Τι είδους άνθρωπος ήταν ο Μαρξ; (+βίντεο)
Ο Μαρξ υπήρξε τόσο αξιαγάπητος, όσο κι οι ιδέες του. Με άλλα λόγια, καθόλου. Με αφορμή την σημερινή (14/3) επέτειο του θανάτου του, ένα αποκαλυπτικό άρθρο του Richard Ebeling για το FEE.
Όταν ο Καρλ Μαρξ πέθανε τον Μάρτιο του 1883, μόνο μια δεκαριά άνθρωποι ήταν παρόντες την κηδεία του, σ’ ένα νεκροταφείο του Λονδίνου, συμπεριλαμβανομένων των μελών της οικογένειάς του.
Ωστόσο, για περισσότερο από έναν αιώνα μετά τον θάνατό του - και μέχρι σήμερα ακόμα - υπήρξαν ελάχιστοι στοχαστές των οποίων οι ιδέες είχαν τόση επίδραση σε διάφορες πτυχές της σύγχρονης παγκόσμιας ιστορίας. Πράγματι, όπως παρατήρησαν κάποιοι, μετά τη γέννηση του Χριστιανισμού και την ανάδυση του Ισλάμ, καμία άλλη πίστη ή σύστημα πεποιθήσεων δεν είχε τέτοιον παγκόσμιο αντίκτυπο όπως ο μαρξισμός.
Η κριτική του Μαρξ για τον καπιταλισμό και την καπιταλιστική κοινωνία έχει διαμορφώσει μεγάλο μέρος της κοινωνιολογικής σκέψης στις δυτικές χώρες, οδηγώντας στην κρατική πρόνοια και τον εκτεταμένο κυβερνητικό παρεμβατισμό σε οικονομικά θέματα. Και χρησίμευσε σαν ένα ιδεολογικό λάβαρο, που ενέπνευσε τις σοσιαλιστικές και κομμουνιστικές επαναστάσεις του εικοστού αιώνα - ξεκινώντας από τη Ρωσία το 1917 και εξακολουθώντας να διατηρεί την πολιτική εξουσία σήμερα σε χώρες όπως η Κούβα, η Βόρεια Κορέα, το Βιετνάμ και η Κίνα.
Στο όνομα του μαρξιστικού οράματος μιας «νέας κοινωνίας» και ενός «νέου ανθρώπου», οι σοσιαλιστικές και κομμουνιστικές επαναστάσεις οδήγησαν σε μαζικές δολοφονίες, υποδούλωση, βασανιστήρια και λιμοκτονία δεκάδων εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο. Οι ιστορικοί έχουν υπολογίσει ότι στην προσπάθεια να οικοδομηθεί αυτός ο «νέος» και «καλύτερος» σοσιαλιστικός κόσμος, τα κομμουνιστικά καθεστώτα εξόντωσαν έως και 200 εκατομμύρια ανθρώπους κατά τον εικοστό αιώνα.
Η ιδιωτική ζωή του Μαρξ
Ο Karl Marx γεννήθηκε στις 5 Μαΐου του 1818, στην πόλη Trier της Ρηνανίας. Οι γονείς του ήταν Εβραίοι, με μια μακρά σειρά σεβαστών ραβίνων και από τις δύο πλευρές της οικογένειας. Αλλά για να ακολουθήσει μια νομική καριέρα στο Βασίλειο της Πρωσίας εκείνη την εποχή, ο πατέρας του Καρλ Μαρξ ασπάστηκε τον Προτεσταντισμό. Η θρησκευτική εκπαίδευση του Καρλ ήταν περιορισμένη, και σε νεαρή ηλικία απέρριψε κάθε πίστη σε ένα Ανώτατο Όν.
Αφού σπούδασε για ένα διάστημα στη Βόννη, μετεγγράφηκε στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου για να εργαστεί σε μια διδακτορική διατριβή στη φιλοσοφία. Αλλά ήταν γενικά ένας τεμπέλης και κακός φοιτητής. Τα χρήματα που του έστελνε ο πατέρας του για τα δίδακτρα στο Πανεπιστήμιο δαπανούνταν για φαγητό και ποτό, περνώντας πολλές από τις νύχτες του σε καφενεία και ταβέρνες, μεθώντας και συζητώντας για τη Εγελιανή φιλοσοφία με άλλους φοιτητές. Τελικά απέκτησε το διδακτορικό του καταθέτοντας τη διατριβή του στο Πανεπιστήμιο της Jena στην ανατολική Γερμανία.
Οι μοναδικές πραγματικές δουλειές του Μαρξ κατά τη διάρκεια της ζωής του ήταν ως περιστασιακός δημοσιογράφος ή εκδότης εφημερίδων και περιοδικών, τα περισσότερα από τα οποία συνήθως έκλειναν σε σύντομο χρονικό διάστημα, είτε λόγω χαμηλής αναγνωσιμότητας και περιορισμένης οικονομικής στήριξης, είτε λόγω πολιτικής λογοκρισίας από τα κράτη στα οποία ζούσε.
Οι πολιτικές του δραστηριότητες ως συγγραφέας και ακτιβιστής είχαν ως αποτέλεσμα να χρειαστεί να μετεγκατασταθεί αρκετές φορές, όπως στο Παρίσι και στις Βρυξέλλες, καταλήγοντας τελικά στο Λονδίνο το 1849, όπου έζησε για το υπόλοιπο της ζωής του, με κάποια περιστασιακά ταξίδια πίσω στην ευρωπαϊκή ήπειρο.
Αν και ο Μαρξ ήταν «μεσoαστός», ακόμη και «βικτωριανός» σε πολλές από τις καθημερινές του πολιτισμικές συμπεριφορές, αυτό δεν τον εμπόδισε να παραβεί τους όρκους του γάμου του και να διαπράξει μοιχεία. Έκανε σεξ αρκετές φορές με την οικογενειακή υπηρέτρια, που έφερε στον κόσμο έναν νόθο γιο - και αυτό κάτω από την ίδια στέγη με τη σύζυγό του και τα νόμιμα παιδιά του (εκ των οποίων είχε επτά, με μόνο τρία από αυτά να επιζούν μέχρι την ενηλικίωσή τους).
Δεν θα επέτρεπε όμως στο νόθο παιδί του να επισκεφτεί τη μητέρα του στο σπίτι του στο Λονδίνο όποτε βρισκόταν ο ίδιος στο σπίτι, και το αγόρι επιτρεπόταν να μπει στο σπίτι μόνο μέσω της πόρτας της υπηρεσίας, στο πίσω μέρος του σπιτιού. Επιπλέον, έβαλε τον φίλο του, τον μακροχρόνιο οικονομικό του χορηγό και πνευματικό συνεργάτη του, τον Fredrick Engels, να διεκδικήσει την πατρότητα του παιδιού, ώστε να αποφευχθεί οποιαδήποτε κοινωνική ντροπή που θα βάρυνε εκείνον λόγω της απιστίας του.
Όπως εξήγησε ο ιστορικός Paul Johnson στο βιβλίο του, Intellectuals (1988):
«Σε όλες τις έρευνές του σχετικά με τις ανομίες του βρετανικού καπιταλισμού, συνάντησε πολλές περιπτώσεις εργαζομένων με χαμηλή αμοιβή, αλλά ποτέ δεν κατάφερε να ανακαλύψει έναν που να μην είχε καθόλου μισθό. Ωστόσο, ένας τέτοιος εργαζόμενος υπήρχε, στο δικό του νοικοκυριό [...] Ήταν η Helen Demout, η δια βίου υπηρέτρια της οικογένειας. Εκείνη κρατούσε το σπίτι, αλλά δεν πληρωνόταν καθόλου [...] Ήταν μια ιδιαιτέρως σκληρά εργαζόμενη, όχι μόνο καθαρίζοντας και συγυρίζοντας τα πάντα, αλλά και διαχειριζόμενη τον οικογενειακό προϋπολογισμό [...] Ο Μαρξ δεν την πλήρωσε ποτέ ούτε μια δεκάρα [...]
Το 1849-50 [...] Η Helen έγινε ερωμένη του Μαρξ και έμεινε έγκυος [...] Ο Μαρξ δεν ανέλαβε τις ευθύνες του, ούτε τότε, ούτε ποτέ, και αρνήθηκε κατηγορηματικά τις φήμες ότι ήταν ο πατέρας [...] Ο γιος δόθηκε για υιοθεσία σε μια οικογένεια της εργατικής τάξης ονόματι Lewis, αλλά του επιτρεπόταν να επισκέπτεται το σπίτι του Μαρξ για να δει τη μητέρα του. Του απαγορεύτηκε, ωστόσο, να χρησιμοποιεί την μπροστινή πόρτα, και ήταν υποχρεωμένος να βλέπει τη μητέρα του μόνο στην κουζίνα.
Ο Μαρξ τρομοκρατημένος στην ιδέα ότι η πατρότητα του αγοριού θα αποκαλυπτόταν, και ότι αυτό θα του επέφερε ένα θανατηφόρο πλήγμα ως ηγέτη και προφήτη της επανάστασης [...] έπεισε τον Ένγκελς να αναγνωρίσει το αγόρι ιδιωτικά, ως προκάλυμμα για οικογενειακή κατανάλωση. Όμως ο Ένγκελς [...] δεν ήταν πρόθυμος να πάρει το μυστικό στον τάφο του. Ο Ένγκελς πέθανε, από καρκίνο του λάρυγγα, στις 5 Αυγούστου 1895. ανίκανος να μιλήσει, αλλά μη θέλοντας να συνεχίσει να νομίζει η Eleanor [μία από τις κόρες του Μαρξ] ότι ο πατέρας της υπήρξε άμεμπτος, έγραψε στη διαθήκη του: «Ο Freddy [το όνομα του αγοριού] είναι γιος του Μαρξ [...]»
Ο κακός και ανειλικρινής χαρακτήρας του Μαρξ
Σαν ιδιοσυγκρασία, ο Μαρξ μπορούσε να γίνει βάναυσος και αυταρχικός. Αντιμετώπιζε τους ανθρώπους με τους οποίους διαφωνούσε με έναν άξεστο και κακό τρόπο, συχνά γελοιοποιώντας τους σε δημόσιες συγκεντρώσεις. Ο Μαρξ δεν δίσταζε να είναι υποκριτής. Όταν ήθελε κάτι από κάποιον, θα τον κολάκευε σε επιστολές ή συνομιλίες, αλλά μετά θα τους επιτίθετο με άσχημη γλώσσα πίσω από την πλάτη τους, σε άλλους. Συχνά χρησιμοποιούσε ρατσιστικές προσβολές και μειωτικές λέξεις για να περιγράψει τους τρόπους ή την εμφάνιση των αντιπάλων του στο σοσιαλιστικό κίνημα .
Για παράδειγμα, σε μια επιστολή του 1862 προς τον Φρίντριχ Ένγκελς, ο Μαρξ περιέγραψε τον κορυφαίο Γερμανό σοσιαλιστή του 19ου αιώνα, τον Φερντινάντ Λασάλ, με τον ακόλουθο τρόπο:
«Ο Εβραίος Νέγρος Lassalle [...] ευτυχώς αναχωρεί στο τέλος αυτής της εβδομάδας [...] Τώρα είναι απολύτως σαφές για μένα, όπως δείχνει τόσο το σχήμα του κεφαλιού όσο και η υφή των μαλλιών του, ότι κατάγεται από τους νέγρους που συμμετείχαν στην Έξοδο του Μωυσή από την Αίγυπτο (εκτός εάν η μητέρα ή η γιαγιά του από την πατρική πλευρά απέκτησε υβριδικούς απογόνους με έναν αράπη). Τώρα αυτός ο συνδυασμός γερμανικότητας και εβραϊσμού μαζί με μια νέγρικη υπόσταση, δημιουργεί ένα παράξενο αποτέλεσμα. Η φορτικότητα αυτού του ανθρώπου είναι επίσης νεγροειδής.»
Στο μυαλό του Μαρξ, ο Εβραίος στην αστική κοινωνία ενσάρκωνε την πεμπτουσία όλων των χαρακτηριστικών που θεωρούσε απεχθή στο καπιταλιστικό σύστημα, και μόνο με το τέλος του καπιταλιστικού συστήματος θα έμπαινε ένα τέλος στα περισσότερα από αυτά τα απωθητικά χαρακτηριστικά . Εδώ είναι η αντίληψη του Μαρξ για τον Εβραϊκό νου στην Ευρώπη του 19ου αιώνα, από το δοκίμιο του «Σχετικά με το Εβραϊκό Ερώτημα» (1844):
«Ποια είναι η κοσμική βάση του Ιουδαϊσμού; Η πρακτική ανάγκη, το προσωπικό συμφέρον. Ποια είναι η κοσμική λατρεία του Εβραίου; Το παζάρι . Ποιος είναι ο κοσμικός του θεός; Το χρήμα! [...] Το χρήμα είναι ο φθονερός θεός του Ισραήλ, μπροστά στον οποίο κανένας άλλος θεός δεν μπορεί να υπάρξει.
Το χρήμα υποβαθμίζει όλους τους θεούς της ανθρωπότητας και τους μετατρέπει σε εμπορεύματα [...] Τι περιέχεται αφηρημένα στην εβραϊκή θρησκεία – η περιφρόνηση για τη θεωρία, για την τέχνη, για την ιστορία, για τον άνθρωπο ως αυταξία [...] Η κοινωνική χειραφέτηση του Εβραίου είναι η χειραφέτηση της κοινωνίας από τον εβραϊσμό.»
(Η περιγραφή-καρικατούρα του Μαρξ για τον υποτιθέμενο «Εβραϊκού νου» ακούγεται εκπληκτικά παρόμοια με όσα γράφτηκαν αργότερα από τους Ναζί «φυλετικούς επιστήμονες» της δεκαετίας του 1930, οι οποίοι επίσης καταδίκασαν τους Εβραίους για την ίδια συμφεροντολογική αναζήτηση του χρήματος και την προκύπτουσα εκφυλιστική επιρροή που πίστευαν ότι είχαν οι Εβραίοι στον γερμανικό λαό.)
Ο Μαρξ ήταν επίσης αυτό που κάποιοι θα μπορούσαν να χαρακτηρίσουν ως λογοκλόπος. Από το 1852 έως το 1862, ο Μαρξ εργάστηκε ως ευρωπαίος ανταποκριτής για την New York Daily Tribune. Ο Μαρξ το έβρισκε πολύ επαχθές να σκαρφίζεται τα δύο απαιτούμενα άρθρα άνα εβδομάδα, για τα οποία πληρωνόταν σχετικά καλά. Αντ' αυτού, περνούσε τον χρόνο του συμμετέχοντας σε επαναστατικές ίντριγκες και ερευνώντας, διαβάζοντας και γράφοντας για αυτό που έγινε το διάσημο έργο του, Das Kapital (Το Κεφάλαιο).
Κατά τη διάρκεια της δεκαετούς απασχόλησής του Μαρξ στην εφημερίδα, ο Φρίντριχ Ένγκελς έγραψε περίπου το ένα τρίτο των άρθρων του. Το όνομα του Μαρξ εξακολουθούσε να εμφανίζεται πάντα ως υπογραφή.
Ένα βρώμικο σπίτι και μια αντίστοιχη προσωπικότητα
Πολλοί έβρισκαν την προσωπική εμφάνιση και τους τρόπους του Μαρξ κάπως απωθητικά ή ακόμα και αποκρουστικά. Το 1850, ένας κατάσκοπος της Πρωσικής αστυνομίας επισκέφθηκε το σπίτι του Μαρξ στο Λονδίνο υποδυόμενος έναν Γερμανό επαναστάτη. Η αναφορά που έγραψε κοινοποιήθηκε στον Βρετανό Πρέσβη στο Βερολίνο. Η έκθεση ανέφερε, σε ένα τμήμα της:
«Ο Μαρξ ζει την ζωή ενός μποέμ διανοουμένου. Το πλύσιμο, το ξύρισμα και η αλλαγή των σεντονιών του είναι πράγματα που κάνει σπάνια, και συχνά είναι μεθυσμένος. Αν και παραμένει συστηματικά αδρανής για μέρες, θα εργαστεί μέρα και νύχτα με ακούραστη αντοχή όταν έχει πολλή δουλειά να κάνει.
Δεν έχει καθορισμένο χρόνο για να κοιμάται ή να ξυπνάει. Συχνά μένει ξάγρυπνος όλη τη νύχτα και στη συνέχεια ξαπλώνει πλήρως ντυμένος στον καναπέ το μεσημέρι, και κοιμάται μέχρι το βράδυ, χωρίς να ενοχλείται από όλο τον κόσμο που έρχεται ή φεύγει από το δωμάτιό του [...]
Δεν υπάρχει ούτε ένα καθαρό και συμπαγές έπιπλο. Όλα είναι σπασμένα, κουρελιασμένα και σχισμένα, με μισή ίντσα σκόνης πάνω στα πάντα και τρομερή ακαταστασία παντού [...]
Όταν μπαίνεις στο δωμάτιο του Μαρξ, οι αναθυμιάσεις του καπνού κάνουν τα μάτια σου να δακρύζουν [...] Όλα είναι βρώμικα και καλυμμένα με σκόνη, έτσι ώστε το να καθίσεις κάπου γίνεται ένα επικίνδυνο εγχείρημα. Εδώ είναι μια καρέκλα με τρία πόδια. Σε μια άλλη καρέκλα τα παιδιά κάνουν ότι μαγειρεύουν. Αυτή η καρέκλα έχει τέσσερα πόδια. Αυτή είναι που προσφέρεται στον επισκέπτη, αλλά τα μαγειρέματα για τα παιδιά δεν έχουν σκουπιστεί, και αν καθίσεις διακινδυνεύεις να χαλάσεις το παντελόνι σου.»
Μια άλλη αναφορά σχετικά με τη συνάντηση του με τον Μαρξ δόθηκε από τον Γκούσταβ Τέκοβ, έναν Πρώσο στρατιωτικό αξιωματούχο που είχε προσχωρήσει στους εξεγερμένους του Βερολίνου κατά τη διάρκεια της αποτυχημένης επανάστασης του 1848. Ο Τέκοβ έπρεπε να δραπετεύσει στην Ελβετία αφού καταδικάστηκε και φυλακίστηκε για προδοσία. Η επαναστατική ομάδα με την οποία ο Τέκοβ συνεργάστηκε στην Ελβετία, τον έστειλε στο Λονδίνο και πέρασε κάποιο χρόνο με τον Μαρξ.
Σε μια επιστολή προς τους επαναστατικούς συνεργάτες του, ο Τέκοβ περιέγραψε την εντύπωση του για τον Μαρξ ως άνθρωπο και ως μυαλό. Ήταν η σκιαγράφηση μιας προσωπικότητας που διψούσε για εξουσία και είχε περιφρόνηση τόσο για τους εχθρούς του, όσο και για τους φίλους του:
«Μου έδωσε την εντύπωση μιας τόσο εξαιρετικής πνευματικής ανωτερότητας, όσο και μιας εντυπωσιακής προσωπικότητας. Αν είχε τόση καρδιά όσο είχε μυαλό, κι αν είχε τόση αγάπη όσο είχε μίσος, θα έπεφτα και στη φωτιά για χάρη του, παρά το γεγονός ότι όχι μόνο δεν έκρυβε την περιφρόνησή του για μένα, αλλά προς το τέλος την κατέστησε αρκετά σαφή...
Λυπάμαι, λόγω του κοινού σκοπού μας, που αυτός ο άνθρωπος δεν έχει, μαζί με την εξαιρετική του ευφυΐα, μια ευγενική καρδιά να προσφέρει στη διάθεσή μας. Είμαι πεπεισμένος πως ό,τι καλό υπήρχε σ’ αυτόν καταστράφηκε από τις άκρως επικίνδυνες προσωπικές του φιλοδοξίες. Γελάει με τους ανόητους που επαναλαμβάνουν μετά από αυτόν την προλεταριακή του κατήχηση, όπως γελάει και με άλλους κομμουνιστές [...] και με την αστική τάξη επίσης...
Παρ’ όλες τις διαβεβαιώσεις του για το αντίθετο, ίσως ακριβώς εξαιτίας αυτών, έφυγα με την εντύπωση ότι η προσωπική κυριαρχία είναι ο αυτοσκοπός όλων των δραστηριοτήτων του [...] Και ο Μαρξ θεωρεί ότι όλοι οι παλιοί του συνεργάτες είναι, παρά τα σημαντικά τους ταλέντα, πολύ κατώτεροί του και πολύ πίσω του, και αν τολμούσαν ποτέ να το ξεχάσουν αυτό, θα τους έβαζε στη θέση τους με την αλαζονεία ενός Ναπολέοντα.»
Ένα βιβλίο οδηγιών για την επανάσταση και τις μαζικές δολοφονίες
Η επιθυμία του Μαρξ να καταστρέψει τους θεσμούς της κοινωνίας και η δίψα του για το αίμα των εχθρών του στην επερχόμενη κομμουνιστική επανάσταση καταγράφηκε στο σχέδιο δράσης του, γραμμένο από κοινού με τον Ένγκελς, για την Κεντρική Επιτροπή της Κομμουνιστικής Ένωσης τον Μάρτιο του 1850. Διαβάζεται κυριολεκτικά σαν βιβλίο οδηγιών για αυτά που έκανε ο Βλαντιμίρ Λένιν με την ανάληψη της Επανάστασης των Μπολσεβίκων στη Ρωσία.
Δήλωνε ότι ο στόχος της οργάνωσης ήταν «η ανατροπή των προνομιούχων τάξεων», αρχικά σε συνεργασία με τα μικροαστικά και φιλελεύθερα «αστικά» πολιτικά κόμματα. Ο Μαρξ προειδοποιούσε ότι αυτά τα δημοκρατικά κόμματα θέλουν απλά να δημιουργήσουν μια φιλελεύθερη ατζέντα για τη μείωση των κρατικών δαπανών, για πιο ασφαλή ιδιοκτησιακά δικαιώματα, και για ορισμένα προγράμματα πρόνοιας για τους φτωχούς. Αντ' αυτών, ο Μαρξ έγραφε ότι
«Είναι το συμφέρον και το καθήκον μας να κάνουμε την επανάσταση μόνιμη, έως ότου όλες οι περισσότερο ή λιγότερο ιδιοκτησιακές τάξεις να έχουν απομακρυνθεί από τις ηγετικές τους θέσεις, μέχρι το προλεταριάτο να κατακτήσει την κρατική εξουσία, και έως ότου η ένωση των προλετάριων να έχει προχωρήσει αρκετά μακριά - όχι μόνο σε μία χώρα αλλά σε όλες τις ηγέτιδες χώρες του κόσμου [..]
Η έγνοια μας δεν μπορεί να απλώς είναι η τροποποίηση της ιδιωτικής ιδιοκτησίας, αλλά η κατάργησή της, όχι η αποσιώπηση των ταξικών ανταγωνισμών αλλά η κατάργηση των τάξεων, όχι η βελτίωση της υπάρχουσας κοινωνίας αλλά η θεμελίωση μιας καινούργιας.»
Στη διαδικασία ανατροπής της φιλελεύθερης δημοκρατικής τάξης που καταλαμβάνει την εξουσία μετά το τέλος των μοναρχικών ηγεμόνων, ο Μαρξ είπε ότι το επαναστατικό προλεταριάτο έπρεπε να σχηματίσει ένοπλα «συμβούλια» εκτός της εξουσίας και του ελέγχου της δημοκρατικής κυβέρνησης. Αυτή είναι η ίδια η μέθοδος στην οποία επέμεινε κι ο Λένιν στη Ρωσία με τη μορφή των «Σοβιέτ», μετά την παραίτηση του Ρώσου τσάρου τον Μάρτιο του 1917, και σε αντίθεση με τη νεοσυσταθείσα προσωρινή δημοκρατική κυβέρνηση που αντικατέστησε τη ρωσική μοναρχία.
Ο Μαρξ επέμενε ότι οι φεουδαρχικές εκτάσεις δεν έπρεπε να μετατραπούν σε ιδιωτικές εκμεταλλεύσεις ιδιοκτητών-αγροτών. Όχι, αντ' αυτού, θα έπρεπε να καταληφθούν από το κράτος και να μετατραπούν σε συλλογικές εκμεταλλεύσεις, στις οποίες όλοι οι αγροτικοί πληθυσμοί θα υποχρεώνονταν να ζήσουν και να εργαστούν. Και όλες οι βιομηχανίες έπρεπε να εθνικοποιηθούν υπό μια όλο και πιο συγκεντρωτική και πανίσχυρη προλεταριακή κυβέρνηση, για να διασφαλιστεί το τέλος του καπιταλισμού και της «αστικής» δημοκρατίας.
Επιπλέον, έλεγε ο Μαρξ, οι κομμουνιστές ηγέτες έπρεπε να εργαστούν για να διασφαλίσουν ότι ο άμεσος επαναστατικός ενθουσιασμός δεν θα καταπνιγεί ξαφνικά μετά τη νίκη. Αντιθέτως,
«...πρέπει να διατηρηθεί όσο το δυνατόν περισσότερο. Μακράν του να αντιταχθεί στις λεγόμενες υπερβολές - τις περιπτώσεις λαϊκής εκδίκησης εναντίον μισητών αντιπάλων ή εναντίον δημόσιων κτιρίων από τα οποία υπήρχαν δυσάρεστες αναμνήσεις - το εργατικό κόμμα όχι μόνο πρέπει να ανέχεται αυτές τις ενέργειες, αλλά θα πρέπει και να τις κατευθύνει.»
Με άλλα λόγια, ο Μαρξ επέμενε να ενθαρρύνει μια φρενίτιδα «εκδίκησης εναντίον μισητών αντιπάλων», κάτι που σαφώς σήμαινε τρομοκρατία και μαζικές δολοφονίες. Και αυτή ήταν επίσης η κατεύθυνση που ακολούθησε ο Λένιν, για να εξασφαλίσει τον θρίαμβο της επανάστασής του στη Ρωσία.
Τα θεμέλια για την πραγματική τραγωδία
Πώς έγινε ο Μαρξ υπέρμαχος των μαζικών δολοφονιών και της δικτατορίας, αντί της φιλελεύθερης δημοκρατίας και της κοινωνικής ειρήνης; Ποιες πνευματικές επιρροές λειτούργησαν πάνω του, που τον οδήγησαν να γίνει ο οραματιστής συνήγορος αυτού που αποκαλούσε «επιστημονικό σοσιαλισμό» και της πεποίθησης ότι οι «νόμοι της ιστορίας» υπαγόρευαν την αναπόφευκτη καταστροφή του καπιταλισμού και τον αναπόδραστο θρίαμβο του κομμουνισμού;
Και πώς αυτή του η σύλληψη για το πεπρωμένο της ανθρωπότητας δημιούργησε τα θεμέλια για την ανθρώπινη τραγωδία του «υπαρκτού σοσιαλισμού» τον εικοστό αιώνα;
Αν εκτιμάς την δουλειά που κάνω και θέλεις να μου δώσεις ώθηση να συνεχίσω, τώρα μπορείς να κάνεις μια δωρεά. H πλατφόρμα δεν απαιτεί κανένα ελάχιστο ποσό και (σε αντίθεση με την πλατφόρμα του Substack) καμία απολύτως συνδρομή.
Ο Richard M. Ebeling είναι Καθηγητής Ηθικής και Ελεύθερου Επιχειρείν στο The Citadel της Νότιας Καρολίνας. Διετέλεσε πρόεδρος του Ιδρύματος Οικονομικής Εκπαίδευσης (FEE) από το 2003 έως το 2008.