Χριστός εναντίον όχλου: Μια συνέντευξη του Jordan Peterson
Ο εξαναγκασμός κι η βία απαιτούνται από ανθρωπάκια, παρασυρμένα από τον όχλο και τυφλωμένα από τον φόβο και τον φθόνο. Ας απορρίψουμε τις τυραννικές παρορμήσεις τόσο της Αριστεράς όσο και της Δεξιάς
Ετικέτες: Πολιτισμός
Άρθρο του Ντέιβιντ Γκορνόσκι, δημοσιευμένο στις 26/1/2018 από το Foundation for Economic Education.
Ταυτόχρονα με την κυκλοφορία του βιβλίου 12 Κανόνες για τη Ζωή: Ένα Αντίδοτο στο Χάος ο καθηγητής Jordan B. Peterson συναντήθηκε μαζί μου νωρίτερα αυτή την εβδομάδα στην πόλη της Νέας Υόρκης για να μας δώσει κάποιες δυναμικές νέες απόψεις σχετικά με την ιστορική μετάβαση από τη θυσία των άλλων στην αυτοθυσία. Εξερευνήσαμε το πώς να διαλύσουμε τη βία του όχλου και να νικήσουμε το κυνήγι μαγισσών. Είναι η απάντησή του στην πρόσφατη αμφιλεγόμενη συνέντευξή του στην Cathy Newman του Channel 4 και το πώς η μίμηση του Χριστού μπορεί να σώσει τον πολιτισμό μας. Στην πορεία, ο καθηγητής Peterson συμμετείχε σε κάποιες συνέργειες μεταξύ των δικών του γνώσεων και του πρωτοποριακού ανθρωπολογικού έργου του αείμνηστου Ρενέ Ζιράρ και της θεωρίας του για την μίμηση.
Κάποιοι προβληματισμοί της συνέντευξης:
Τον εξαναγκασμό και την βία τα απαιτούν μικροπρεπείς άνθρωποι, κυριευμένοι από τον όχλο και τυφλωμένοι από τον φόβο και τον φθόνο
Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν μια λέξη για το αντίδοτο, «το φάρμακον», που χρησιμοποιούσαν πολύ ως θεραπεία για το χάος. Στο τελετουργικό του φαρμάκου, ένα παραμορφωμένο, αδύναμο ή ψυχικά άρρωστο άτομο θα έπινε κρασί και θα δειπνούσε σαν θεός, θα παρέλαυνε στους δρόμους και στη συνέχεια θα τον δολοφονούσαν τελετουργικά έξω από την πόλη. Είναι εύκολο για εμάς τους σύγχρονους να κοιτάμε αναδρομικά τέτοιου είδους τελετουργίες και να χλευάζουμε την πρωτόγονη βαρβαρότητα όλων αυτών. Ωστόσο, για τους Έλληνες, ήταν σε μεγάλο βαθμό μια απαραίτητη μεταβίβαση της παγιωμένης επιθετικότητας και της δυσαρέσκειας, προτού εξαπλωθεί σε ένα ανεξέλεγκτο χάος. Με άλλα λόγια, όπως είπε ο Αρχιερέας που ηγήθηκε της συνωμοσίας για την εκτέλεση του Ιησού, ο Καϊάφας, «Είναι καλύτερα να πεθάνει ένας άνθρωπος παρά να χαθεί ολόκληρο το έθνος».
Σήμερα, βλέπουμε ξεκάθαρα ότι το αντίδοτο του αρχαίου κόσμου στο χάος — η συλλογική βία εναντίον ενός αθώου ανθρώπου (ή τουλάχιστον, όχι περισσότερο ένοχου από οποιονδήποτε άλλον για τις εντάσεις στην κοινωνία) — δεν είναι τίποτα άλλο από την τρέλα του πλήθους και έναν αποδιοπομπαίο τράγο. Μπορούμε να το δούμε αυτό λόγω του μεγεθυντικού φακού που μας παρέχει η Βίβλος, μετά από δύο χιλιετίες της αφήγησης και της ηθικής της που ξεκαθαρίζουν την προοπτική μας.
Στα Ευαγγέλια, όπως μας βοηθά να δούμε ο Ρενέ Ζιράρ, εγκαινιάζεται μια επανάσταση της προσωπικότητας, στην οποία κάθε άνθρωπος είναι φτιαγμένος για να είναι ένας ιερός ναός, που αξίζει την αγάπη και τον σεβασμό. Στις αφηγήσεις των Ευαγγελίων για τα Πάθη του, ο Ιησούς στρέφει την εστίαση της μυθικής ιστορίας, μακριά από την καταδιώκουσα μάζα, η οποία πάντοτε αναζητά έναν αποδιοπομπαίο τράγο, και ξεγυμνώνει το πλήθος από όλη του την εξουσία. Δεν είναι οι θεοί ή, στην περίπτωσή μας σήμερα, η ιδεολογία, που απαιτούν τον εξαναγκασμό και την βία, αλλά μικροπρεπείς, οχλοκρατούμενοι άνθρωποι, τυφλωμένοι από τον φόβο και τον φθόνο.
Αντίθετα, μπορούμε να σταυρώσουμε το τέρας μέσα μας
Σε αυτό το πνεύμα, οι 12 Κανόνες για τη Ζωή του Peterson αγγίζουν μια τόσο ισχυρή χορδή στην πολιτιστική μας στιγμή. Καθένα από τα δώδεκα αξιώματα επικεντρώνεται στην αυτοθυσία και όχι στη θυσία κάποιου άλλου - ένα ριζοσπαστικό νέο αντίδοτο για το χάος, πολύ πιο επικίνδυνο και ισχυρό από το παλιό αντίδοτο της βίαιης θυσίας που διαμόρφωσε τις προγονικές μας ρίζες.
Ο τρόπος που ο Peterson αψηφά μειλίχια την συλλογική επιθετικότητα, που ενδύεται σαν θύμα, εξυπηρετεί την επανάσταση της προσωπικότητας του Ιησού: η απλή ιδέα ότι αντί να θυσιάζετε τους πλησίον σας και να τους κατηγορείτε για το χάος που νιώθετε, είναι καλύτερο να θυσιάσετε τη δική σας υπερηφάνεια, να καθαρίσετε το δωμάτιό σας και να αντισταθείτε στην παρόρμηση να ανταποδώσετε την επιθετικότητα και τις προσβολές σε εκείνους που προσπαθούν να σας βλάψουν. Εν ολίγοις, καλύτερα να σταματήσουμε να μιμούμαστε ασυναίσθητα τον Καϊάφα, γιατί η παλιά συνταγή του φαρμακού έχει λήξει. Δεν χρειάζεται πλέον να είμαστε προσκολλημένοι στις κολλεκτιβιστικές, ομαδικές μας ταυτότητες (φυλή, φύλο, εθνικότητα, κ.λπ.) για να διαμορφώνουμε νόμους σαν εργαλεία εκδίκησης εναντίον εκείνων που φοβόμαστε και μισούμε. Αντίθετα, μπορούμε να σταυρώσουμε το τέρας μέσα μας.
Αυτό που έκανε τη Δύση σπουδαία ήταν αυτή η απλή αλήθεια. Ο Θεός θέλει έλεος, όχι ανθρωποθυσία. Ότι το μεμονωμένο ανθρώπινο ον είναι ιερό στο σώμα, στο μυαλό, στην ομιλία και, κατ' επέκταση, στους καρπούς της εργασίας του. Ότι καμία ιδεολογία ή κυνήγι μαγισσών δεν μπορεί να αναιρέσει την ομορφιά και την αξιοπρέπεια του ατόμου, ανεξάρτητα από το ποιος είναι.
Ας απορρίψουμε τις τυραννικές παρορμήσεις της Αριστεράς και της Δεξιάς
Οι συναντήσεις του Peterson με οργισμένα πλήθη ζηλωτών συνεχίζουν να αιχμαλωτίζουν το πνεύμα της εποχής μας σε όλο τον κόσμο, επειδή το να λες την αλήθεια έχει μια μαγνητική δύναμη. Ακριβώς όπως οι συγγραφείς των Ευαγγελίων είπαν την αλήθεια ότι ο Ιησούς, ο ένας, ήταν αθώος και δεν άξιζε τη βία από τους πολλούς, οι κάμερες των smartphone ξεσκεπάζουν και ξεδοντιάζουν την εξουσία των ανθρώπων που έχουν κυριευθεί από τον όχλο και που ουρλιάζουν στα αυτιά του Peterson, καθώς συνεχίζει ειρηνικά να διακηρύσσει την αξιοπρέπεια της προσωπικότητας.
Ο Peterson αρέσκεται να λέει στους ανθρώπους να καθαρίσουν τα υπνοδωμάτιά τους προτού επιδιώξουν να επιβάλουν την βούλησή τους στην κοινωνία. Αυτή η αρχή προέρχεται από την ιδέα του να μην καταδικάζουμε τον αδερφό μας για μια κηλίδα στο μάτι του, όταν έχουμε μια ολόκληρη σανίδα στο δικό μας. Καθώς καθαρίζουμε τα δωμάτιά μας συλλογικά, θα συνεχίσουμε να βρίσκουμε τα κρυμμένα οστά των θυσιασθέντων θυμάτων μας, στο παρελθόν και στο παρόν. Θα δούμε τη βαρβαρότητα των μαζών που ψηφίζουν, απαιτώντας νόμους που εκκινούν την βία κατά ειρηνικών ατόμων για μη βίαιες συμπεριφορές, όπως η χρήση ναρκωτικών, τα ανθρώπινα πάθη ή «οι αιρέσεις της έκφρασης», όπως η αντίσταση του Peterson στον νόμο της καναδικής κυβέρνησης για τις αντωνυμίες προσφώνησης των τρανσέξουαλ. (σ.σ. που επιτρέπουν την δίωξη όποιου δεν προσφωνήσει κάποιο τρανς άτομο με το γένος που εκείνο προτιμά).
Απορρίψτε τις τυραννικές παρορμήσεις της Αριστεράς και της Δεξιάς. Το αντίδοτο στο χάος είναι να αγαπάς τον πλησίον σου σαν τον εαυτό σου. Απολαύστε τη συνέντευξη και διαδώστε το μήνυμα.
Ο David Gornoski είναι ο πλησίον σας – καθώς και επιχειρηματίας, ομιλητής και συγγραφέας. Πρόσφατα ξεκίνησε ένα έργο που ονομάζεται A Neighbor's Choice , το οποίο επιδιώκει να εισαγάγει την κουλτούρα του Ιησού για τη μη βία τόσο στους Χριστιανούς όσο και στο ευρύτερο κοινό. A Neighbor's Choice ονομάζεται επίσης η εβδομαδιαία ραδιοφωνική εκπομπή του για την κρατική βία και τις εναλλακτικές λύσεις σε αυτήν. Στείλτε του email εδώ.