον, οι κεντρικές τράπεζες απολαμβάνουν πάντα και παντού νομικό μονοπώλιο. Τα τραπεζογραμμάτια τους και το κατατεθειμένο χρήμα τους είναι σε μεγάλο βαθμό απομακρυσμένα από τον ελεύθερο ανταγωνισμό. Οι συμμετέχοντες στην αγορά είναι υποχρεωμένοι να χρησιμοποιούν το χρήμα των κεντρικών τραπεζών.
Αυτό το χρήμα είναι ξεχωριστό. Πράγματι, μπορεί βασικά να παραχθεί σε απεριόριστες ποσότητες. Η παραγωγή χρήματος από τις ιδιωτικές εμπορικές τράπεζες περιορίζεται από τα ίδια κεφάλαιά τους και επίσης από τις καταθέσεις μετρητών των πελατών τους. Οι κεντρικές τράπεζες όμως δεν χρειάζονται ίδια κεφάλαια ή καταθέσεις χρημάτων. Είναι αυτές που δημιουργούν τα χρήματα. Μπορούν να παράγουν χρήµατα από το µηδέν και ουσιαστικά ανέξοδα. Τους έχουν τεθεί ορισμένα νομικά όρια, αλλά σε περιόδους κρίσης, όπως το 2008-09 και το 2020-21, τα όρια αυτά μπορούν να χαλαρώσουν γρήγορα και δραματικά. Εάν είναι απαραίτητο, μπορούν επίσης να καταργηθούν εντελώς.
Επομένως, οι κεντρικές τράπεζες έχουν δυνητικά τεράστια δύναμη. Αν αφεθούν ελεύθερες, μπορούν να ελέγξουν όλη την οικονομία και την κοινωνία. Δεν υπάρχει σχεδόν κανένα όριο στον αριθμό των νέων δανείων που μπορούν να εκδώσουν. Μπορούν να παρέχουν αυτά τα δάνεια σε ορισμένους και να τα αρνούνται σε άλλους. Και κατ' επέκταση μπορούν επίσης να ελέγχουν τη χρήση όλων των διαθέσιμων πόρων. Εξάλλου, το εργατικό δυναμικό συνήθως μετακινείται εκεί όπου πληρώνεται καλύτερα. Οι πρώτες ύλες και τα κεφαλαιουχικά αγαθά πωλούνται συνήθως σε εκείνους που προσφέρουν τις υψηλότερες τιμές. Αν ελέγχετε το νομισματοκοπείο, μπορείτε επίσης να αφήσετε τους πραγματικούς πόρους να ρέουν ακριβώς εκεί που εσείς νομίζετε ότι είναι σωστό. Το αν αυτή η χρήση των πόρων είναι και κερδοφόρα, παίζει μάλλον δευτερεύοντα ρόλο για τις κεντρικές τράπεζες (σε αντίθεση με τις εμπορικές τράπεζες). Δεν χρειάζεται να δουλέψετε σκληρά και να επενδύσετε ορθά, για να καλύψετε τις ζημίες. Ένα πάτημα ενός κουμπιού είναι αρκετό.
Επομένως, οι κεντρικές τράπεζες είναι φτιαγμένες για καλοθελητές. Αυτός που διευθύνει μια κεντρική τράπεζα δεν χρειάζεται να κάνει καμία επίπονη εκπαιδευτική εργασία για να επιφέρει οποιαδήποτε κοινωνική αλλαγή. Ο ανθρωπιστής με την μηχανή που τυπώνει χαρτονομίσματα μπορεί να χρηματοδοτήσει όλες τις αλλαγές που επιθυμεί με το πάτημα ενός κουμπιού. Μπορεί απλώς να πληρώνει άλλους ανθρώπους για να κάνουν αυτό που θέλει. Δεν χρειάζεται καμία αποταμίευση ή κεφάλαιο γι' αυτό. Δεν χρειάζεται ούτε τη δημοκρατική πλειοψηφία. Εφόσον έχει υπό τον έλεγχό του την τυπογραφική μηχανή, θα μπορούσε σε γενικές γραμμές να μη δίνει δεκάρα για το τι σκέφτονται ή επιθυμούν οι άλλοι άνθρωποι.
Αυτό το βαρυσήμαντο γεγονός δεν διέφυγε της προσοχής των σοσιαλιστών θεωρητικών. Οι οπαδοί του Saint-Simon στη Γαλλία το είχαν ήδη αντιληφθεί από τις αρχές του δέκατου ένατου αιώνα. Κατάλαβαν ότι η οικονομία μιας χώρας μπορούσε να ελεγχθεί ιδιαίτερα εύκολα και με ασφάλεια με τη βοήθεια του νομισματοκοπείου. Λίγα χρόνια αργότερα, το αίτημα για την «συγκέντρωση της πίστωσης στα χέρια του κράτους μέσω μιας εθνικής τράπεζας με κρατικό κεφάλαιο και αποκλειστικό μονοπώλιο» βρέθηκε σύντομα στο επίκεντρο και του Κομμουνιστικού Μανιφέστου του 1848, των Μαρξ και Ένγκελς.
Όπως είναι φυσικό, οι τεράστιες δυνατότητες δημιουργίας χρήματος από το τίποτα χρησιμοποιήθηκαν ξανά και ξανά για τη χρηματοδότηση της κρατικής βιομηχανικής πολιτικής και των σοσιαλιστικών πειραμάτων. Στη δεκαετία του 1970, ο βρετανός ιστορικός Antony Sutton ανέφερε ότι ορισμένες από τις τράπεζες της Wall Street της Νέας Υόρκης είχαν χρηματοδοτήσει τον ριζικό μετασχηματισμό των παραδοσιακών ευρωπαϊκών κοινωνιών. Υποστήριξαν τον Λένιν και τον Στάλιν καθώς και τον Αδόλφο Χίτλερ με δισεκατομμύρια δολάρια. Αυτό δεν θα ήταν δυνατό χωρίς την αναχρηματοδότηση από την αμερικανική κεντρική τράπεζα.
Στις μέρες μας, επίσης, η ιστορική σύνδεση μεταξύ του κεντρικού τραπεζικού συστήματος και των πολιτικών ουτοπιών ξαναζωντανεύει. Αυτή τη φορά εμφανίζεται με τη μορφή ενός «οικολογικού» και εξισωτικού μετασχηματισμού της οικονομίας και της κοινωνίας. Οι διευθυντές της ΕΚΤ (Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας) και της αμερικανικής Fed έχουν ήδη δεσμευτεί επίσημα γι' αυτό.
Οι νέοι ανθρωπιστές με τα μηχανήματα παραγωγής χαρτονομισμάτων αποτελούν αναμφίβολα μεγάλο κίνδυνο για την ανθρωπότητα. Απειλούν την ευημερία όλων μας, διοχετεύοντας τους σπάνιους πόρους σε ασύμφορες (και επομένως μη βιώσιμες) χρήσεις. Απειλούν όμως και την ελεύθερη κοινωνική τάξη στο σύνολό της, καθώς ετοιμάζονται να αποδυναμώσουν τον ανοιχτό ανταγωνισμό όλων των κοινωνικών δυνάμεων. Θέλουν να αντικαταστήσουν αυτόν τον ανταγωνισμό με την κυριαρχία μιας μη εκλεγμένης ηγετικής κάστας.
Ωστόσο, η περιβαλλοντική πολιτική των κεντρικών τραπεζών δεν πρέπει να καταδικάζεται κυρίως επειδή υποτίθεται ότι επιδιώκει οικολογικούς στόχους, αλλά επειδή αναδεικνύεται εδώ ένα χαρακτηριστικό στοιχείο των κεντρικών τραπεζών. Οι κεντρικές τράπεζες είναι από τη φύση τους καταστροφικές. Ακόμα και αν δεν διευθύνονται από αυτοαποκαλούμενους οικολόγους και σοσιαλιστές, ευνοούν τον νεποτισμό, την ευνοιοκρατία και τους μεγαλοκαρχαρίες. Οι οικονομολόγοι της αυστριακής σχολής έχουν αποδείξει, μεταξύ άλλων, ότι οι κεντρικές τράπεζες πάντα και παντού αποδυναμώνουν την οικονομική ανάπτυξη υπονομεύοντας την τάση για αποταμίευση, ότι αποσταθεροποιούν την οικονομία τροφοδοτώντας μια οικονομία χρέους, ότι υποκινούν την απληστία και τη φιλαργυρία, και ότι δημιουργούν κραυγαλέες ανισότητες στο εισόδημα και τον πλούτο.
Οι κεντρικές τράπεζες δεν μπορούν να μεταρρυθμιστούν, πρέπει να καταργηθούν.
Δείτε επίσης:
