Φιλελεύθερη ταξική ανάλυση
Η εξουσία του κράτους να φορολογεί δημιουργεί αναπόφευκτα δύο τάξεις: αυτούς που δημιουργούν και αυτούς που καταναλώνουν τον πλούτο, ο οποίος απαλλοτριώνεται και μεταβιβάζεται από την εξουσία αυτή.
Ετικέτες: Φιλελευθερισμός
Άρθρο του Sheldon Richman, δημοσιευμένο στις 23/3/2021 από το libertarianism.org.
Πείτε τις λέξεις «ταξική ανάλυση» ή «ταξική σύγκρουση» και οι περισσότεροι άνθρωποι θα σκεφτούν τον Καρλ Μαρξ. Η ιδέα ότι υπάρχουν ασυμβίβαστες τάξεις, κι ότι η σύγκρουσή τους είναι εγγενής στη φύση των πραγμάτων, είναι ένα από τα χαρακτηριστικά σημάδια του μαρξισμού. Τούτου λεχθέντος, οι άνθρωποι που δεν θέλουν να έχουν καμία σχέση με τον μαρξισμό είναι απολύτως φυσικό να μην θέλουν να έχουν καμία σχέση με την ταξική ανάλυση.
Θα πρέπει λοιπόν να έχει ενδιαφέρον το να μάθουμε ότι ο Μαρξ δεν ήταν ο εμπνευστής της ταξικής ανάλυσης, ή της ιδέας της ταξικής σύγκρουσης. Αυτά τα πράγματα έχουν τις ρίζες τους στον ριζοσπαστικό φιλελευθερισμό, ή ελευθερισμό/λιμπερταριανισμό, πριν από τα γραπτά του Μαρξ. Πράγματι, ο ίδιος ο Μαρξ απέτισε φόρο τιμής στους εμπνευστές τους, μια ομάδα ιστορικών στη μετα-Ναπολεόντεια Γαλλία, οι οποίοι έχουν παραμεληθεί από όλους εκτός από μια χούφτα σύγχρονους φιλελεύθερους. (Σε αυτό το άρθρο βασίζομαι σε τέσσερις από αυτούς τους φιλελεύθερους, τους ιστορικούς Ralph Raico, Leonard Liggio και David M. Hart, και τον οικονομολόγο-ιστορικό Walter E. Grinder).
Ένα δείγμα της δουλειάς του Ralph Raico:
Τα ονόματα των βασικών Γάλλων ιστορικών του 19ου αιώνα είναι του Charles Comte, του Charles Dunoyer και του Augustin Thierry, του οποίου η έκδοση Le Censeur européen αποτέλεσε εστία ριζοσπαστικής φιλελεύθερης σκέψης. Όπως αναφέρουν οι Raico, Grinder και Hart, ο Comte και ο Dunoyer επηρεάστηκαν από τον σημαντικό, αλλά υποτιμημένο, Γάλλο φιλελεύθερο οικονομολόγο Jean-Baptiste Say, τον οποίο ο Murray Rothbard επαίνεσε ως λαμπρά καινοτόμο, ανώτερο του Adam Smith. (Ο Comte παντρεύτηκε τελικά την κόρη του Say.) Πράγματι, οι σπόροι μιας ριζοσπαστικής φιλελεύθερης ταξικής θεωρίας βρίσκονταν στη δεύτερη και στις επόμενες εκδόσεις της πραγματείας του Say για την πολιτική οικονομία (που δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά το 1803), η οποία αντανακλούσε την απάντησή του στις στρατιωτικές δαπάνες και την οικονομική χειραγώγηση του Ναπολέοντα.
Όπως έγραψε ο Say σε ένα άλλο έργο του,
Οι τεράστιες αμοιβές και τα πλεονεκτήματα που συνδέονται γενικά με τη δημόσια απασχόληση διεγείρουν σε μεγάλο βαθμό τη φιλοδοξία και τον εγωισμό. Δημιουργούν μια βίαιη πάλη μεταξύ εκείνων που κατέχουν [δημόσιες] θέσεις και εκείνων που τις θέλουν.
Σύμφωνα με τον Hart, ο Comte και ο Dunoyer εντυπωσιάστηκαν από την άποψη του Say ότι οι υπηρεσίες που παρέχονται στην αγορά αποτελούν παραγωγικά -δηλαδή χρήσιμα- «άυλα αγαθά» και ότι ο επιχειρηματίας, όπως και ο εργάτης, είναι παραγωγός. Ο Hart γράφει,
Μια συνέπεια της άποψης του Say είναι ότι υπήρχαν πολλοί παραγωγικοί συντελεστές του νέου εκβιομηχανισμού, συμπεριλαμβανομένων των ιδιοκτητών εργοστασίων, των επιχειρηματιών, των μηχανικών και άλλων τεχνοκρατών, καθώς και εκείνων που εργάζονταν στη βιομηχανία της γνώσης, όπως οι δάσκαλοι, οι επιστήμονες και άλλοι «σοφοί» ή διανοούμενοι.
Αυτό είναι σημαντικό για το ζήτημα των τάξεων, αφού ο σκοπός είναι να προσδιορίσουμε τους εκμεταλλευτές και τους εκμεταλλευόμενους. Όπως όλοι γνωρίζουν, ο Μαρξ, τουλάχιστον σε ορισμένα από τα γραπτά του, θεωρούσε ότι μόνο οι εργάτες είναι παραγωγικοί, με τους ιδιοκτήτες του κεφαλαίου να ανήκουν στην τάξη των εκμεταλλευτών (με το κράτος ως «εκτελεστική επιτροπή» τους). Τοποθέτησε τους ιδιοκτήτες του κεφαλαίου στους εκμεταλλευτές λόγω της εργασιακής του θεωρίας της αξίας (που την κληρονόμησε από τον Adam Smith και τον David Ricardo): αφού η αξία των αγαθών ήταν ισοδύναμη με την κοινωνικά αναγκαία εργασία που απαιτήθηκε για την παραγωγή τους, το κέρδος και οι τόκοι που εισπράττουν οι «καπιταλιστές» θα πρέπει να αποσπώνται από τις δίκαιες αμοιβές των εργατών - εξ ου και η εκμετάλλευσή τους. Αν η εργασιακή θεωρία της αξίας καταρριφθεί και αν η συναλλαγή είναι πλήρως εθελοντική, χωρίς κρατικά προνόμια, τότε δεν υπάρχει εκμετάλλευση. (Η θεωρία της εκμετάλλευσης του Μαρξ καταρρίφθηκε αργότερα συστηματικά από τον Αυστριακό οικονομολόγο Eugen von Böhm-Bawerk).
Έτσι, είναι ζωτικής σημασίας να δούμε ότι οι στοχαστές από τους οποίους ο Μαρξ προφανώς έμαθε για την ταξική ανάλυση τοποθέτησαν στην παραγωγική τάξη όλους εκείνους που δημιουργούν χρησιμότητα μέσω εθελούσιων συναλλαγών. Ο «καπιταλιστής» (εννοώντας σε αυτό το πλαίσιο τον ιδιοκτήτη κεφαλαιουχικών αγαθών που δεν συνδέεται με το κράτος) ανήκει στην παραγωγική τάξη μαζί με τους εργάτες.
Ποιοι ήταν οι εκμεταλλευτές; Όλοι όσοι ζούσαν βίαια από τις παραγωγικές τάξεις. «Τα συμπεράσματα που εξήγαγαν οι Comte και Dunoyer -και ο Thierry- είναι ότι υπήρχε μια διευρυμένη τάξη «βιομηχανικών εργαζομένων» (που περιελάμβανε τους χειρώνακτες εργάτες και τους προαναφερθέντες επιχειρηματίες και τεχνοκράτες), οι οποίοι αγωνίζονταν ενάντια σε άλλους που επιθυμούσαν να εμποδίσουν τη δραστηριότητά τους ή να ζήσουν μη παραγωγικά από αυτήν», γράφει ο Hart.
Οι θεωρητικοί του εκβιομηχανισμού συμπέραναν από τη θεωρία τους για την παραγωγή ότι το κράτος και οι προνομιούχες τάξεις που συμμαχούν με το κράτος ή αποτελούν το κράτος, ήταν ουσιαστικά οι μη παραγωγικές, και όχι όλες οι μη γεωργικές δραστηριότητες. Πίστευαν επίσης ότι σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας υπήρχε σύγκρουση μεταξύ αυτών των δύο ανταγωνιστικών τάξεων, η οποία θα μπορούσε να τερματιστεί μόνο με τον ριζικό διαχωρισμό της ειρηνικής και παραγωγικής κοινωνίας των πολιτών, από τις ανεπάρκειες και τα προνόμια του κράτους και των ευνοουμένων του.
Έτσι, η πολιτική και οικονομική ιστορία είναι η καταγραφή της σύγκρουσης μεταξύ των παραγωγών, ανεξάρτητα από τη θέση τους, και των παρασιτικών πολιτικών τάξεων, τόσο εντός όσο και εκτός του επίσημου κράτους. Ή, για να χρησιμοποιήσουμε τους όρους ενός μεταγενέστερου υποστηρικτή αυτής της άποψης, του John Bright, πρόκειται για μια σύγκρουση μεταξύ των φοροδοτών και των φοροφαγάδων.
Πολιτική οικονομία και ελευθερία
Ο Hart υπογραμμίζει ότι το έργο των Comte και Dunoyer πήγαν την ανάλυση του Say ένα σκαλοπάτι πιο ψηλά. Ενώ ο Say θεωρούσε την οικονομία και την πολιτική ως ξεχωριστούς κλάδους, με τη πολιτική να έχει μικρή επίδραση στην οικονομία, οι φιλελεύθεροι αναλυτές των τάξεων είδαν ότι το έργο του Say είχε πιο ριζοσπαστικές επιπτώσεις. «Η επιστήμη της πολιτικής οικονομίας ήταν "αξιακά φορτισμένη", όπως θα λέγαμε, και συνεπαγόταν αρκετά συγκεκριμένες πολιτικές σχετικά με την ιδιοκτησία, την κυβερνητική παρέμβαση στην οικονομία και την ατομική ελευθερία, κάτι που ο Say δεν αναγνώρισε ιδιαίτερα, αλλά το οποίο ο Dunoyer και ο Comte ενσωμάτωσαν στο έργο τους», γράφει ο Hart.
Όπως επισημαίνουν τόσο ο Hart όσο και ο Raico, ο Comte και ο Dunoyer απορρόφησαν επίσης πολλά από έναν άλλο μεγάλο φιλελεύθερο, τον Benjamin Constant, ο οποίος είχε γράψει σημαντικά δοκίμια που έδειχναν ότι η «εποχή του εμπορίου» είχε αντικαταστήσει την «εποχή του πολέμου» και ότι η σύγχρονη έννοια της ελευθερίας - η ιδιωτική ζωή - ήταν εντελώς διαφορετική από την αρχαία έννοια της ελευθερίας - την συμμετοχή στην πολιτική. Όπως το θέτει ο Hart,
Ο Dunoyer ενδιαφερόταν για τη φράση «ο μοναδικός σκοπός των σύγχρονων εθνών είναι η ειρήνη (repos), και με την ειρήνη έρχεται η άνεση (aisance), και η πηγή της άνεσης είναι η βιομηχανία», η οποία συνόψιζε όμορφα τις δικές του σκέψεις σχετικά με τον πραγματικό στόχο της κοινωνικής οργάνωσης.
Ο Raico έχει επίσης επισημάνει ότι η φιλελεύθερη ταξική ανάλυση βρίσκεται στα γραπτά των ακτιβιστών του Μάντσεστερ για την ειρήνη και το ελεύθερο εμπόριο, Richard Cobden και John Bright, καθώς και του Herbert Spencer. Παραθέτει τα λόγια του Bright για τον αγώνα κατά των Corn Laws (δασμοί εισαγωγής σιτηρών):
Αμφιβάλλω αν μπορεί να έχει οποιονδήποτε άλλον χαρακτήρα [παρ’ εκτός] ... ενός πολέμου των τάξεων. Πιστεύω ότι πρόκειται για ένα κίνημα των εμπορικών και βιομηχανικών τάξεων εναντίον των Λόρδων και των μεγάλων ιδιοκτητών της γης.
Πράγματι, τονίζει ο Raico, η Σχολή του Μάντσεστερ κατανοούσε ότι ο πόλεμος και οι άλλες πολιτικές ίντριγκες υποκινούνταν από την επιδίωξη της πολιτικής τάξης για άδικο πλούτο. Τέτοιες ιδέες υπήρχαν και σε άλλους φιλελεύθερους στοχαστές, όπως ο Thomas Paine, ο John Taylor of Caroline, ο John C. Calhoun, ο Albert Jay Nock και ο Ludwig von Mises.
Ταξικός πόλεμος και κρατισμός
Ποιο είναι το συμπέρασμα αυτής της ομολογουμένως κουτσουρεμένης επισκόπησης; Η υποχρεωτική εξουσία του κράτους να φορολογεί δημιουργεί αναγκαστικά δύο τάξεις: αυτούς που δημιουργούν και αυτούς που καταναλώνουν τον πλούτο, που απαλλοτριώνεται και μεταβιβάζεται από την εξουσία αυτή. Αυτοί που δημιουργούν τον πλούτο θέλουν φυσικά να τον κρατήσουν και να τον διαθέσουν για τους δικούς τους σκοπούς. Εκείνοι που επιθυμούν να τον απαλλοτριώσουν αναζητούν όλο και πιο έξυπνους τρόπους για να τον αποκτήσουν χωρίς να υποκινήσουν κάποια αντίσταση. Ένας από αυτούς τους τρόπους είναι η διάδοση μιας περίτεχνης ιδεολογίας του κρατισμού, η οποία διδάσκει ότι οι άνθρωποι είναι το κράτος και ότι επομένως απλά πληρώνουν τους εαυτούς τους όταν πληρώνουν φόρους.
Οι αξιωματούχοι του κράτους και οι διανοούμενοι-αυλικοί του στα πανεπιστήμια και τα μέσα ενημέρωσης κάνουν τα πάντα για να πιστέψει ο κόσμος αυτή τη φανταστική ιστορία, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας σχολείων. Δυστυχώς, οι περισσότεροι άνθρωποι την πιστεύουν. Ο ρόλος του πολέμου είναι να φοβίζει τους ανθρώπους, ώστε να πληρώνουν φόρους για την υποτιθέμενη προστασία τους και να συνεχίζει ο πλούτος να ρέει στους εκμεταλλευτές με την ελάχιστη δυνατή γκρίνια.
Τι μπορούν να κάνουν οι φιλελεύθεροι γι' αυτό; Πρώτον, πρέπει οι ίδιοι να κατανοήσουν τη φιλελεύθερη ταξική θεωρία. Δεν πρέπει να την αποφεύγουν επειδή έχει καταληφθεί από τους μαρξιστές. Δεύτερον, πρέπει να χρησιμοποιήσουν όποια επιρροή έχουν για να αυξήσουν την ταξική συνείδηση όλων των τίμιων, παραγωγικών ανθρώπων. Δηλαδή, πρέπει να δείξουν στους παραγωγικούς ανθρώπους ότι είναι καθημερινά θύματα της κυρίαρχης πολιτικής τάξης.
Δείτε επίσης:
