Η φούσκα του Great Reset κι η σχέση της με τα επιτόκια
Άρθρο του Thorsten Polleit, δημοσιευμένο στις 19/01/2024 από το Mises Institute
Αν και η «Μεγάλη Επανεκκίνηση» ενέχει μια ανίερη συμμαχία μεταξύ κυβερνήσεων και μεγάλων εταιρειών, η εφαρμογή της είναι αδύνατη δίχως οι κεντρικές τράπεζες να συμπιέζουν τα επιτόκια. Τώρα που τα επιτόκια αυξάνονται, οι άνθρωποι βιώνουν από πρώτο χέρι το πραγματικό κόστος του «Great Reset»
Παρ’ όλο που πολλοί το αρνούνται, η «Μεγάλη Επανεκκίνηση» είναι κάτι υπαρκτό, και αναφέρεται σε ένα σύνολο ιδεών, που κυμαίνονται από τον «καπιταλισμό των κοινωνικών εταίρων» (stakeholder capitalism) ως τον «αφυπνισμό» (woke) και από την «τέταρτη βιομηχανική επανάσταση» έως τον «δια-ανθρωπισμό» (transhumanism). Είναι αποτελεσματικά δημοφιλής, ειδικά μέσω του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (WEF). Η καταπολέμηση των ιών και των επιδημιών και ιδιαίτερα η πολιτική απομάκρυνση από τα ορυκτά καύσιμα, για να «σωθεί το κλίμα του πλανήτη», είναι ίσως τα πιο ορατά ίχνη της ατζέντας της Μεγάλης Επανεκκίνησης.
Δείτε σχετικά: «Η ατζέντα πίσω από την καταστροφολογία περί κλιματικής αλλαγής»
Με λίγα λόγια, η Μεγάλη Επανεκκίνηση είναι μια πολιτικά σχεδιασμένη ανατροπή του παγκόσμιου οικονομικού και κοινωνικού συστήματος —μια αναδιάρθρωση— και αυτή η άκρως αυθάδης προσπάθεια έχει αποκτήσει ισχυρή δυναμική, στον απόηχο των εξαιρετικά χαμηλών πολιτικών επιτοκίων των κεντρικών τραπεζών τα τελευταία χρόνια. Αυτό το εύρημα κάθε άλλο παρά εκπλήσσει για όσους γνωρίζουν τις επιπτώσεις του χειραγωγούμενου προς τα κάτω πιστωτικού κόστους.
Επιτρέψτε μου να σας υπενθυμίσω: ως αποτέλεσμα της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης το 2008–9, οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες σε όλο τον κόσμο μείωσαν δραστικά τα επιτόκια. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα, το βασικό επιτόκιο παρέμεινε στο σχεδόν 0% μέχρι το τέλος του 2015, αυξήθηκε σε μόλις 2,5% μέχρι το τέλος του 2018, στη συνέχεια μειώθηκε ξανά από το καλοκαίρι του 2019—και παρέμεινε γύρω στο μηδέν—μέχρι τον Μάρτιο του 2022 .
Σε ένα περιβάλλον εξαιρετικά χαμηλών επιτοκίων, η άστοχη διοχέτευση του κεφαλαίου σε μεγάλη κλίμακα πέρασε σχεδόν απαρατήρητη. Για παράδειγμα, τα τεχνητά χαμηλά επιτόκια μείωσαν το κίνητρο για αποταμίευση και διέγειραν την κατανάλωση. Ταυτόχρονα, τα επενδυτικά σχέδια, που δεν θα είχαν ενδιαφέρον χωρίς το περιορισμένο κόστος δανεισμού, έγιναν ελκυστικά. Ως αποτέλεσμα, οι οικονομίες παρασύρθηκαν σε μια ψευδή κυκλική ανάκαμψη, δημιουργώντας μια τεχνητή άνθηση.
Δείτε σχετικά: «Για τον καταναλωτισμό ευθύνεται το κράτος, όχι ο καπιταλισμός»
Ειδικότερα, η ανάληψη πρόσθετων πιστώσεων έγινε πιο επιθυμητή, και αυτό δημιούργησε μια υπερχείλιση των τιμών των περιουσιακών στοιχείων (assets), διογκωμένων από την ρευστότητα, ειδικά στις μετοχές και τα ακίνητα. Προέκυψε μια «ψευδαίσθηση πλούτου» που απέκρυψε το γεγονός ότι οι πόροι είναι σπάνιοι, κάνοντας το τεράστιο κόστος που σχετίζεται με τη Μεγάλη Επανεκκίνηση να φαντάζει ασήμαντο θέμα.
Ένα de facto μηδενικό επιτόκιο καθιστά την προτίμηση των ανθρώπων για άμεση ικανοποίηση (ικανοποίηση των αναγκών τους στο παρόν) ακόμη πιο επιτακτική από ό,τι συμβαίνει με υψηλότερα επιτόκια. Από οικονομική άποψη, το χαμηλό επιτόκιο υποτίμησε το μέλλον υπέρ του «εδώ και τώρα». Ως αποτέλεσμα, η τρέχουσα επιθυμία «να σωθεί το κλίμα» έγινε ακόμη πιο επιτακτική στα μάτια των ανθρώπων σε σύγκριση με τη νόμιμη επιθυμία τους να έχουν άφθονα αγαθά στη διάθεσή τους στο μέλλον.
Εξίσου σημαντικό είναι πως τα τεχνητά συμπιεσμένα επιτόκια επέτρεψαν στα κράτη να εφαρμόσουν τις πολιτικές τους κατά της ελεύθερης αγοράς σχεδόν ατιμωρητί. Για παράδειγμα, πολλές κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο υπαγόρευσαν τα lockdown το 2020-21, προκαλώντας την υστερία του κορωνοϊού. Το πραγματικό οικονομικό κόστος των lockdown παρέμεινε σε μεγάλο βαθμό κρυμμένο από τα μάτια του πληθυσμού, επειδή οι κυβερνήσεις κράτησαν τις οικονομίες σε λειτουργία μέσα από γιγάντια πακέτα δαπανών, χρηματοδοτούμενων από την δημιουργία χρέους και τις τεράστιες επεκτάσεις της προσφοράς χρήματος.
Δείτε σχετικά: «Λουκετοθεραπευτές και καλλιεργητές λεφτόδεντρων, ταυτόχρονα: η πεφωτισμένη δεσποτεία του 2020-22»
Όλα έδειχναν να λειτουργούν υπέρ των υποστηρικτών της Μεγάλης Επανεκκίνησης. Το σύστημα των ελεύθερων αγορών μαζί με την ελεύθερη κοινωνία υποχωρούσαν όλο και περισσότερο, και η ώθηση προς μια «οικονομία κεντρικού σχεδιασμού» - μια «οικονομία που διοικείται μέσω διαταγμάτων του κράτους» - ουσιαστικά ενισχύθηκε και επιταχύνθηκε. Στη συνέχεια, η τεράστια επέκταση της προσφοράς χρήματος —που προκλήθηκε από τη νομισματοποίηση του εθνικού χρέους από τις κεντρικές τράπεζες σε μαζική κλίμακα— έδειξε την ανεπιθύμητη παρενέργεια της: ο πληθωρισμός άρχισε να αυξάνεται το 2020 χωρίς τέλος. Δεδομένου του διαρκώς αυξανόμενου πληθωρισμού, οι κεντρικές τράπεζες αναγκάστηκαν να αυξήσουν τα επιτόκια για να αποτρέψουν την κατάρρευση της εμπιστοσύνης στα fiat (σ.σ. μη υποστηριζόμενα από πολύτιμο μέταλλο) νομίσματά τους.
Προς φρίκη των υποστηρικτών της Μεγάλης Επανεκκίνησης, τα αυξημένα επιτόκια τώρα ξεφουσκώνουν τη «φούσκα της Μεγάλης Επανεκκίνησης»: ξαφνικά, η μελλοντική προμήθεια αγαθών δεν είναι πλέον και τόσο άνευ νοήματος για τους ανθρώπους που ζουν εδώ και τώρα. Στην πραγματικότητα, η μελλοντική προμήθεια αγαθών έχει γίνει και πάλι πολύ πιο πολύτιμη. Αυτό καθιστά ακόμη πιο επώδυνο το κόστος της δρομολογημένης εξόδου από το πετρέλαιο, τον άνθρακα και το φυσικό αέριο. Όχι μόνο η τρέχουσα παραγωγή μειώνεται λόγω των αυξημένων τιμών της ενέργειας, αλλά το αυξημένο πιστωτικό και κεφαλαιουχικό κόστος καθιστά επίσης πολλές εταιρείες ζημιογόνες, επιδεινώνοντας τη μείωση των θέσεων εργασίας και της παραγωγής.
Γίνεται προφανές ότι οι απώλειες εισοδήματος και πρόνοιας για τον γενικό πληθυσμό ήταν τεράστιες. Το Great Reset έχει γίνει ξαφνικά ένα εξαιρετικά ακριβό έργο πολυτελείας και οι άνθρωποι αρχίζουν ολοένα και περισσότερο να επαναστατούν ενάντια στο αποτέλεσμα της εξαθλίωσης που το συνοδεύει.
Θα μπορούσαμε ίσως να συμπεράνουμε ότι η Μεγάλη Επανεκκίνηση απαιτεί την εφαρμογή ενός τεχνητά μειωμένου επιτοκίου; Ο «καπιταλισμός των κοινωνικών εταίρων», η «αφύπνιση» και η απομάκρυνση από τα ορυκτά καύσιμα αποδίδουν μόνο σε έναν κόσμο τεχνητά χαμηλών επιτοκίων; Η «νέα παγκόσμια τάξη», όπως την οραματίζονται οι υποστηρικτές της Μεγάλης Επανεκκίνησης, απαιτεί απαραίτητα τεχνητά συμπιεσμένα επιτόκια της αγοράς;
Αυτό μάλλον θα ήταν υπερβολή. Εξάλλου, το παραποιημένο επιτόκιο της αγοράς είναι μόνο μια μεταβλητή στην εφαρμογή του σχήματος Μεγάλης Επανεκκίνησης. Ανεξάρτητα από το επίπεδο του επιτοκίου, μια κοινωνία ανθρώπων που έχουν μολυνθεί ή φανατιστεί από μια απάνθρωπη ιδεολογία θα μπορούσε πολύ πιθανόν να αποφασίσει να θυσιάσει την ευημερία της εδώ και τώρα, για να επιτύχει μια κατάσταση φανταστικής ευτυχίας στο μέλλον - και να πασχίσει για μια Μεγάλη Επανεκκίνηση και άρα για τον νεο-σοσιαλισμό.
Δείτε σχετικά: «5 λόγοι που ο σοσιαλιστικός μεσαίωνας του Great Reset θα ηττηθεί»
Ωστόσο, ένα χειραγωγημένο προς τα κάτω επιτόκιο αναμφίβολα διευκολύνει την ανατροπή της υπάρχουσας δομής ιδιοκτησίας και πλούτου, όπως επιδιώκει η Μεγάλη Επανεκκίνηση. Τούτου λεχθέντος, η πολιτική επιτοκίων των κεντρικών τραπεζών είναι κάτι σαν μια «βελόνα της πυξίδας», ένας οδοδείκτης: τα συνεχώς αυξανόμενα επιτόκια ρίχνουν άμμο στα γρανάζια των φανατικών του Great Reset, ενώ μια επιστροφή στην πολιτική μείωσης των επιτοκίων έχει τη δυνατότητα να γεμίσει τη φούσκα Great Reset με νέο αέρα.
Θα μπορούσαν οι κεντρικές τράπεζες να υπονομεύσουν τη Μεγάλη Επανεκκίνηση με τις αυξήσεις των επιτοκίων που έχουν εισαγάγει από τις αρχές του 2022, έτσι ώστε το έργο πλέον να σταματήσει με κραυγαλέο τρόπο; Πιθανότατα όχι. Στην πραγματικότητα, υπάρχουν ελάχιστα πράγματα που να τρέφουν αυτή την ελπίδα. Εντέλει, τα συμβούλια των κεντρικών τραπεζών υποστηρίζουν πλήρως την ατζέντα της οικονομικής πολιτικής των κυβερνήσεών τους, συμπεριλαμβανομένης της Μεγάλης Επανεκκίνησης. Επομένως, δεν θα πρέπει να καλλιεργούμε υπερβολικές ελπίδες ότι οι τελευταίες αυξήσεις των επιτοκίων προανήγγειλαν πράγματι το τέλος της μηχανορραφίας με το όνομα Μεγάλη Επανεκκίνηση.
Όχι, η Μεγάλη Επανεκκίνηση μπορεί να σταματήσει και να αντιστραφεί μόνο εάν και όταν οι πολίτες ξυπνήσουν. Αυτό απαιτεί από τους πολίτες να αρχίσουν να αντιλαμβάνονται το σχέδιο: δηλαδή, ότι η Μεγάλη Επανεκκίνηση δεν αντιπροσωπεύει έναν καλύτερο κόσμο, αλλά στοχεύει στην εφαρμογή ενός παγκόσμιου ελέγχου και ενός καταπιεστικού καθεστώτος, στο οποίο το άτομο δεν μετράει πλέον, το κράτος γίνεται ολοκληρωτικό και η ελευθερία, η ελευθερία και η ευημερία, όπως την ξέρουμε σήμερα, δεν θα υπάρχει πλέον
Η επιστροφή της πολιτικής της μείωσης των επιτοκίων από την πλευρά των κεντρικών τραπεζών -η οποία αναμένεται να εκτυλιχθεί σύντομα- πρέπει, επομένως, να θεωρηθεί ως η επανέναρξη του πολέμου της Μεγάλης Επανεκκίνησης ενάντια στην ελευθερία και την ευημερία των ανθρώπων. Τα τεχνητά χαμηλωμένα επιτόκια βοηθούν στο να αποτραπεί η έκρηξη της φούσκας της Μεγάλης Επανεκκίνησης, ή τουλάχιστον να διατηρηθεί φουσκωμένη για περισσότερο από όσο θα’ θελε όποιος νοιάζεται για την ελευθερία και την ευημερία.
Και πάλι, για να τερματιστεί αποτελεσματικά η Μεγάλη Επανεκκίνηση και να σκάσει η φούσκα που προκάλεσε, οι άνθρωποι πρέπει να ξυπνήσουν τώρα και να βάλουν ένα τέλος σε αυτήν — πριν να είναι πολύ αργά.
Ο Δρ. Thorsten Polleit είναι επικεφαλής οικονομολόγος της Degussa και επίτιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Bayreuth. Εργάζεται επίσης ως επενδυτικός σύμβουλος.