Ακόμα και οι αγελάδες καταλαβαίνουν το πρόβλημα της «δημόσιας» ιδιοκτησίας
Οι μη ιδιόκτητοι -ή συλλογικοί- πόροι τείνουν να εξαντλούνται, επειδή κανείς δεν έχει το δικαίωμα της ιδιοκτησίας τους κι ο καθένας έχει συμφέρον να αρπάξει ό,τι μπορεί, προτού εξαφανιστούν.
Ετικέτες: Καπιταλισμός, Περιβάλλον, Αυστριακή Σχολή
Άρθρο του Jim Cox, που δημοσιεύτηκε στις 5/9/2018 από το Mises Institute. Χρόνος ανάγνωσης 2'.
Υπάρχει ένα δημοφιλές πόστερ που απεικονίζει τέσσερις αγελάδες να στέκονται στις γωνίες των αντίστοιχων χωραφιών τους στη διασταύρωση δύο φραχτών από συρματόπλεγμα. Κάθε μία από τις τέσσερις αγελάδες έχει τεντώσει το λαιμό της μέσα από τα σύρματα για να φτάσει στο γρασίδι που βρίσκεται στο χωράφι μιας άλλης αγελάδας. Στους περισσότερους παρατηρητές, η αφίσα προκαλεί μια ιλαρή αντίδραση. Για τους περισσότερους θα παρέπεμπε στη φράση ότι «το γρασίδι είναι πάντα πιο πράσινο στην άλλη πλευρά του φράχτη», ή ίσως στο πόσο ανόητο είναι να επιδιώκουμε όλοι μακρινές απολαύσεις όταν υπάρχει στην διάθεσή μας η αφθονία εκεί που βρισκόμαστε.
Στην πραγματικότητα όμως το πόστερ απεικονίζει την ορθολογική συμπεριφορά και τη σημασία που έχουν τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα για τη διατήρηση των φυσικών πόρων. Η ορθολογική συμπεριφορά των αγελάδων συνίσταται στο ότι η καθεμία προσπαθεί να μεγιστοποιήσει την πρόσβασή της στο γρασίδι. Το εναπομείναν γρασίδι μέσα στο χωράφι της κάθε αγελάδας είναι άμεσα διαθέσιμο αφού η ίδια βρίσκεται μέσα σ’ αυτό, και οι άλλες αγελάδες είναι περιφραγμένες.
Όμως το γρασίδι στην περίμετρο του χωραφιού της κατά μήκος της γραμμής του φράχτη είναι σε κοντινή απόσταση από τις παρακείμενες αγελάδες. Επομένως, κάθε αγελάδα έρχεται αντιμέτωπη με το να φάει πρώτα το γρασίδι κατά μήκος της γραμμής του φράχτη ή να το απωλέσει, εάν οι άλλες αγελάδες φτάσουν εκεί πρώτες. Το γρασίδι κατά μήκος της γραμμής του φράχτη είναι επομένως ουσιαστικά κοινή ιδιοκτησία, και μια τέτοια συμπεριφορά, που προκύπτει συχνά, αναφέρεται ως η τραγωδία των κοινών. [1]
Οι μη ιδιόκτητοι, ή συλλογικοί, πόροι τείνουν να εξαντλούνται και να μην διατηρούνται, επειδή κανείς δεν έχει κάποια αξίωση στη μακροπρόθεσμη αξία αυτού του αγαθού - δηλαδή, κανείς δεν έχει το δικαίωμα της ιδιοκτησίας αυτού του αγαθού. Είναι προς το συμφέρον κάθε αγελάδας (ή ατόμου) να πάρει ό,τι μπορεί προτού αυτό εξαφανιστεί. Οι αγελάδες απλώς ανταποκρίνονται στο θεσμικό πλαίσιο στο οποίο βρίσκονται. Αν θέλουμε οι άνθρωποι ή οι αγελάδες να κάνουν το Χ, καλό θα ήταν να το καταστήσουμε συμφέρον για εκείνους να κάνουν το Χ. Εάν οι φράχτες ήταν έτσι κατασκευασμένοι, ώστε να προστατεύουν κάθε αγελάδα από την εισβολή της άλλης, δεν θα έσπευδαν να καταναλώσουν το γρασίδι κατά μήκος της γραμμής του φράχτη. Σύμφωνα με αυτήν την εναλλακτική ρύθμιση, οι πόροι θα μπορούσαν να διατηρηθούν, εφόσον η ιδιοκτησία θα ήταν εξασφαλισμένη - δηλαδή, καθένας θα απολάμβανε ένα δικαίωμα ιδιοκτησίας στο αγαθό.
------------------------------------------
Δείτε επίσης:
