Murray N. Rothbard: Η κληρονομιά της ελευθερίας, με αφορμή την επέτειο της γέννησής του
Murray N. Rothbard: Η κληρονομιά της ελευθερίας, με αφορμή την επέτειο της γέννησής του
Σαν σήμερα, στις 2 Μαρτίου του 1926, γεννήθηκε ο σπουδαιότερος φιλελεύθερος στοχαστής όλων των εποχών. Ακολουθεί κείμενο του Llewellyn Rockwell Jr., δημοσιευμένο στις 30/7/1996 από το Mises Institute
«Στην ελεύθερη αγορά, ο καθένας κερδίζει ανάλογα με την παραγωγική του αξία στο να ικανοποιεί τις επιθυμίες των καταναλωτών. Στο πλαίσιο της διανομής από το κράτος, ο καθένας κερδίζει ανάλογα με το ποσό που μπορεί να υφαρπάξει από τους παραγωγικούς ανθρώπους».
Ο Murray N. Rothbard (1926-1995) ήταν απλώς ένας άνθρωπος με μια γραφομηχανή, όμως ενέπνευσε μια παγκόσμια ανανέωση στην μελέτη της ελευθερίας. Κατά τη διάρκεια 45 ετών έρευνας και συγγραφής, μέσα από 25 βιβλία και χιλιάδες άρθρα, πολέμησε κάθε καταστροφική τάση αυτού του αιώνα —τον σοσιαλισμό, τον κρατισμό, τον σχετικισμό και τον επιστημονισμό— και ξύπνησε το πάθος για την ελευθερία σε χιλιάδες μελετητές, δημοσιογράφους και ακτιβιστές (μεταξύ των οποίων και ο αναρχοφιλελεύθερος πρόεδρος της Αργεντινής, Javier Milei).
Διδάσκοντας στη Νέα Υόρκη, το Λας Βέγκας, το Auburn και σε συνέδρια σε όλο τον κόσμο, ο Rothbard ηγήθηκε της αναγέννησης της Αυστριακής Σχολής Οικονομικών. Ενεργοποίησε έναν ακαδημαϊκό και λαϊκό αγώνα για την ελευθερία και την ιδιοκτησία, ενάντια στο παντοδύναμο κράτος και τους διανοούμενους αυλικούς του κράτους.
Ο πρώτος και ο δεύτερος τόμος της αριστουργηματικής του ιστορίας της οικονομικής σκέψης εμφανίστηκαν αμέσως μετά το θάνατό του, και εκδόθηκαν από τον Edward Elgar. Ενώ άλλα κείμενα προσποιούνται μια αδιάκοπη πορεία προς υψηλότερα επίπεδα αλήθειας, ο Rothbard φώτισε μια ιστορία από άγνωστες ιδιοφυϊες και χαμένες γνώσεις, σεβαστούς τσαρλατάνους και τιμημένες πλάνες. Μια μεγάλη συλλογή των καλύτερων επιστημονικών άρθρων του Rothbard θα εμφανιστεί αργότερα εφέτος, στη σειρά "Economists of the Century" του ίδιου εκδότη. Επιπλέον, υπάρχουν ανέκδοτα χειρόγραφα, άρθρα και επιστολές που θα μπορούσαν να γεμίσουν πολλούς ακόμη τόμους.
Όπως και ο αγαπημένος του δάσκαλος, Ludwig von Mises, ο Rothbard έγραψε για τον λαό καθώς και για τους πανεπιστημιακούς. «Ο πολιτισμός και η ανθρώπινη ύπαρξη διακυβεύονται, και για τη διατήρησή τους και την επέκτασή τους, η υψηλή θεωρία και η επιστήμη, αν και σημαντικές, δεν αρκούν», έγραψε το 1993. «Ειδικά σε μια εποχή καλπάζοντος κρατισμού, ο κλασικός φιλελεύθερος, ο υπέρμαχος της ελεύθερης αγοράς, έχει υποχρέωση να μεταφέρει τον αγώνα σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας».
Η θεωρία του Rothbard ήταν η πράξη του. Συμμετείχε σχεδόν σε κάθε πολιτική και κοινωνική εξέλιξη της εποχής του, από την προεδρική εκστρατεία του Robert Taft μέχρι τις εκλογές του 1994. Το τελευταίο του άρθρο, που δημοσιεύτηκε στην Washington Post, προειδοποιούσε ότι ο Newt Gingrich είναι πιο πιθανό να προδώσει την επανάσταση παρά να την καθοδηγήσει.
Το Ινστιτούτο Mises αισθάνεται τιμή για το ότι ο Rothbard ήταν επικεφαλής των ακαδημαϊκών μας προγραμμάτων επί 13 χρόνια. Μίλησε σε όλα τα συνέδρια και τα σεμινάρια διδασκαλίας μας, επιμελήθηκε το ‘‘Review of Austrian Economics’’, ήταν σύμβουλος για τα βιβλία και τις μονογραφίες μας και έγραψε για το ‘‘Free Market’’. Πάνω απ' όλα, δίδαξε και ενέπνευσε τους φοιτητές μας, οι οποίοι θα μεταφέρουν τις ιδέες του στο μέλλον.
Χτίζοντας πάνω στην παράδοση
Ο Rothbard έχει συγκριθεί με τα μεγαλύτερα μυαλά της κοινωνικής επιστήμης, αλλά η σοφία και ο χαρακτήρας του τον οδήγησαν να δείξει ευγνωμοσύνη στους προκατόχους του. Το πνευματικό γεγονός που τον διαμόρφωσε ήταν η δημοσίευση το 1949 του ‘‘Human Action’’ του Mises.
«Είχα περάσει όλα τα διδακτορικά μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια», έγραψε ο Rothbard, «χωρίς ούτε μια φορά να ανακαλύψω ότι υπήρχε κάτι τέτοιο όπως η Αυστριακή Σχολή, πόσο μάλλον ότι ο Ludwig von Mises ήταν ο σημαντικότερος εν ζωή υπέρμαχός της». Όμως αυτό το βιβλίο «έλυσε όλα τα προβλήματα και τις ασυνέπειες που είχα εντοπίσει στην οικονομική θεωρία».
Ο Rothbard παρακολούθησε το σεμινάριο του Mises στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης από την πρώτη συνάντησή του, κι έγινε ο φοιτητής που θα υπερασπιζόταν και θα επέκτεινε τις ιδέες του Mises, θα ωθούσε την παράδοση της Αυστριακής Σχολής σε νέα ύψη και θα την ενσωμάτωνε στην πολιτική θεωρία. Δίδαξε το κίνημα πώς να γράφει, και αποτέλεσε επίσης μια σημαντική πολιτιστική επιρροή.
Η Αυστριακή Σχολή αποτελούσε προηγουμένως σε μεγάλο βαθμό ένα ευρωπαϊκό διανοητικό κίνημα. Ο Mises το άλλαξε αυτό με τη μετανάστευσή του σε αυτή τη χώρα. Ο Rothbard ολοκλήρωσε αυτή τη διαδικασία, έτσι ώστε το κέντρο της σχολής να μην είναι πλέον η Ευρώπη, αλλά η Αμερική, το έθνος του οποίου τις ιδρυτικές αρχές θαύμαζαν τόσο βαθιά ο Rothbard και ο Mises.
Η τελευταία αληθινή πραγματεία
Το σπουδαίο έργο του Rothbard, ‘‘Man, Economy, and State’’, αποτέλεσε το κλειδί για την αναβίωση της Αυστριακής Οικονομικής σχολής μετά το θάνατο του Mises. Ξεκινώντας από τα φιλοσοφικά θεμέλια, ο Rothbard έχτισε ένα οικοδόμημα οικονομικής θεωρίας και μια αδιαμφισβήτητη επιχειρηματολογία υπέρ της αγοράς. Αντί για τη θλιβερή και κρατικιστική ψευδοεπιστήμη που έχουν συνηθίσει οι φοιτητές, ο Rothbard μας έδωσε μια σαρωτική και αυστηρά τεκμηριωμένη ετυμηγορία υπέρ της οικονομικής ελευθερίας.
Το βιβλίο αντιμετώπιζε τα οικονομικά ως ανθρωπιστική επιστήμη και όχι ως κλάδο της φυσικής. Σε κάθε σελίδα λαμβάνονταν υπόψη η αβεβαιότητα των οικονομικών συνθηκών, η βεβαιότητα της αλλαγής και η κεντρική θέση του επιχειρηματία, ενώ δεν έχανε ποτέ από τα μάτια του το αμείλικτο του οικονομικού νόμου. Δεν είναι λοιπόν περίεργο που ο Henry Hazlitt, γράφοντας στο National Review, το χαρακτήρισε «λαμπρό, πρωτότυπο και βαθύ».
Δείτε σχετικά: « Ενθύμηση του Henry Hazlitt »
Από την εποχή της δημοσίευσής της, η πραγματεία αυτή αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη αξία. Μέσω αυτής, ο Rothbard έχει διδάξει αμέτρητους φοιτητές να σκέφτονται σαν πραγματικοί οικονομολόγοι, αντί σαν λάτρεις των αριθμών. Εξήγησε και εφάρμοσε τη λογική της ανθρώπινης δράσης στις οικονομικές ανταλλαγές και διέψευσε τους αντιπάλους της. Όπως και ο Mises, δεν εξέτασε τον «οικονομικό άνθρωπο» (‘‘homo economicus’’), αλλά τον δρώντα άνθρωπο, που αντιμετωπίζει τη σπανιότητα του χρόνου και των πόρων.
Αναθεωρώντας την Ιστορία
Ο Rothbard έδωσε πνοή στην οικονομική θεωρία με τα ιστορικά του έργα και διέψευσε την κατηγορία ότι οι Αυστριακοί ασχολούνται μόνο με την υψηλή θεωρία. Ήταν επίσης ένας από τους λίγους διανοούμενους της Δεξιάς που υπερασπίστηκε την αναθεωρητική ιστορία. Άλλοι ιστορικοί έχουν έκτοτε υιοθετήσει τα έργα του και έχουν βασιστεί σε αυτά, για να δημιουργήσουν νέες σχολές σκέψης.
Έγραψε το βιβλίο "America's Great Depression", εφαρμόζοντας τη θεωρία του Mises περί επιχειρηματικού κύκλου, για να δείξει ότι το κραχ του 1929 ήταν αποτέλεσμα της πιστωτικής επέκτασης της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ. Αντέκρουσε επίσης την τότε κυρίαρχη άποψη για τον Herbert Hoover ως φιλελεύθερο συντηρητικό, δείχνοντας ότι στην πραγματικότητα ήταν ένας πρώιμος θιασώτης του (σοσιαλιστικού) New Deal.
Σε άρθρα του σε περιοδικά, έδειξε ότι το New Deal ακολούθησε λογικά τον οικονομικό καθεστωτισμό του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και της Προοδευτικής Εποχής, η οποία μας έδωσε την κεντρική τραπεζική και τον φόρο εισοδήματος.
Το ‘‘Conceived in Liberty’’ είναι μια τετράτομη αφηγηματική εξιστόρηση της πρώιμης Αμερικανικής ιστορίας, από το 1620 έως το 1780. Σκοπός του ήταν να αναδείξει ξεχασμένα γεγονότα που καταδεικνύουν τον φιλελεύθερο χαρακτήρα της ιστορίας και του λαού μας.
Η Αμερικανική Επανάσταση αποτίναξε την τυραννία, υποστήριξε. Δεν ήταν απλώς η συνέχιση του κρατισμού βρετανικού τύπου με άλλη μορφή, όπως ισχυριζόταν ο Hamilton. Η νέα κοινωνική τάξη πραγμάτων θα προστάτευε τις κοινότητες, τις περιουσίες και τα βασικά δικαιώματα. Ο Rothbard αποδείχθηκε επίσης εξίσου ικανός στρατιωτικός ιστορικός, όσο και ερμηνευτής της ιστορίας των ιδεών.
Στο έργο του, όπως και στη ζωή του, τάχθηκε πάντοτε στο πλευρό των δυνάμεων υπέρ της ελευθερίας ενάντια στο κράτος πρόνοιας και διεξαγωγής πολέμων (welfare and warfare State). Συμπαθούσε ιδιαίτερα τους αντι-New Dealers, τους αντι-ιμπεριαλιστές, τους Συνομοσπονδιακούς, τους αντι-φεντεραλιστές, τους αντιστεκόμενους στη φορολογία, τους underground επιχειρηματίες, τους αντι-κρατιστές αρθρογράφους και άλλους αφανείς ήρωες. Σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας, η ελίτ της εξουσίας επινοεί επικερδείς τρόπους χρήσης του κράτους. Ο Rothbard δεν έχασε ποτέ την ευκαιρία να τους κατονομάσει, να εξηγήσει πώς το έκαναν και να δείξει πώς οι πράξεις τους έβλαψαν όλους τους άλλους στην κοινωνία.
Οι μύθοι περί μικτής οικονομίας
Η σύγκρουση ήταν το κεντρικό θέμα της Ροθμπαρντιανής πολιτικής οικονομίας: το κράτος εναντίον των οικειοθελών ενώσεων, και ο αγώνας για την ιδιοκτησία και τον έλεγχο της ιδιοκτησίας. Έδειξε ότι η ιδιοκτησία πρέπει να βρίσκεται σε ιδιωτικά χέρια και ότι οι ιδιοκτήτες πρέπει να είναι ελεύθεροι να την ελέγχουν κατά το δοκούν. Η μόνη λογική εναλλακτική λύση είναι το ολοκληρωτικό κράτος. Δεν υπάρχει χώρος για μια «τρίτη οδό», όπως η σοσιαλδημοκρατία, η μικτή οικονομία ή η «καλή διακυβέρνηση», και η προσπάθεια δημιουργίας της είναι πάντα διασπαστική.
Το ‘‘Power and Market’’, μια άλλη διαχρονική του συνεισφορά, εστίασε σε αυτή τη σύγκρουση και επιτέθηκε σε κάθε μορφή κρατικής παρέμβασης, καταρρίπτοντας το ένα κλισέ κατά της αγοράς μετά το άλλο, και υπερασπιζόμενος τον ανταγωνισμό της αγοράς ως απαραίτητο για την κοινωνική ειρήνη. Εκεί που άλλοι έψαχναν για «αποτυχίες της αγοράς», ο Rothbard έβρισκε μόνο κρατικές αποτυχίες.
Το βιβλίο ανέλυε την πιο συνηθισμένη παρέμβαση στην αγορά: τη φορολογία, την άμεση αφαίρεση της ιδιοκτησίας κάποιου από μια ομάδα που διεκδικεί το μονοπώλιο του καταναγκασμού, δηλαδή από το κράτος. Η φορολογική εξουσία ορίζει το κράτος με τον ίδιο τρόπο που η κλοπή ορίζει τον ληστή.
Έδειξε επίσης ότι δεν μπορεί να υπάρξει ουδέτερος φόρος, δηλαδή ένας φόρος που αφήνει την αγορά ακριβώς όπως θα ήταν χωρίς τον φόρο. Όλοι οι φόροι στρεβλώνουν. Και όλοι οι φόροι είναι φόροι στην παραγωγή και την εμποδίζουν, ακόμη και οι λεγόμενοι φόροι κατανάλωσης.
Η φορολογία αφαιρεί το κεφάλαιο από τα χέρια των ιδιωτών και εμποδίζει τη χρήση του για την εξυπηρέτηση των ιδιωτικών συμφερόντων και του καταναλωτικού κοινού. Αυτό ισχύει ανεξάρτητα από το είδος του φόρου. Επίσης, το κράτος δαπανά τους φόρους με τρόπους που μεταβάλλουν τα παραγωγικά πρότυπα της αγοράς. Εάν τα χρήματα δαπανώνται σε έργα προσανατολισμένα στην αγορά, υπάρχει αθέμιτος ανταγωνισμός —εάν δαπανώνται σε έργα μη προσανατολισμένα στην αγορά, τότε είναι οικονομικώς αναποτελεσματικά.
Οι φόροι δεν είναι ποτέ «εισφορές», υποστήριξε. «Ακριβώς επειδή η φορολογία είναι υποχρεωτική, δεν υπάρχει κανένας τρόπος να διασφαλιστεί - όπως γίνεται αυτόματα στην ελεύθερη αγορά - ότι το ποσό που συνεισφέρει κάθε άτομο είναι αυτό που, σε διαφορετική περίπτωση, θα ήταν πρόθυμο να πληρώσει». Όπως έλεγε ο Rothbard, δεν είναι ουτοπικό να αγωνίζεται κάποιος για μια κοινωνία χωρίς φορολογία —είναι ουτοπικό να πιστεύει ότι κανείς δεν θα καταχραστεί την εξουσία να φορολογεί, αφ’ ότου του παραχωρηθεί.
Καμία φορολογική αρχή, υποστήριξε, δεν μπορεί να εξισωθεί με ένα σύστημα δικαιοσύνης της αγοράς. Ένας προοδευτικός φόρος κάνει διακρίσεις με βάση το εισόδημα —οι πλούσιοι (σ.σ. στην πραγματική οικονομία) δεν αναγκάζονται να πληρώνουν περισσότερα για το ψωμί από ό,τι οι φτωχοί. Ακόμη και ένας ενιαίος φόρος επιβάλλει αυτό το αποτέλεσμα, αφού τα υψηλότερα εισοδήματα συνεισφέρουν μεγαλύτερο ποσό σε δολάρια από τα χαμηλότερα. Ο λιγότερο επιζήμιος φόρος είναι ο κεφαλικός φόρος, ή ισοϋψής φόρος: ένα ενιαίο τέλος αρκετά χαμηλό, ώστε να το πληρώνουν ακόμη και οι φτωχότεροι.
Ως ακλόνητος οπαδός του ελεύθερου εμπορίου, ο Rothbard υποστήριξε ότι η ειρήνη μεταξύ των εθνών δεν μπορεί να στηρίζεται σε διαπραγματεύσεις μεταξύ κρατικών διαχειριστών. Η ειρήνη διατηρείται από το δίκτυο ανταλλαγών που αναπτύσσεται μεταξύ ιδιωτών. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο αντιτάχθηκε στο ψευδεπίγραφο «ελεύθερο εμπόριο», όπως η Nafta και η Gatt, που έχουν περισσότερα κοινά με τον νεο-μερκαντιλισμό, και ήταν ο πρώτος που προέβλεψε την καταστροφή στην οποία έχει εξελιχθεί η Nafta.
Οι παρεμβατιστές χρησιμοποιούν εδώ και καιρό τη γλώσσα των αγορών για να προωθήσουν τον κρατισμό. Σκεφτείτε τον αντιμονοπωλιακό νόμο που επιβάλλεται στο όνομα του «ανταγωνισμού». Ο Rothbard έδειξε ότι τα μόνα αυθεντικά μονοπώλια είναι αυτά που δημιουργούνται δια νόμου: το κράτος επιδοτεί έναν παραγωγό σε βάρος άλλων (δημόσια νοσοκομεία και σχολεία) ή απαγορεύει εντελώς τον ανταγωνισμό (ταχυδρομείο).
Άλλες μορφές μονοπωλίων περιλαμβάνουν την κρατική αδειοδότηση, δηλαδή τον σκόπιμο περιορισμό της προσφοράς εργασίας ή του αριθμού των επιχειρήσεων σε έναν συγκεκριμένο κλάδο. Τα κρατικά μονοπώλια παρέχουν πάντα κατώτερες υπηρεσίες σε υπέρογκες τιμές. Και αποτελούν «τριγωνικές παρεμβάσεις», επειδή επιδοτούν έναν παίκτη, ενώ εμποδίζουν άλλους παίκτες να συναλλαχθούν, όπως θα έκαναν σε μια ελεύθερη αγορά.
Έδειξε ότι η ασφάλιση ανεργίας (στην πραγματικότητα, οι επιδοτήσεις ανεργίας) αυξάνει τον αριθμό των ανέργων. Οι νόμοι περί παιδικής εργασίας, αγαπημένο θέμα των συνδικάτων και του Υπουργείου Εργασίας, επιδοτούν την απασχόληση των ενηλίκων, ενώ εμποδίζουν τους νέους να αποκτήσουν πολύτιμη εργασιακή εμπειρία. Ακόμη και οι κρατικές απαλλοτριώσεις («μια άδεια στο κράτος για να κλέβει») απορρίπτονται, σύμφωνα με τις αυστηρές αρχές του Rothbard για τα δικαιώματα ιδιοκτησίας.
Τι γίνεται με τα «δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας»; Ο Rothbard υπερασπίστηκε τα πνευματικά δικαιώματα ως ένα συμβόλαιο που συνάπτεται με τους καταναλωτές για να μην ανατυπώσουν ένα έργο, να μην το μεταπωλήσουν, ή να μην αναφέρουν ψευδεπίγραφη πηγή. Η πατέντα, από την άλλη πλευρά, είναι μια κρατική παραχώρηση ενός μονοπωλιακού προνομίου στον πρώτο που θα επινοήσει ορισμένα είδη εφευρέσεων ο οποίος θα φτάσει στην κρατική υπηρεσία ευρεσιτεχνιών.
Και στο πλαίσιο της δημόσιας ιδιοκτησίας, υποστήριξε, ο «λαός» δεν κατέχει τίποτα, ενώ η κυρίαρχη επίσημη εξουσία κατέχει τα πάντα. «Κάθε πολίτης που αμφιβάλλει γι' αυτό», πρότεινε ο Rothbard, «μπορεί να προσπαθήσει να οικειοποιηθεί για τη δική του ατομική χρήση το μέρος της "δημόσιας" ιδιοκτησίας που του αναλογεί και στη συνέχεια να προσπαθήσει να υποστηρίξει την υπόθεσή του στο δικαστήριο».
Ο κρατικός τομέας επικεντρώνεται σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο, υποστήριξε- δεν υπάρχει αυτό που αποκαλείται «επενδύσεις του δημόσιου τομέα». Μόνο στον ιδιωτικό τομέα, που είναι ο πραγματικός δημόσιος τομέας, είπε ο Rothbard, οι ιδιοκτήτες ακινήτων λαμβάνουν υπόψη τους μακροπρόθεσμες εκτιμήσεις. Σε αντίθεση με το κράτος, διατηρούν την αξία των πόρων και δεν τους λεηλατούν, ούτε τους σπαταλούν.
Οι πρωτοποριακές μελέτες του για τα ιδιωτικά δικαστήρια προηγήθηκαν της αύξησης των ιδιωτικών διαμεσολαβητών (ο Rothbard ήθελε να καταργήσει την «δουλεία των ενόρκων» και να υποχρεώσει τα δικαστήρια να πληρώνουν μισθούς της αγοράς). Το έργο του για την ιδιωτική επιβολή του νόμου προηγήθηκε της δημοτικότητας της αυτοπροστασίας και της ιδιωτικής ασφάλειας. Η προώθηση της ιδέας του για ιδιωτικούς δρόμους προηγήθηκε της ευρείας χρήσης τους στα προάστια και τα εμπορικά κέντρα. Η προώθηση της ιδέας του για ιδιωτικά σχολεία προηγήθηκε της εξέγερσης κατά των δημόσιων σχολείων.
Το πρόβλημα με τα δεδομένα
Πολλοί οικονομολόγοι πιστεύουν ότι οι αριθμοί είναι η ουσία της επιστήμης τους. Ο Rothbard ανέτρεψε το σκηνικό, για να υποστηρίξει ότι τα κρατικά δεδομένα συλλέγονται και χρησιμοποιούνται για τον αποσπασματικό σχεδιασμό και την καταστροφή της οικονομίας. Όποιες πληροφορίες χρειάζονται οι αγορές για τις οικονομικές συνθήκες μπορούν να συγκεντρωθούν ιδιωτικά.
Ένα καλό παράδειγμα είναι το «εμπορικό έλλειμμα» μεταξύ των εθνών, το οποίο, όπως είπε, δεν έχει μεγαλύτερη σημασία από το εμπορικό έλλειμμα μεταξύ πόλεων. Δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για να υποθέσουμε ότι το εμπόριο (μεταξύ εθνών) πρέπει να εξισώνεται στα λογιστικά βιβλία. Το σημαντικό σημείο είναι ότι οι άνθρωποι επωφελούνται από τις ανταλλαγές, είτε με την απέναντι πλευρά του δρόμου είτε με ολόκληρο τον κόσμο.
Οι ιστορικές στατιστικές δεν είναι χρήσιμες για την έρευνα; Πολλές είναι παραπλανητικές. Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) υπολογίζει τις κρατικές δαπάνες ως παραγωγή, ενώ θα έπρεπε να υπολογίζονται ως κατανάλωση. Επίσης, η κρατική φορολογία θεωρείται ουδέτερη, ενώ είναι καταστροφική. Τα ελλείμματα, τα οποία απομυζούν τις αποταμιεύσεις και εκτοπίζουν την παραγωγή, πρέπει επίσης να λαμβάνονται υπόψη κατά την αξιολόγηση της παραγωγικότητας.
Ο Rothbard εξέτασε την ιδιωτική παραγωγή αφαιρώντας την κρατική συνιστώσα. Το αποτέλεσμα είναι το Εναπομείναν Ιδιωτικό Προϊόν, ή PPR, το οποίο χρησίμευσε στους μελετητές ως βάση για πιο ακριβή ιστορική εργασία. Χρησιμοποιώντας το PPR, για παράδειγμα, βλέπουμε το εθνικό προϊόν να αυξάνεται με πολύ πιο αργό ρυθμό από το ΑΕΠ, εξαιτίας του μεγάλου κράτους.
Ακόμη και οι στατιστικές για την προσφορά του χρήματος είχαν ανάγκη αναθεώρησης, κατά την άποψη του Rothbard. Πολύ πριν οι άνθρωποι απογοητευτούν από την ικανότητα της Κεντρικής Τράπεζας να παράγει οτιδήποτε χρήσιμο, ο Rothbard πρότεινε το δικό του μέτρο, βασισμένο στη θεωρία της Αυστριακής Σχολής για το χρήμα. Μετράει τα μετρητά, τις καταθέσεις που μετατρέπονται εύκολα σε μετρητά, και όλα τα υπόλοιπα ρευστά χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία.
Τραπεζικές συναλλαγές σε χρυσό
Το κράτος και το τραπεζικό του καρτέλ είναι ο χειρότερος δυνατός διαχειριστής του χρήματος, υποστήριξε ο Rothbard, και το ελεύθερο επιχειρείν είναι ο καλύτερος. Συνέταξε πολλές μελέτες για την κατάχρηση του χρήματος και των τραπεζών από τους κεντρικούς τραπεζίτες και το κεντρικό κράτος. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται η διδακτορική του διατριβή, The Panic of 1819, The Mystery of Banking, και εργασίες για τις τραπεζικές συζητήσεις των μέσων και των τελών του 19ου αιώνα, τη νομισματική ασυδοσία του Ρούσβελτ, το φιάσκο του Bretton Woods και την εποχή του πληθωρισμού και του νομισματικού χάους που ακολούθησε. Μόλις κυκλοφόρησε το βιβλίο του ‘‘Case Against the Fed’’, το καλύτερο βιβλίο που έχει γραφτεί ποτέ για το θέμα.
Δείτε σχετικά : « Το σύστημα Bretton Woods και η λαφυραγώγηση της Ευρώπης »
Δείτε την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ ως ένα συνδικάτο παραχάραξης, και έχετε την άποψη του Rothbard για την κεντρική τράπεζα. Ωστόσο, τόνισε, τουλάχιστον ο παραχαράκτης δεν προσποιείται ότι εργάζεται για το δημόσιο συμφέρον, ότι εξομαλύνει τους επιχειρηματικούς κύκλους και ότι διατηρεί τις τιμές σταθερές. Ήταν επίσης ο πρώτος που ανέλυσε σε βάθος, και από τη σκοπιά της ελεύθερης αγοράς, τις ομάδες των ειδικών συμφερόντων που δημιούργησαν τη Fed (Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ).
Ο Rothbard πρόσθεσε στην Αυστριακή θεωρία ένα συστηματικό μοντέλο για το πώς καταστρέφεται το χρήμα. Το κράτος συνωμοτεί με την κεντρική τράπεζα και τον τραπεζικό κλάδο, για να ενισχύσουν την αμοιβαία τους εξουσία και τον πλούτο τους μέσω της υποτίμησης, η οποία ισοδυναμεί με την περικοπή των μεταλλικών νομισμάτων (σ.σ. πρακτική του παρελθόντος). Σιγά-σιγά, το χρήμα της κοινωνίας έχει λιγότερη σχέση με την αρχική του μορφή και τελικά μετατρέπεται σε χαρτί που δημιουργείται από το τίποτα, για να εξυπηρετεί καλύτερα τα συμφέροντα του κράτους.
Στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας, το κράτος παρεμβαίνει για να απαγορεύσει στους πελάτες των τραπεζών να επιμένουν σε 100% αποθεματικά στις καταθέσεις τους, με δυνατότητα ελέγχου. Από εκεί και πέρα, είναι σταδιακά ευκολότερο να μετακινηθεί κανείς από το χρυσό στο χαρτί, όπως συνέβη σε αυτή τη χώρα από τις αρχές του αιώνα.
Όπως και ο Mises, ο Rothbard είδε τον πληθωρισμό ως μια πολιτική που ακολουθείται από τον τραπεζικό κλάδο σε συνεργασία με το κράτος. Αυτοί που παίρνουν πρώτοι το πρόσφατα δημιουργημένο χρήμα —οι τράπεζες, η κυβέρνηση, οι θεσμικοί επενδυτές και οι κυβερνητικοί εργολάβοι, για παράδειγμα— κερδίζουν επειδή μπορούν να το ξοδέψουν πριν ανέβουν οι τιμές και στρεβλωθούν οι επενδύσεις. Αυτοί που παίρνουν στα χέρια τους αργότερα το νέο χρήμα, χάνουν.
Ένας Ροθμπαρντιανός κανόνας του χρυσού δεν είναι κάποια νερωμένη πρόταση. Ήθελε τη μετατρεψιμότητα στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Μόνο αυτό το σύστημα —το οποίο θα έθετε τους καταθέτες επικεφαλής της ασφάλισης της οικονομικής ευρωστίας του τραπεζικού συστήματος— μπορεί να αποτρέψει τις νομισματικές λεηλασίες της Fed, οι οποίες έχουν μειώσει την αξία του δολαρίου του 1913 σε μια δεκάρα σήμερα.
Ο απόλυτος εγγυητής κατά του πληθωρισμού είναι ένα ιδιωτικό τραπεζικό σύστημα με ιδιωτικό νόμισμα, ένα σπουδαίο Αμερικανικό σύστημα, το οποίο κατέστειλε το κεντρικό κράτος. Τα γραπτά του Rothbard για το χρήμα και τις τράπεζες —εκτεταμένα και βαθιά— μπορεί τελικά να γίνουν η πτυχή της σκέψης του με τη μεγαλύτερη επιρροή.
Το ηθικό θεμέλιο της ελευθερίας
Οι οικονομολόγοι σπάνια μιλούν για την ελευθερία και την ατομική ιδιοκτησία και ακόμη λιγότερο για το τι συνιστά δίκαιη ιδιοκτησία. Ο Rothbard το έκανε, υποστηρίζοντας ότι η ιδιοκτησία που αποκτάται μέσω δήμευσης, είτε από ιδιώτες εγκληματίες είτε από το κράτος, αποτελεί άδικη ιδιοκτησία. (Τόνισε επίσης ότι οι γραφειοκράτες δεν πληρώνουν φόρους, αφού ολόκληροι οι μισθοί τους αποτελούνται από φόρους).
Το ‘‘Ethics of Liberty’’ ήταν η ηθική της υπεράσπιση. «Η ελευθερία του ατόμου», έγραψε ο Rothbard, «δεν είναι μόνο ένα μεγάλο ηθικό αγαθό από μόνη της» αλλά «και η αναγκαία συνθήκη για την άνθιση όλων των άλλων αγαθών που αγαπά η ανθρωπότητα : της αρετής, των τεχνών και των επιστημών, της οικονομικής ευημερίας, του ίδιου του πολιτισμού. Από την ελευθερία πηγάζουν τα θαύματα της πολιτισμένης ζωής».
Μόλις καταλάβουμε γιατί η ιδιωτική ιδιοκτησία πρέπει να είναι απαραβίαστη, οι προβληματικές έννοιες παραμερίζονται. Δεν μπορούν να υπάρξουν «πολιτικά δικαιώματα» ξέχωρα από τα δικαιώματα ιδιοκτησίας, γιατί καταργείται η απαραίτητη ελευθερία να αποκλείεις κατά το δοκούν. Τα «δικαιώματα ψήφου» είναι επίσης ένα φαντασιοκόπημα, το οποίο —ανάλογα με τον τρόπο που χρησιμοποιείται— μπορεί επίσης να μειώσει την ελευθερία. Ακόμα και το «δικαίωμα στη μετανάστευση» είναι κίβδηλο: «Τίνος την ιδιοκτησία έχει το δικαίωμα να καταπατήσει κάποιος άλλος;» , αναρωτιέται.
Έτσι, το Ροθμπαρντιανό κοινωνικό σύστημα δεν σημαίνει απεριόριστη ελευθερία για όλους. Η ασφάλεια της ιδιοκτησίας παρέχει γραμμές εξουσίας, περιορισμούς στη συμπεριφορά και εγγυήσεις της τάξης. Το αποτέλεσμα είναι η κοινωνική ειρήνη και η ευημερία. Οι συγκρούσεις που αντιμετωπίζουμε σήμερα, από τις δράσεις «κατά των διακρίσεων» μέχρι τον περιβαλλοντισμό, είναι το αποτέλεσμα της τοποθέτησης των ψευδών δικαιωμάτων πάνω από την ατομική ιδιοκτησία.
Υπερασπιζόμενος τον καπιταλισμό, ο Rothbard ήταν ασυμβίβαστος. Ωστόσο δεν έβλεπε την αγορά ως την αρχή και το τέλος της κοινωνικής οργάνωσης. Γι' αυτόν, ο καπιταλισμός δεν ήταν ένα «σύστημα», αλλά μια συνέπεια της φυσικής τάξης της ελευθερίας. Ούτε η «ανάπτυξη» ούτε η «απληστία» αποτελούν το καπιταλιστικό ιδεώδες. Στην ελεύθερη οικονομία, ο ελεύθερος χρόνος και η φιλανθρωπία είναι αγαθά όπως όλα τα άλλα, που πρέπει να «αγοραστούν» με την παραίτηση από εναλλακτικές χρήσεις του χρόνου και του χρήματος.
Και με την αυξανόμενη ευημερία, η ανάγκη για υλικά αγαθά μειώνεται σε σχέση με τα μη υλικά αγαθά. «Αντί λοιπόν να ενισχύει τις "υλικές" αξίες, η πρόοδος του καπιταλισμού κάνει ακριβώς το αντίθετο». Καμία κοινωνία δεν ήταν ποτέ τόσο αρπακτική και άπληστη όσο η Σοβιετική Ένωση, αν και η Αριστερά προσπαθεί ακόμα να μας πείσει ότι η κρατική εξουσία ισούται με την συμπόνια.
Ένας άνθρωπος με αρχές
Ο Rothbard ονομάστηκε «ο μέγιστος εν ζωή εχθρός του κράτους» επειδή εφάρμοζε τα παραδοσιακά πρότυπα ηθικής (και) στο κράτος. Αν είναι λάθος για ένα άτομο να απαιτεί «τα χρήματά σας ή τη ζωή σας», είναι επίσης λάθος για μια ομάδα εγκληματιών που αυτοαποκαλούνται κράτος να το κάνει. Ο «αναρχισμός» του Rothbard επεδίωκε μόνο να υποτάξει το κράτος στο δίκαιο.
Δείτε σχετικά : « M. Rothbard: Ο γνήσιος αναρχισμός είναι φιλελεύθερος, όχι σοσιαλιστικός »
Αλλά δεν ήταν «εξτρεμιστής» —ενώ υποστήριζε το ριζοσπαστικό ιδεώδες, συνεργαζόταν ευχαρίστως με οποιονδήποτε ήθελε να περιορίσει την κρατική εξουσία, όσο σταδιακά κι αν γινόταν αυτό. Το τέλειο δεν ήταν ποτέ εχθρός του καλού στο μυαλό του —το καλό ήταν πάντα μια βελτίωση. Συνδύαζε τον ιδεαλισμό με τον ρεαλισμό, την επιστημοσύνη με την προσήνεια, και την απεριόριστη περιέργεια με την προσήλωση στην αλήθεια.
Αυτό που έγραψε για τον Ludwig von Mises ισχύει και για τον ίδιο: «Ποτέ ο Mises δεν θα έκανε συμβιβασμούς στις αρχές του, ποτέ δεν θα γονάτιζε σε μια αναζήτηση αναγνώρισης, ή κοινωνικής ή πολιτικής εύνοιας. Ως μελετητής, ως οικονομολόγος και ως άνθρωπος, ο Ludwig von Mises ήταν μια απόλαυση και μια έμπνευση, ένα παράδειγμα για όλους μας».
Όπως και ο Mises, ο Rothbard εγκατέλειψε τα χρήματα και τη φήμη στα ακαδημαϊκά οικονομικά, για να προωθήσει αυτό που ήταν αληθινό και σωστό. Και έδωσε σε όλους όσους τον γνώριζαν ένα παράδειγμα για το πώς πρέπει ένας άνθρωπος να ζει τη ζωή του.
Το Ινστιτούτο Mises είχε την ευλογία να συνδεθεί μαζί του, και ο ίδιος αναγνώρισε στο Ινστιτούτο ότι «εντέλει σφυρηλάτησε την αναγέννηση της Αυστριακής Σχολής, για την οποία ο Mises θα ήταν πραγματικά υπερήφανος».
Οι ιδέες και ο χαρακτήρας του Rothbard, όπως και του Mises, πρέπει να είναι πάντα μπροστά μας και μπροστά στις νέες γενιές. Το Ινστιτούτο Mises θα διασφαλίσει ότι αυτό θα γίνει.
Αν εκτιμάς την δουλειά που κάνω εδώ και τέσσερα χρόνια και θέλεις να μου δώσεις ώθηση να συνεχίσω, τώρα μπορείς να κάνεις μια δωρεά στην πλατφόρμα «Ko-fi», όσο μικρή ή μεγάλη κι αν είναι. Το σύστημα είναι ασφαλές και δεν απαιτείται καμία απολύτως δέσμευση και (σε αντίθεση με την πλατφόρμα του Substack) κανένα ελάχιστο ποσό .
Ο Llewellyn H. Rockwell, Jr., είναι ιδρυτής και πρόεδρος του Mises Institute στο Auburn της Αλαμπάμα και εκδότης του LewRockwell.com .