Επτά λόγοι για να εγκαταλείψουμε το κρατικό σύστημα υγείας
Τα κρατικά συστήματα πάντα εξυμνούνται από τις πολιτικές ελίτ, που συνήθως προτιμούν για λογαριασμό τους την ιδιωτική περίθαλψη. Είναι καιρός όλοι οι υπόλοιποι να έχουμε πρόσβαση στο ίδιο σύστημα.
Ετικέτες: Μεγάλo κράτος, Γραφειοκρατία, Υγεία, Σοσιαλισμός
Άρθρο του Lukasz Jasinski, δημοσιευμένο στις 24/11/2023 από το Mises Institute.
Παρά τα πολυάριθμα μόνιμα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα κρατικά («δημόσια») συστήματα υγειονομικής περίθαλψης, ένας σημαντικός αριθμός ανθρώπων (όπως πολίτες, πολιτικοί και γιατροί) φαίνεται να τα θεωρούν ακόμη απαραίτητα και να πιστεύουν ότι τα προβλήματα που σχετίζονται με αυτά μπορούν να λυθούν, για παράδειγμα, με καλύτερη διαχείριση, αυξημένες δαπάνες ή κεντρικό σχεδιασμό. Ως εκ τούτου, σε αυτό το δοκίμιο, τα κύρια επιχειρήματα υπέρ της σταδιακής απομάκρυνσης από τα κρατικά συστήματα θα παρουσιαστούν παράλληλα με τα οφέλη των (απρόσκοπτων) λύσεων της αγοράς.
1. Το κρατικό σύστημα περιορίζει υπερβολικά τον ρόλο του καταναλωτή
Στην αγορά, παρά τον σημαντικό ρόλο των επιχειρηματιών και των κεφαλαιούχων, ο καταναλωτής είναι ο πιο σημαντικός κρίκος. Με την οικονομική έννοια, ολόκληρη η διαδικασία και η οργάνωση της παραγωγικής δομής υποτάσσεται στους καταναλωτές. Αυτοί είναι που αποφασίζουν για την επιτυχία ή την αποτυχία των επιχειρηματιών, επειδή όλα υποτάσσονται στην ικανοποίησή τους. Το μεγαλύτερο «όπλο» στα χέρια τους είναι η ελευθερία επιλογής. Οι επιχειρηματίες δεν έχουν άλλη επιλογή από το να καλύψουν τις ανάγκες τους με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Συνεπώς, η κάλυψη των αναγκών υγείας τους υπό συνθήκες αγοράς θα απέφερε πολλά οφέλη. Ο καταναλωτής θα ήταν ελεύθερος να επιλέξει από τις προσφορές ασφάλισης υγείας ή από φορείς που παρέχουν απευθείας τις υπηρεσίες τους. Οι διαδικασίες ανταγωνισμού θα έδιναν έμφαση στη βελτίωση της ποιότητας, στη μείωση των τιμών ή στην προσφορά ενός ευρύτερου φάσματος αγαθών και υπηρεσιών.
Εν τω μεταξύ, στην περίπτωση των κρατικών συστημάτων, δεν γίνεται καμία αναφορά στους καταναλωτές, μόνο στους ασθενείς, τους ασφαλισμένους ή τους δικαιούχους. Παρόλο που το κρατικό σύστημα φαίνεται να υποτάσσεται σε αυτούς, η εντύπωση είναι λανθασμένη. Οι ασφαλισμένοι έχουν ελάχιστη ή καθόλου επιρροή στο πόσα χρήματα θα διατεθούν σε συγκεκριμένες υπηρεσίες, ποιος γιατρός θα τους ανατεθεί και πότε, ή με ποια μέσα ή τεχνολογία θα λάβουν θεραπεία. Εν ολίγοις, ο βασικός τους ρόλος ως καταναλωτών στο κρατικό σύστημα περιθωριοποιείται έντονα, αν δεν εξαλείφεται εντελώς, ενώ οι κυρίαρχες αποφάσεις τους αντικαθίστανται από αυθαίρετες διαδικασίες που επινοούνται από αξιωματούχους και πολιτικούς.
2. Το δημόσιο σύστημα περιορίζει αρνητικά τον ρόλο του παραγωγού/προμηθευτή
Στην περίπτωση των παραγωγών και προμηθευτών ιατρικών υπηρεσιών, η κατάσταση είναι πολύ παρόμοια. Εάν επιθυμούν να λειτουργήσουν εντός του κρατικού συστήματος, πρέπει να πληρούν μια σειρά κριτηρίων που τους επιβάλλονται όχι από τους καταναλωτές, καθοδηγούμενους από τις αξιολογικές τους κρίσεις, αλλά από ένα γραφειοκρατικό σύστημα, το οποίο διογκώνει περαιτέρω το κόστος. Παρόλο που αυτοί οι κατασκευαστές και προμηθευτές είναι ιδιωτικοί φορείς, δεν μπορούν ποτέ να αναπτύξουν πλήρως τις ικανότητές τους, όπως θα μπορούσαν να κάνουν υπό συνθήκες αγοράς.
Αποκτούν μεγαλύτερη ελευθερία όταν λειτουργούν εκτός του κρατικού συστήματος, αλλά λόγω της καθολικότητάς του κρατικού συστήματος, ο αριθμός των πελατών είναι περιορισμένος εκ των προτέρων. Δεν έχουν όλοι την οικονομική δυνατότητα να πληρώνουν δύο φορές. Ένα άλλο πρόβλημα μπορεί να είναι οι περαιτέρω κανονισμοί που περιορίζουν το εύρος των υπηρεσιών που προσφέρονται στην αγορά, έτσι ώστε να μην μπορούν να ανταγωνιστούν τις κρατικές λύσεις.
Επιπλέον, μια άλλη αρνητική επίπτωση αυτής της κατάστασης μπορεί να είναι η πεποίθηση ενός μέρους του πληθυσμού ότι τα κρατικά συστήματα, γνωστά για τα προβλήματά τους, προσφέρουν παρόλα αυτά «δωρεάν» υγειονομική περίθαλψη, ενώ οι λύσεις της αγοράς, παρά την καλύτερη διαθεσιμότητα υπηρεσιών, προσφέρουν υψηλότερες τιμές.
3. Το κρατικό σύστημα οδηγεί στην δημιουργία μιας παράλογης δομής για την χρηματοδότηση των ιατρικών υπηρεσιών
Το καθολικό σύστημα υγειονομικής περίθαλψης επιβάλλει φόρους και ασφάλιστρα στους «ασφαλισμένους» για να χρηματοδοτήσει την πρόσβαση σε ιατρικές υπηρεσίες. Οδηγεί επίσης στη δημιουργία ενός συστήματος ενιαίου πληρωτή — ενός κρατικού ασφαλιστικού φορέα υπεύθυνου για την κατάλληλη κατανομή των κεφαλαίων που αποκτώνται με αυτόν τον τρόπο. Ωστόσο, μια τέτοια «ασφάλιση» δεν έχει καμία σχέση με την ασφάλιση της αγοράς, όπου ο υπολογισμός των ασφαλίστρων με βάση τον κίνδυνο υγείας του ασφαλισμένου παίζει βασικό ρόλο. Επιπλέον, δεν μπορεί κανείς να ασφαλιστεί έναντι όλων των πιθανών περιστατικών, όπως έναντι γεγονότων που έχουν ήδη συμβεί ή σε περιπτώσεις όπου δεν είναι δυνατή η εφαρμογή της θεωρίας των πιθανοτήτων και, ως εκ τούτου, η εκτίμηση του κινδύνου.
Το να «στοιβάζουμε» τους πάντες μαζί σε ένα «τσουβάλι» έχει επίσης την μοιραία ιδιότητα ότι οι ασφαλισμένοι δεν αγοράζουν ιατρικές υπηρεσίες με βάση το σύστημα τιμολόγησης. Αυτό ισχύει τόσο για τα σωστά αξιολογημένα ασφάλιστρα υγείας όσο και για τις άμεσες πληρωμές. Οι άμεσες δαπάνες για συγκεκριμένα ιατρικά αγαθά ή υπηρεσίες περιθωριοποιούνται, γεγονός που καθιστά δύσκολη τη διάκριση της κατάστασης. Η «δωρεάν» υγειονομική περίθαλψη δημιουργεί την ψευδαίσθηση της αφθονίας και της προσβασιμότητας, ενώ, στην πραγματικότητα, η τεχνητά διεγερμένη ζήτηση οδηγεί σε ουρές και περιορισμένη πρόσβαση στις υπηρεσίες.
Ένα άλλο μειονέκτημα είναι ότι ο μοναδικός (κρατικός) πληρωτής είναι επίσης ο κύριος αγοραστής ιατρικής τεχνολογίας. Επειδή την πληρώνει με χρήματα που δεν είναι δικά του, δεν εμφανίζει τα χαρακτηριστικά ενός ολιγαρκούς καταναλωτή. Οι προμηθευτές γνωρίζουν επίσης ότι δεν υπάρχουν μαζικοί και μεμονωμένοι καταναλωτές πίσω από τις αγορές τους. Επομένως, δεν έχουν επαρκές κίνητρο να μειώσουν το κόστος και τις τιμές, τείνοντας μάλιστα να τις διογκώνουν τεχνητά.
4. Το κρατικό σύστημα εισάγει μια κακή σχέση μεταξύ ασθενούς και γιατρού
Μια άλλη ομάδα που δεν μπορεί να ανοίξει σωστά τα φτερά της στο κρατικό σύστημα είναι οι γιατροί. Για να εξοικονομήσουν χρήματα, επιβαρύνονται με πολλές διοικητικές ευθύνες που τους αποσπούν την προσοχή από τους ασθενείς τους. Κάθε διαδικασία, σειρά έρευνας ή διαβούλευση πρέπει να περιγράφεται και η δαπάνη των χρημάτων για αυτήν πρέπει να δικαιολογείται. Αυτό έχει τουλάχιστον δύο αρνητικές συνέπειες. Πρώτον, οι γιατροί πρέπει να συμμορφώνονται με τις συστημικές κατευθυντήριες γραμμές και όχι με τις ανάγκες των ασθενών. Δεύτερον, όταν φροντίζουν ασθενείς, οι γιατροί περνούν περισσότερο χρόνο στα γραφεία τους απορροφημένοι από την γραφειοκρατία. Ως αποτέλεσμα, το κρατικό σύστημα έχει αρνητικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη της σχέσης μεταξύ ασθενούς και γιατρού.
Η υγεία είναι μια προσωπική σφαίρα του ασθενούς και, ως εκ τούτου, τα προβλήματα του ασθενούς πρέπει να προσεγγίζονται ανθρώπινα. Αυτό απαιτεί χρόνο, προσοχή και ενσυναίσθηση από τους γιατρούς. Στο άκαμπτο πλαίσιο που θέτουν τα δημόσια συστήματα, αυτό είναι δύσκολο να επιτευχθεί.
5. Το κρατικό σύστημα περιορίζει την ευθύνη μας για την υγεία μας
Όταν οι καταναλωτές δεν αγοράζουν οι ίδιοι ιατρικές υπηρεσίες με δικά τους έξοδα, είναι πιο δύσκολο για αυτούς να κατανοήσουν τις δικές τους ανάγκες. Δεν υποστηρίζω ότι το κρατικό σύστημα οδηγεί αυτόματα σε παράλογη συμπεριφορά όσον αφορά την υγεία κάποιου, αλλά περισσότερο ότι η στέρηση από τα άτομα μεγάλου μέρους της εξουσίας λήψης αποφάσεων σε αυτόν τον τομέα μπορεί να οδηγήσει σε ανεπιθύμητες συνέπειες.
Εάν η κοινωνία πειστεί ότι το κρατικό σύστημα της δίνει το δικαίωμα στην υγειονομική περίθαλψη, η προσοχή και η επαγρύπνησή της σχετικά με τις πιθανές λύσεις που προσφέρονται στην αγορά ενδέχεται να αποδυναμωθούν. Έτσι, μειώνεται η κοινωνική δραστηριότητα στη φροντίδα της υγείας του ατόμου μέσω της σωστής διατροφής, ενός πιο υγιεινού τρόπου ζωής, της συστηματικής χρήσης υπηρεσιών που προσφέρονται από ιδιωτικούς φορείς στον τομέα των περιοδικών προληπτικών εξετάσεων ή της παρακολούθησης της αγοράς για την αναζήτηση λύσεων που προστατεύουν από τις συνέπειες σοβαρών ασθενειών ή ατυχημάτων.
Αντίστοιχα, η δαπάνη των δικών του χρημάτων σε τρόφιμα κάνει τον καταναλωτή να δίνει προσοχή στην ποιότητα και την τιμή, καθώς και να δείχνει μεγαλύτερο ενδιαφέρον για κάθε προϊόν σε ένα ευρύτερο πλαίσιο. Από την άλλη πλευρά, όταν τα κεφάλαια είναι πέρα από τον άμεσο έλεγχό του, ο καταναλωτής μπορεί να υιοθετήσει μια πιο παθητική στάση.
6. Το κρατικό σύστημα οδηγεί σε περαιτέρω παρεμβάσεις σε άλλους τομείς της οικονομίας
Η οργάνωση του ιδιωτικού συστήματος υγειονομικής περίθαλψης απαιτεί από τα άτομα να έχουν στη διάθεσή τους επαρκή κεφάλαια. Όσο περισσότερους πόρους δαπανούν οι άνθρωποι για την αγορά ιατρικών υπηρεσιών, τόσο πιο ικανοποιητικά θα καλύπτονται οι ανάγκες τους. Δεν έχει σημασία αν κάποιος πρέπει να αγοράσει ιδιωτική ασφάλιση υγείας, να αγοράσει ιατρική συνδρομή ή να πληρώσει για τις υπηρεσίες απευθείας από την τσέπη του. Έτσι, οποιαδήποτε παρέμβαση που περιορίζει άμεσα ή έμμεσα αυτό το εύρος δυνατοτήτων μπορεί να αντιμετωπιστεί με λιγότερη κρατική υποστήριξη.
Αυτό θα κάνει επίσης τα άτομα να συνειδητοποιήσουν καλύτερα τις δικές τους ανάγκες και ενδιαφέροντα. Επιπλέον, ένα τέτοιο ανοιχτό περιβάλλον θα αυξήσει την ευκαιρία για καλύτερη κατανόηση των διαδικασιών της αγοράς - και ιδίως των επιπτώσεων του παρεμβατισμού στην υγειονομική περίθαλψη και στην οικονομία της αγοράς γενικότερα.
7. Το κρατικό σύστημα περιορίζει την παροχή βοήθειας στους απόρους
Σε αντίθεση με τις κρατικές λύσεις, υπάρχουν πολλά φιλανθρωπικά ιδρύματα στην αγορά που χρησιμοποιούν εθελοντικά συγκεντρωμένα κεφάλαια για να βοηθήσουν όσους έχουν ανάγκη. Δεν λειτουργούν βάσει αυστηρών κανόνων· επομένως, οι δραστηριότητές τους δεν επιβαρύνονται με πρόσθετο κόστος ή γραφειοκρατία. Αυτά τα ιδρύματα δεν διαθέτουν κάποια κεντρική δομή που να τα διαχειρίζεται άνωθεν, γεγονός που τους επιτρέπει να αναπτύσσονται γρήγορα όπου υπάρχει η μεγαλύτερη ανάγκη. Ένα πρόσθετο όφελος είναι η μεγαλύτερη κοινωνική ευαισθητοποίηση και η ανάπτυξη των κατάλληλων ηθικών στάσεων.
Επιπλέον, αξίζει να σημειωθεί ένα άλλο σημαντικό γεγονός: τα ιδιωτικά φιλανθρωπικά ιδρύματα δεν δημιουργούν την ψευδαίσθηση ότι βοηθούν. Επισημαίνουν με σαφήνεια ότι για να επιτύχουν οι πράξεις τους, χρειάζονται τη γενναιοδωρία συγκεκριμένων ανθρώπων που είναι πρόθυμοι να δώσουν μέρος της περιουσίας τους σε άλλους. Αντίθετα, κανένας πολιτικός που υπόσχεται πρόσθετες δαπάνες για την υγειονομική περίθαλψη για να βοηθήσει όσους έχουν ανάγκη δεν μπορεί να δείξει την ευαισθησία και την ηθική του στάση με τον ίδιο τρόπο, επειδή δεν αφιερώνει τους δικούς του πόρους για αυτόν τον σκοπό.
Σύνοψη
Υπάρχουν σίγουρα περισσότεροι λόγοι για να εγκαταλείψουμε τα κρατικά συστήματα. Σε αντίθεση με τη δημοφιλή πεποίθηση, τα κρατικά συστήματα δεν είναι ξεχωριστά ή ειδικά και μπορούν να εφαρμόζονται χωρίς ιδιαίτερη μέριμνα για την υγεία μας. Είναι σημαντικό το κοινό όχι μόνο να γνωρίζει τα μειονεκτήματα των κρατικών συστημάτων, αλλά και να βλέπει τα πλεονεκτήματα των λύσεων που βασίζονται στην αγορά.
[Πηγή άρθρου: Seven Reasons to Abandon the Public Health System]
