Ο σύγχρονος σοσιαλισμός σημαίνει υποχρεωτική πολιτικοποίηση των πάντων
Ο σημερινός σοσιαλισμός είναι πιο ύπουλος από τον παλιό: Δεν απαγορεύει την ιδιωτική ιδιοκτησία και δεν στραγγαλίζει εντελώς την οικονομία, μα εμπλέκεται σε κάθε δραστηριότητα της κοινωνίας.
Ετικέτες: Γραφειοκρατία, Πατερναλισμός, Προοδευτισμός, Σοσιαλισμός
Άρθρο του Φιν Άντριεν, δημοσιευμένο στις 22/07/2023 από το Mises Institute.
Μπορείτε να ακούσετε αυτό το κείμενο μέσω της εφαρμογής του Substack για κινητά.
Το άρθρο μου «Πώς εκπαιδεύουμε τους σημερινούς σοσιαλιστές» αξίζει μια συνέχεια. Το πρώτο μέρος κατέδειξε ότι έχει επέλθει μια αλλαγή στον ορισμό του «σοσιαλισμού»—μια απαραίτητη αλλαγή εν όψει των αποτυχιών αυτής της ιδεολογίας τον περασμένο αιώνα. Ο σοσιαλισμός σήμερα βασίζεται στην ιδεολογία του «κρατισμού»: Στην πεποίθηση ότι το κράτος πρέπει να παίζει θεμελιώδη ρόλο στην κοινωνία. Ο ευρύτερος ορισμός του σοσιαλισμού ως κρατικής παρέμβασης από τον Λούντβιχ φον Μίζες υποδηλώνει ένα σύγχρονο κοινωνικό κράτος που εμπλέκεται στις περισσότερες, αν όχι όλες, τις δραστηριότητες της κοινωνίας, είτε εμπορικές είτε όχι.
Σε αντίθεση με τον παραδοσιακό σοσιαλισμό, σύμφωνα με αυτόν τον νέο ορισμό, ελάχιστοι άνθρωποι δεν είναι σοσιαλιστές. Δεν υπάρχουν πολιτικά κόμματα, λοιπόν, που να μην είναι σοσιαλιστικά, μολονότι πολλοί δεν θα αποδέχονταν ποτέ αυτόν τον χαρακτηρισμό. Αυτός ο ευρέως διαδεδομένος κρατισμός εξηγεί εν πολλοίς μεγάλο τμήμα της δυσκολίας που βιώνει η Δυτική Ευρώπη: μιας -κατά βάση αυτοπροκληθείσας- πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής περιόδου στασιμότητας.
Επομένως, πριν αντιμετωπίσουμε τις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης στις τοπικές κοινωνίες, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε τις κοινωνικές συνέπειες της έλευσης του σύγχρονου κράτους. Η εκπαίδευση στις ιδέες του φιλελευθερισμού, όπως στο άρθρο που επισημάνθηκε παραπάνω, πρέπει επομένως να εξετάσει αυτήν την ισχυρή υποστήριξη που απολαμβάνει σήμερα ο σύγχρονος σοσιαλισμός.
Αναγκαστική σοσιαλιστικοποίηση
Στην πραγματικότητα, ο σοσιαλισμός ως κρατισμός είναι αναμφισβήτητα ένας καλύτερος ορισμός από τον παραδοσιακό, σύμφωνα με τον οποίο όλα τα μέσα παραγωγής ανήκουν στο κράτος. Αυτός ο τελευταίος, ιστορικός σοσιαλισμός είναι τόσο αντίθετος με την ανθρώπινη φύση, παρά την ύπαρξη της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, που σε μια ανεπτυγμένη καπιταλιστική κοινωνία θα μπορούσε να είναι μόνο ένα πρόσκαιρο επεισόδιο.
Εκεί που ο ιστορικός σοσιαλισμός υποστήριζε μια οργουελική κοινωνία, στην οποία η ισότητα των αποτελεσμάτων θα ήταν απόλυτη μεταξύ των ατόμων, ο σημερινός σοσιαλισμός επιθυμεί την απόλυτη ισότητα των ευκαιριών. Αλλά και τα δύο είδη ισότητας συνεπάγονται σοβαρές παραβιάσεις της ατομικής ελευθερίας. Ο σύγχρονος σοσιαλισμός είναι πιο ύπουλος: δεν απαγορεύει την ιδιωτική ιδιοκτησία και δεν στραγγαλίζει εντελώς την οικονομία, αλλά συχνά περιορίζει σοβαρά την ανάπτυξή της.
Ο σημερινός σοσιαλισμός ονομάζεται εύστοχα έτσι, γιατί σημαίνει —και προϋποθέτει— την «σοσιαλιστικοποίηση». Όμως αυτή η σοσιαλιστικοποίηση είναι τεχνητή. Πράγματι, ο κρατισμός είναι ένα σύστημα αναγκαστικής σοσιαλιστικοποίησης, πέρα από τις φυσικές κοινωνικές σχέσεις που υπάρχουν σε μια ελεύθερη κοινωνία. Σε ατομικό οικονομικό επίπεδο, αυτή η αναγκαστική σοσιαλιστικοποίηση μπορεί να είναι προοδευτικά αυξανόμενη (φόροι εισοδήματος), προοδευτική μειούμενη (φόροι προστιθέμενης αξίας) ή γενικά αναδιανεμητική.
Κοινωνικές εντάσεις λόγω σοσιαλισμού
Όταν ένα σημαντικό μέρος του πλούτου αναδιανέμεται, η πόλωση της κοινωνίας είναι αναπόφευκτη, ακόμη και στις σύγχρονες κοινωνίες που υποστηρίζουν ευρέως τον σύγχρονο σοσιαλισμό. Απορροφώντας και ανακατανέμοντας μεγάλο μέρος του πλούτου που παράγεται από την αγορά, το κράτος και το -εξαρτώμενο από το κράτος- χρηματοπιστωτικό σύστημα δημιουργούν κοινωνικές εντάσεις. Αυτό έρχεται σε σύγκρουση με τις «οικονομικές αρμονίες» της ελεύθερης αγοράς που περιέγραψε ο Frédéric Bastiat.
Αυτές οι εντάσεις συνδέονται με τη θεμελιώδη αδικία της αναδιανομής και με τα προφανή εμπόδια στη δημιουργία πλούτου υπό ένα καθεστώς κρατισμού. Αυτές οι εντάσεις συνδέονται και με την αδικαιολόγητη ανάπτυξη μιας προνομιούχου αλλά μη αποδοτικής τάξης δημοσίων υπαλλήλων, η οποία εμποδίζει τον ιδιωτικό τομέα και του στερεί ανθρώπινο δυναμικό.
Ωστόσο οι χρηματοπιστωτικές και οικονομικές επιπτώσεις του σύγχρονου σοσιαλισμού προχωρούν πολύ περισσότερο. Αυτή η αναγκαστική σοσιαλιστικοποίηση παραμορφώνει τις φυσικές κοινωνικές σχέσεις που είναι εγγενείς σε κάθε κοινωνία. Ο κρατισμός δημιουργεί μια νέα κοινωνική πραγματικότητα σε σύγκριση με την οργανικά εξελισσόμενη ελεύθερη κοινωνία. Στο The Ethics of Money Production, ο καθηγητής Jörg Guido Hülsmann περιέγραψε τις βλαβερές πολιτισμικές και κοινωνικές συνέπειες της κρατικής παραγωγής του χρήματος (δηλ. του πληθωρισμού), που είναι μια άλλη, κρυφή, μορφή δήμευσης της ιδιωτικής περιουσίας.
Η στάση των ανθρώπων απέναντι στην αποταμίευση μετασχηματίζεται εξαιτίας της υποτίμησης του χρήματος σε ένα σύστημα fiat (πλασματικών) χρημάτων με μια τραπεζική λειτουργία κλασματικών αποθεματικών, αναγκάζοντας τα μέλη της κοινωνίας να ξοδεύουν περισσότερα και να τα ξοδεύουν πιο γρήγορα από ό,τι σε μια ελεύθερη κοινωνία. Μια τέτοια σοσιαλιστική πολιτική αλλάζει τις χρονικές προτιμήσεις, οι οποίες διαμορφώνουν τα φυσικά επιτόκια σε μια ελεύθερη αγορά. Έτσι, η κοινωνία κάτω από τον ζυγό του κρατισμού γίνεται περισσότερο προσανατολισμένη στο παρόν και λιγότερο στο μέλλον, όπως εξήγησε ο καθηγητής Hans-Hermann Hoppe στο μείζον έργο του, Δημοκρατία: Ο Θεός που απέτυχε.
Ο πληθωρισμός (δηλαδή, η δημιουργία χρήματος) κλιμακώνει τις εντάσεις στην κοινωνία μέσω της, αναλογικά πιο δυσβάσταχτης για τους φτωχότερους, φύσης του φαινομένου Cantillon. Η τεχνητά πληθωριστική νομισματική πολιτική των σύγχρονων κρατών επέτρεψε την διεξαγωγή καταστροφικών όσο και δαπανηρών πολέμων, αποσταθεροποιώντας και βλάπτοντας πολλές κοινωνίες σε όλο τον κόσμο.
Αυτή η αυξημένη σημασία του παρόντος, σε συνδυασμό με τις ισχυρές δημοσιονομικές και ρυθμιστικές πιέσεις, αποθαρρύνει τόσο τις επιχειρηματικές επενδύσεις όσο και τα ατομικά κίνητρα. Το κράτος ευθύνεται για την τεχνητή ανεργία και έτσι συμβάλλει διπλά στο γενικότερο αίσθημα στασιμότητας. Η ιδέα ενός «γενναιόδωρου» κράτους πρόνοιας οδηγεί επίσης στη μετανάστευση, δημιουργώντας προκλήσεις που σχετίζονται με την πολιτισμική ενσωμάτωση και τον κοινωνικό διχασμό.
Έτσι, ο κρατισμός εξαναγκάζει την κοινωνία σε έναν φαύλο κύκλο αναγκαστικής σοσιαλιστικοποίησης, στον οποίο οι διάφορες οικονομικές και κοινωνικές αποτυχίες αλληλοενισχύονται, σε σημείο που μια ρήξη -ή κρίση- γίνεται αναπόφευκτη. Αυτή είναι η τρέχουσα κατάσταση σε πολλές δυτικές χώρες, όπως πρέπει να είναι προφανές σε κάθε προσεκτικό παρατηρητή της επικαιρότητας. Η λύση είναι ο φιλελευθερισμός, ο οποίος επιτρέπει στην κοινωνία να επωφεληθεί από τον ενάρετο κύκλο του αληθινού καπιταλισμού – τις πλήρως ανοιχτές αγορές, όπου οι επενδύσεις και η καινοτομία βελτιώνουν διαρκώς την ποιότητα ζωής.
Η τρέχουσα πολιτική, οικονομική και πολιτιστική παρακμή στη Δύση εξηγείται σε μεγάλο βαθμό από τα φαινόμενα που περιγράφονται πιο πάνω. Μέχρι να αρχίσουν οι πληθυσμοί στην Δύση να αντιλαμβάνονται τα οφέλη της ελευθερίας —όχι τόσο για τα κράτη όσο για το κάθε άτομο— δεν είναι δυνατόν να ελπίζουμε σε μια αλλαγή κατεύθυνσης. Η εκπαίδευση γύρω από την πολιτική και οικονομική ελευθερία πρέπει επομένως να συνεχιστεί.
