Κάν' τε την δουλεία σπουδαία ξανά: Το Καθολικό Βασικό Εισόδημα (UBI)
Χρειαζόμαστε μια πραγματική συζήτηση προτού μπούμε ανεπίστροφα σε αυτόν τον δρόμο. Το πιθανότερο όμως είναι ότι, για τους περισσότερους ανθρώπους, αυτή η συζήτηση δεν θα υπάρξει καν.
Ετικέτες: Μεγάλο κράτος, Great Reset, Εργασία
Άρθρο του David Bell, πρώην συμβούλου του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, δημοσιευμένο στις 29/10/2025 από το Brownstone Institute.
Μπορείτε να ακούσετε το κείμενο μέσω της εφαρμογής του Substack.
Το Κακό της απουσίας σκοπού
Κάποτε εργαζόμουν σε κοινότητες που υποστηρίζονταν κυρίως μέσω μιας μορφής Καθολικού Βασικού Εισοδήματος (UBI). Τα περισσότερα χρήματα τα εισπράττονταν τα άτομα από το κράτος έναντι καμίας (ή έναντι συμβολικής) εργασίας, ή από τα δικαιώματα εξόρυξης των ορυχείων, όπου κάποιοι άλλοι εργάζονταν σκάβοντας στις εκτάσεις που ανήκαν στις κοινότητες. Υπήρχαν τοίχοι μαύροι και γεμάτοι κατσαρίδες, ενώ τα παιδιά κοιμόντουσαν μαζί με σκύλους σε λεκιασμένα στρώματα από κάτω, και μωρά καλυμμένα από την κορυφή ως τα νύχια με φλυκταινώδη ψώρα, ενώ η μητέρα παραπονιόταν για πόνους στην πλάτη. Αυτό δεν ήταν γενικευμένο, αλλά πάντως όχι ασυνήθιστο. Άλλες κοινότητες, που ξεχώριζαν ως δυνατές και υγιείς, είχαν ανθρώπους που εργάζονταν σκληρά για να ζήσουν - ιδιαίτερα σε ρόλους που αντανακλούσαν τον πολιτισμό τους. Μια πολύ διαφορετική οικονομία.
Άνδρες που κάποτε εργάζονταν σκληρά για να στηρίξουν τις οικογένειές τους χάνουν τον λόγο να το κάνουν, όταν δεν έχει καμία πραγματική διαφορά· όταν τα βασικά της ζωής και του ελεύθερου χρόνου είναι εξίσου διαθέσιμα σε όσους εργάζονται γι’ αυτά και σε όσους δεν κάνουν τίποτα. Δεν είναι πολιτικό το ζήτημα, απλώς ανθρώπινο, συμπεριφορικό και ψυχολογικό. Η αφαίρεση της ανάγκης για εργασία και της αξιοπρέπειας που νιώθει κάποιος όταν προσπαθεί και πετυχαίνει, ειδικά ενώπιον της οικογένειάς του, οδηγεί στην αδράνεια, στην απώλεια ενδιαφέροντος για τον κόσμο, στην απώλεια του ρόλου του (δηλαδή, στην απώλεια της αξιοπρέπειας) και στην κατάθλιψη. Αυτή αμβλύνεται από το αλκοόλ ή τα ναρκωτικά. Οι σύζυγοι και τα παιδιά υποφέρουν, καθώς ξυλοκοπούνται από μεθυσμένους, απογοητευμένους και ναρκωμένους άνδρες. Το να έχουν δύο γονείς που μεθούν συχνά διασφαλίζει ότι τα παιδιά θα είναι υποσιτισμένα και δίχως σκοπό.
Αυτό δεν είναι κάτι θεωρητικό - παρατηρείται σε όλο τον κόσμο όπου άνθρωποι μιας κουλτούρας κατακλύζονται από ανθρώπους μιας άλλης και περιορίζονται στην υποταγή, την οικονομική και κοινωνική περιθωριοποίηση και την ελεημοσύνη. Μερικοί άνθρωποι και μερικές κοινότητες ξεφεύγουν από όλα αυτά, συνήθως βρίσκοντας τρόπους να αναπτύξουν την τοπική τους οικονομία και να επιτύχουν κάποια μορφή αυτοδιοίκησης και αυτονομίας. Η απόδραση δεν είναι συνηθισμένη και απαιτεί μια ευκαιρία, τη δυνατότητα, για να γίνει αυτό.
Ο θαυμαστός, καινούργιος, τεχνοκρατικός μας κόσμος
Ο δρόμος στον οποίο βρίσκεται αυτή τη στιγμή μεγάλο μέρος του «ανεπτυγμένου» κόσμου οδηγεί προς το UBI, χωρίς όμως αυτήν την δυνατότητα διαφυγής. Χρησιμοποιούμε τον όρο «ανεπτυγμένος» με την τεχνολογική έννοια - όχι με την ανθρώπινη έννοια - καθώς υποδηλώνει την τεχνολογία και όχι την επίγνωση. Το UBI θα πλασαριστεί σαν πανάκεια, καθώς η τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) θα αντικαταστήσει πολλές θέσεις εργασίας. Η χρήση της ΤΝ αυξάνεται επειδή μπορεί να συσσωρεύσει πλούτο πιο αξιόπιστα από τους εργαζόμενους. Τα σχέδια της Amazon να αντικαταστήσει τους ανθρώπους με ρομπότ δεν θα σημάνουν μόνο την εξαφάνιση μερικών εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπινων θέσεων εργασίας στην Amazon, αλλά και την εξαφάνιση πολλών περισσότερων καταστημάτων σε κεντρικούς δρόμους και την εξαφάνιση των εργαζομένων και των ιδιοκτητών τους. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Amazon στρέφεται στην ΤΝ και τη ρομποτική - για να αυξήσει τα κέρδη για το μικρό ποσοστό που είναι οι ωφελούμενοί της, θέτοντας τους ανταγωνιστές εκτός αγοράς. Η ΤΝ μπορεί να υπερεκτιμάται ή όχι, αλλά αυτό που κάνει η Amazon θα επαναληφθεί ευρέως.
Οι άνεργοι, σε γενικές γραμμές, θα είναι κάτοικοι πόλεων και κωμοπόλεων, που θα πρέπει να προμηθεύονται τα τρόφιμά τους από καταστήματα (ή από την Amazon). Θα πρέπει να τους δοθούν χρήματα ή κουπόνια τροφίμων για να το κάνουν αυτό. Οι κυβερνήσεις θα τα παρέχουν επειδή δεν θα μπορούν να αντέξουν οικονομικά την ευθύνη για την απόλυτη φτώχεια σε μαζική κλίμακα, και επειδή επίσης πολλοί άνθρωποι του κράτους έχουν καλές προθέσεις. Οι άνθρωποι θα νοικιάζουν όλο και περισσότερο τη στέγη τους από την Blackstone ή μια παρόμοια εταιρική οντότητα, αντί να την έχουν στην κατοχή τους, αυξάνοντας έτσι περαιτέρω την εξάρτησή τους. Για ένα διάστημα, κάποιοι άνθρωποι θα παίζουν διαδικτυακά παιχνίδια ή θα ζωγραφίζουν και θα καλλιεργούν μαρούλια στα μπαλκόνια τους, αλλά γνωρίζοντας ότι αυτό είναι απλώς ένα διακοσμητικό στοιχείο της ζωής. Στη συνέχεια, θα πάρουν τον δρόμο των κοινοτήτων που περιγράφτηκε στην πρώτη παράγραφο, με τις οικογένειες και τις κοινότητές τους να τους ακολουθούν.
Το κρατικό UBI θα εφαρμοστεί – ήδη συμβαίνει σε κάποιο βαθμό, αλλά στο μέλλον θα το δούμε σε πολύ, πολύ μεγαλύτερη κλίμακα. Δεν θα πρόκειται για επιδόματα μετρητών αλλά για ψηφιακό νόμισμα. Θα πρόκειται για μια αυστηρά ελεγχόμενη εκδοχή, όπως ένα Ψηφιακό Νόμισμα Κεντρικής Τράπεζας (CBDC), επειδή το κράτος θα αναλάβει την ευθύνη για τον έλεγχο των χρημάτων που θα διανέμει. Το CBDC είναι ουσιαστικά κουπόνια τροφίμων και αυτό σχεδιάστηκε να είναι. Το UBI σας θα είναι δικό σας, εφόσον το χρησιμοποιείτε για ό,τι επιτρέπει η κυβέρνηση, εντός του χρονικού διαστήματος που εκείνη επιτρέπει.
Οι καλοπροαίρετοι άνθρωποι ήδη χτίζουν την κοινωνική αποδοχή του. Όσοι υποστηρίζουν τώρα ότι μια ενάρετη κοινωνία θα πρέπει να αποτρέπει τη χρήση κουπονιών τροφίμων ή επιδομάτων ανεργίας για την αγορά ποτών με βάση τη ζάχαρη ή για αγορά καπνού, πιστεύουν ήδη ότι τα εξαρτώμενα άτομα έχουν χάσει το δικαίωμά τους στην αυτονομία. Και πάλι, αυτό δεν είναι καθόλου θεωρητικό. Ακριβώς γι’ αυτόν τον σκοπό προορίζεται αυτή η μορφή χρήματος. Οι περισσότεροι άνθρωποι στην κοινωνία θα δουν το λανσάρισμά του ως κάτι καλό, καθώς δεν έχουν πρόβλημα με τον περιορισμό της ελευθερίας των άλλων, αν τους πουν ότι εξυπηρετεί ένα ευρύτερο καλό.
Ζώντας με ασφάλεια σαν σκλάβοι
Ήδη σε χώρες όπως ο Καναδάς, αν διαμαρτυρηθείτε κατά της κυβέρνησης, μπορείτε να χάσετε το δικαίωμά σας να αγοράζετε ή να πουλάτε. Αν χρειάζεστε άδεια για να αποκτήσετε τα βασικά της ζωής και δεν μπορείτε να κάνετε τις δικές σας επιλογές για την επιδίωξη της ευτυχίας σας, και αν τιμωρείστε επειδή αμφισβητείτε όσους σας περιορίζουν, τότε βρίσκεστε σε μια σχέση αφέντη-σκλάβου. Με τον καιρό, οι περισσότεροι άνθρωποι θα γίνουν, ουσιαστικά, σκλάβοι του παρόχου του UBI, δηλαδή του κράτους. Αυτός είναι ο σχεδιασμός πίσω από το UBI και τα CBDC. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι πολύ πλούσιοι άνθρωποι, οι άνθρωποι που κατέχουν την Τεχνητή Νοημοσύνη και τη ρομποτική, που θα καταστήσουν περιττό ένα τόσο μεγάλο τμήμα της ανθρώπινης εργασίας, το βλέπουν αυτό ως μια εξαιρετική πορεία.
Όλα τα παραπάνω δεν θα φανούν καθόλου δυστοπικά. Οι κυβερνήσεις θα περιορίσουν τον πληθυσμό τους ως μέρος της προσπάθειας για την σωτηρία του κόσμου (η σωτηρία του κόσμου είναι πολύ μεγάλο πράγμα) και θα πείσουν εύκολα την πλειοψηφία του πληθυσμού ότι το να τους σώσει είναι καλή ιδέα. Χρειαζόμαστε τα κράτη για να μας σώσουν από την κλιματική καταστροφή εμποδίζοντάς μας να ταξιδεύουμε, όπως λένε ήδη στα παιδιά μας. Χρειαζόμαστε τις μεγάλες εταιρείες για να μας σώσουν από τις πανδημίες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που μπορεί να αναπτύξουν τα εργαστήρια των ίδιων εταιρειών. Χρειαζόμαστε όλο και πιο ακριβά φάρμακα που θα εγχέονται στο σώμα μας, για να μας σώσουν από τη μάστιγα της παχυσαρκίας - για να μας σώσουν από την αδυναμία μας να ελέγχουμε τη διατροφή μας. Σίγουρα θα χρειαστούμε την σωτηρία από την μαζική ανεργία και από την αδυναμία ενός μεγάλου μέρους του πληθυσμού να κερδίζει τα προς το ζην.
Η διάσωση των ανθρώπων είναι, άλλωστε, δουλειά του κράτους. Όπως έχουν δείξει τα τελευταία χρόνια, το να πειστούν οι πληθυσμοί να αυτοτραυματιστούν με το πρόσχημα της σωτηρίας είναι πολύ πιο εύκολο από ό,τι πιστευόταν. Θα κατρακυλήσουμε και πάλι στην δουλεία, σε ένα φεουδαρχικό σύστημα, επειδή οι περισσότεροι άνθρωποι θα το επιλέξουν.
Μια συζήτηση που είναι απίθανο να κάνουμε
Επομένως, πρέπει να μιλήσουμε για το UBI, επειδή πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι είναι προάγγελος ενός λαμπρού μέλλοντος, ενώ είναι κάτι άλλο. Νομίζουν ότι οι άνθρωποι θα ευημερήσουν με κάποιο τρόπο, όταν δεν έχουν τίποτα πολύ χρήσιμο να κάνουν, όταν θα παίρνουν χρήματα επειδή είναι δουλοπρεπείς και όταν δεν θα υπάρχει κανένα πειστικό κίνητρο για να σηκωθούν από το κρεβάτι το πρωί. Ένα προσωρινό δίχτυ κοινωνικής πρόνοιας είναι αυτό που πρέπει να κάνει η κοινωνία για να προστατεύει τα μέλη της και να ενεργεί με ευπρέπεια. Το UBI - μόνιμο δωρεάν χρήμα για την πλειοψηφία - είναι κάτι εντελώς διαφορετικό. Θα διασφαλίσει ότι η συντριπτική πλειοψηφία δεν θα μπορέσει ποτέ να ξεφύγει από την μοίρα της και να ανακτήσει οτιδήποτε που να μοιάζει με την πραγματική οικονομική αυτονομία που είναι απαραίτητη για την κοινωνική ευημερία.
Το μέλλον του UBI είναι απλώς μια επιστροφή στην προεπιλεγμένη κατάσταση των ανθρώπινων κοινωνιών ανά τους αιώνες - την φεουδαρχία - αλλά χωρίς καν το σχετικό νόημα που υπάρχει στο να περπατάμε πίσω από ένα άροτρο. Η ανθρώπινη φύση μας οδηγεί στο να θέλουμε να παραμένουμε στην κορυφή αν είμαστε ήδη εκεί, ή να βυθιζόμαστε στην κατάθλιψη αν δεν υπάρχει δυνατότητα βελτίωσης. Κατάθλιψη, ναρκωτικά, βία, παραμέληση και φτου κι απ’ την αρχή: το μέλλον του UBI και των CBDC. Αυτή είναι η ορθόδοξη άποψη από την άποψη της δημόσιας υγείας. Το κοινωνικό κεφάλαιο είναι ένας βασικός καθοριστικός παράγοντας της υγείας και της ευημερίας. Τίποτα από αυτά δεν είναι αμφιλεγόμενο. Μπορεί απλώς να είναι αμήχανο πολιτικά.
Τα τελευταία εκατό χρόνια, πολλές κοινωνίες απελευθερώθηκαν από τη φεουδαρχία. Αυτή η ελευθερία αποτέλεσε ένα σύντομο χρονικό διάστημα ζωής έξω, στον ήλιο. Η αποδοχή ή η απόρριψη του Καθολικού Βασικού Εισοδήματος ως βάσης για την αντιμετώπιση του ταχέως επερχόμενου αποδεκατισμού της παραγωγικής απασχόλησης θα καθορίσει το εάν ο ήλιος θα συνεχίσει να λάμπει, ή αν θα επιστρέψουμε στην καταπιεστική κοινωνική πραγματικότητα του παρελθόντος. Η σκλαβιά, για πολλούς, θα φαίνεται ευκολότερη από το να αγωνίζονται, και πολύ ασφαλέστερη. Μόλις καθιερωθεί η οικονομική εξάρτηση, η πολυτέλεια του να αγωνίζεται κανείς ίσως να έχει εκλείψει. Χρειαζόμαστε μια πραγματική συζήτηση προτού μπούμε ανεπίστροφα σε αυτόν τον δρόμο. Το πιθανότερο όμως είναι ότι για τους περισσότερους ανθρώπους, αυτή η συζήτηση δεν θα υπάρξει καν.
[ Πηγή άρθρου: Universal Basic Income: Make Slavery Great Again ]
Ο David Bell, Senior Scholar στο Brownstone Institute, είναι ιατρός ειδικευμένος στην δημόσια υγεία και σύμβουλος βιοτεχνολογίας στον τομέα της παγκόσμιας υγείας. Ο David είναι πρώην ιατρικός σύμβουλος και επιστήμονας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), επικεφαλής προγράμματος για την ελονοσία και τις πυρετώδεις νόσους στο Ίδρυμα για Καινοτόμες Νέες Διαγνώσεις (FIND) στη Γενεύη της Ελβετίας και διευθυντής παγκόσμιων τεχνολογιών υγείας στο Intellectual Ventures Global Good Fund στο Bellevue της Ουάσινγκτον των ΗΠΑ.