Ένα κλισέ του σοσιαλισμού: Αν κάτι είναι δημόσιο, τότε ανήκει σ΄ εμάς, τον λαό!
Άρθρο του Gary Galles, δημοσιευμένο στις 6/10/2022 από το Mises Institute. Χρόνος ανάγνωσης 5'
Οι υποστηρικτές του σοσιαλισμού ισχυρίζονται ότι αυτός προωθεί την ιδιοκτησία «από τον λαό». Ωστόσο, οι άνθρωποι που ελέγχουν πραγματικά τους πόρους και την παραγωγή δεν είναι οι ίδιοι άνθρωποι που υποτίθεται ότι είναι οι «νόμιμοι ιδιοκτήτες» τους στην κοινωνία
Ο ιδρυτής και ακρογωνιαίος λίθος του Ιδρύματος για την Οικονομική Εκπαίδευση (FEE), Leonard Read, είχε πάντα την ικανότητα να εντοπίζει τα ευρέως αποδεκτά -αλλά παραπλανητικά- κλισέ, που χρησίμευαν για να εξυμνήσουν την κρατική εξουσία και να περιορίσουν την ελευθερία. Στο άρθρο του από το 1965, «A Cliché of Socialism: Under Public Ownership, We the People Own It!», εστίασε την προσοχή του στο μεγάλο χάσμα μεταξύ της δημόσιας ιδιοκτησίας των περιουσιακών στοιχείων και της ιδέας ότι «εμείς, ο λαός» τα κατέχουμε.
Ο Read επεσήμανε ότι όχι μόνο παρερμηνεύεται η δημόσια ιδιοκτησία, αλλά ότι τα αγαθά που ανήκουν στην ιδιωτική ιδιοκτησία ενός τρίτου είναι στην πραγματικότητα πολύ πιο διαθέσιμα στον έλεγχο ενός ατόμου, από ό,τι τα αγαθά που υποτίθεται ότι ανήκουν από κοινού σε εμάς, τον λαό:
«Η δημόσια ιδιοκτησία και ο κρατικός έλεγχος είναι συνώνυμοι όροι - δύο τρόποι έκφρασης μιας ίδιας έννοιας.»
«Η δημοφιλής αντίληψη είναι ότι ένας πόρος ή μια υπηρεσία είναι στην κατοχή ημών, του λαού, όταν είναι υπό κρατική ιδιοκτησία και διανομή, και ότι εμείς, ο λαός, είμαστε αντικείμενα εκμετάλλευσης όταν οι πόροι βρίσκονται υπό ιδιωτική ιδιοκτησία και οικειοθελείς συναλλαγές. Ο σοσιαλισμός —η δημόσια ιδιοκτησία— θα συνεχίσει να επεκτείνεται όσο αυτή η άποψη κυριαρχεί.»
Εδώ ο Read υπογραμμίζει το γεγονός ότι όσοι βλέπουν την κρατική ιδιοκτησία ως τη λύση στην «εκμετάλλευση», που υποτίθεται ότι χαρακτηρίζει την ιδιωτική ιδιοκτησία, έχουν ένα αντεστραμμένο σκεπτικό -η ιδιωτική ιδιοκτησία είναι αυτή που αποτρέπει την ανεύθυνη κρατική διαχείριση και εκμετάλλευση των υποτιθέμενων «ιδιοκτητών» των κρατικών περιουσιακών στοιχείων. Μέχρι να αναγνωριστεί αυτό το σφάλμα, η δημόσια ιδιοκτησία και ο έλεγχος θα επεκτείνονται, πράγμα που σημαίνει ότι ο έλεγχος των ατόμων επί αυτού που υποτίθεται ότι κατέχουν θα συνεχίσει να συρρικνώνεται:
«Η δημόσια, τρόπος του λέγειν, ιδιοκτησία, σε αντίθεση με τις δημοφιλείς αντιλήψεις, σίγουρα δεν είναι ιδιοκτησία ημών -του λαού. Αν ήταν, θα μπορούσαμε να ανταλλάξουμε το μερίδιό μας στην (σ.σ. κρατική επιχείρηση) TVA ή στο Ταχυδρομείο με δολάρια, όπως ακριβώς μπορούμε να ανταλλάξουμε ένα μερίδιο εταιρικής μετοχής με δολάρια.»
«Τουλάχιστον δύο προϋποθέσεις είναι απαραίτητες για την ύπαρξη ιδιοκτησίας: (1) κατοχή κυριότητας και (2) έλεγχος [...] Χωρίς έλεγχο, η ιδιοκτησία είναι καθαρό φαντασιοκόπημα.»
«Ενώ κατά κάποιον αόριστο τρόπο «εμείς, ο λαός», υποτίθεται ότι έχουμε ιδιοκτησιακούς τίτλους στην κρατική εταιρεία ηλεκτρισμού (TVA), για παράδειγμα, δεν έχουμε ούτε ένα ίχνος ελέγχου. «Ωστόσο», θα απαντήσουν ορισμένοι, «δεν ελέγχετε ούτε την εταιρεία στην οποία διαθέτετε μετοχές». Είναι αλήθεια ότι δεν εκτελώ τη διευθυντική της λειτουργία, αλλά ελέγχω αν θα διατηρήσω ή θα πουλήσω τη μετοχή, δηλαδή ελέγχω αν θα συμμετάσχω ή όχι στα κέρδη ή τις ζημίες. Επιπλέον, είμαι ελεύθερος να επιλέξω αν θα εργαστώ ή όχι για την εταιρεία, ή αν θα αγοράζω απ’ αυτήν, ή αν θα απόσχω από την αγορά των προϊόντων της. Ο έλεγχός μου στη μη κρατική εταιρική διευθέτηση είναι όντως πολύ πραγματικός.»
Λοιπόν, ποιος ελέγχει - ποιος έχει πραγματική εξουσία σε - αυτό που υποτίθεται ότι κατέχουμε εμείς, ο λαός;
«Ποιος, λοιπόν, ελέγχει και κατέχει έτσι την (κρατική) TVA, το (κρατικό) Ταχυδρομείο και άλλα παρόμοια; Στην καλύτερη περίπτωση, είναι ένας νεφελώδης, μεταβαλλόμενος έλεγχος—συχνά δύσκολο να εντοπιστεί. Έχοντας τις ρίζες της στην πολιτική λεηλασία, η κρατική ιδιοκτησία και λειτουργία είναι ένας ανεύθυνος έλεγχος, δηλαδή δεν υπάρχει ποτέ ευθύνη σε ακριβή ευθυγράμμιση με την εξουσία. Ο δήμαρχος μιας πόλης μπορεί να έχει την πλήρη εξουσία στο κοινωνικοποιημένο σύστημα ύδρευσης, αλλά σε καμία περίπτωση η ευθύνη για την αποτυχία δεν αναλαμβάνεται από εκείνον στο μέτρο που του αναλογεί.»
«Οι περισσότεροι άνθρωποι λαχταρούν την εξουσία, υπό την προϋπόθεση ότι η δεν συνοδεύεται από την ευθύνη. Αυτό εξηγεί, εν μέρει, γιατί τα πολιτικά αξιώματα είναι τόσο ελκυστικά και γιατί «εμείς, ο λαός», δεν κατέχουμε ούτε κατά κατά διάνοια αυτό που κατέχεται στο όνομα της δημόσιας ιδιοκτησίας.»
Στην πραγματικότητα, έχετε περισσότερες δυνατότητες για έλεγχο σε ό,τι κατέχω προσωπικά, παρά σε αυτό που υποτίθεται ότι κατέχετε ως μέρος του λαού. Σε τελική ανάλυση, γενικά δεν έχετε κανένα μηχανισμό άσκησης πραγματικού ελέγχου σε μια κυβερνητική απόφαση σχετικά με κάποιο από τα περιουσιακά της στοιχεία, ενώ το μόνο που χρειάζεται για να ασκήσετε πραγματικό έλεγχο σε ένα από τα προσωπικά μου περιουσιακά στοιχεία είναι να με παρακινήσετε να πουλήσω οικειοθελώς αυτά τα δικαιώματα σε εσάς. Σε αυτό το σημείο μπορείτε να ασκήσετε όλες τις εξουσίες ιδιοκτησίας, ευθυγραμμισμένες με όλη την ευθύνη:
«Κάποιος κατέχει πραγματικά εκείνα τα πράγματα στα οποία κατέχει τον αποκλειστικό τίτλο και τον αποκλειστικό έλεγχο, και για τα οποία έχει ευθύνη.
Τα πράγματα που ανήκουν σε άλλους ιδιώτες είναι πολύ πιο διαθέσιμα για τον δικό του τίτλο και τον έλεγχο από ό,τι συμβαίνει στη «δημόσια ιδιοκτησία».
Η δημόσια ιδιοκτησία συχνά δημιουργεί […] ελκυστικές ψευδαισθήσεις. Για παράδειγμα, οι άνθρωποι που εξυπηρετούνται από την TVA χρησιμοποιούν διπλάσια ενέργεια και φως από τον εθνικό μέσο όρο. Γιατί; Η TVA χρεώνει λιγότερο από το ήμισυ της τιμής. Λόγω χαμηλότερου κόστους παραγωγής; Στην πραγματικότητα, όχι! Οι υπόλοιποι σε όλη τη χώρα φορολογούμαστε για να καλύψουμε το έλλειμμα της TVA. Όμως η ενέργεια και το φως που αποκτώνται με αυτόν τον τρόπο δεν μπορούν να ταξινομηθούν περισσότερο ως «δικά μας» από όσο οποιοδήποτε αγαθό ή υπηρεσία που εκβιάζεται βίαια από τους αληθινούς ιδιοκτήτες.
Παρατηρήστε ότι η «δημόσια» ιδιοκτησία του νερού έχει σχεδόν στερέψει τη διαθεσιμότητα νερού για ιδιωτική χρήση. Τι είδους κοινωνική υπηρεσία είναι αυτή που, στερώντας από τα άτομα τον ιδιοκτησιακό τίτλο και τον έλεγχο, τους αρνείται τελικά την υπηρεσία!
Εάν η ιδιωτική διαθεσιμότητα—ιδιοκτησία με την έννοια της χρήσης, ο τίτλος, ο έλεγχος—είναι αυτό που μας ενδιαφέρει, τότε θα κάνουμε καλά να διατηρήσουμε την ιδιωτική ιδιοκτησία και μια ανοιχτή αγορά οικειοθελών συναλλαγών.»
Η κατανόηση του Leonard Read για τη διαφορά μεταξύ της ιδιωτικής ιδιοκτησίας και του ελέγχου, έναντι της ιδιοκτησίας από «εμάς, τον λαό» και της έλλειψης ελέγχου ήταν σημαντική την εποχή που έγραφε. Αλλά φαίνεται ακόμα πιο σημαντική στις μέρες μας.
Απλ;a σκεφτείτε πόσο δημοφιλές είναι στις μέρες μας να απαξιώνονται οι αντίπαλοι του αριστερισμού σαν φασίστες (ή ημι-φασίστες). Ωστόσο, ο φασισμός είναι απλώς ένας τρόπος για να διατηρηθεί μια επικάλυψη ιδιωτικής ιδιοκτησίας (έτσι ώστε κάποιοι να μπορούν να κατηγορούν ψευδώς τον καπιταλισμό για τις καταχρήσεις που προκύπτουν) σε περιουσιακά στοιχεία επί των οποίων το κράτος υπαγορεύει τον έλεγχο. Όμως, σχεδόν κάθε πολιτική που υποστηρίζουν αυτοί οι τύποι που εκτοξεύουν ad hominem χαρακτηρισμούς αντιπροσωπεύει ακριβώς έναν τέτοιου είδους κυβερνητικό έλεγχο χωρίς ευθύνη.
Δείτε σχετικά: «Κίνημα Antifa: Φασίστες με καλύτερο marketing»
Άρα, το υβρεολόγιό τους δεν είναι τίποτε άλλο παρά η υποκρισία των υποστηρικτών των φασιστικών πολιτικών, που αποκαλούν τους αντιπάλους τους φασίστες. Και εδώ, η γνώση του Read μπορεί να μας βοηθήσει να ξεχωρίσουμε ποιος είναι περισσότερο φασίστας. Το μόνο που πρέπει να ρωτήσουμε είναι: «Ποιος υποστηρίζει πολιτικές που θα μειώσουν τον έλεγχο των ιδιωτών στα περιουσιακά στοιχεία που κατέχουν και θα τον εκχωρήσουν σε φορείς στους οποίους δεν έχουν κανέναν έλεγχο;»
Ο Gary M. Galles είναι καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Pepperdine και επίκουρος υπότροφος στο Ινστιτούτο Ludwig von Mises. Είναι επίσης ερευνητής στο Independent Institute, μέλος του δικτύου καθηγητών του Ιδρύματος για την Οικονομική Εκπαίδευση και μέλος του Συμβουλίου Συμβούλων Πολιτικής του Ινστιτούτου Heartland.