Το ευρώ είναι ένα νόμισμα-Φρανκενστάιν
Οι δημιουργοί του ευρώ δεν νιώθουν ενοχές, επειδή ξέρουν ότι έχει μια προμελετημένη συνέπεια, δηλαδή, μετατρέπει την ελευθερία σε ανελευθερία, ανοίγοντας το δρόμο προς τον πλήρη σοσιαλισμό.
Άρθρο του Thorsten Polleit, δημοσιευμένο στις 29/08/2024.
Το 1818, η Αγγλίδα συγγραφέας Mary W. Shelly (1797-1851) δημοσίευσε το ανατριχιαστικό μυθιστόρημά της Frankenstein: The Modern Prometheus, το οποίο έγινε παγκοσμίως διάσημο. Στην ιστορία, ο επιστήμονας Δρ. Βίκτορ Φρανκενστάιν δημιουργεί ένα ανθρώπινο πλάσμα από κομμάτια πτωμάτων στο εργαστήριό του και καταφέρνει να δώσει ζωή στο σώμα του. Όμως ο Φρανκενστάιν θέλει αμέσως να εξαφανίσει το τέρας που δημιούργησε. Το βλέπει σαν δαίμονα, αποκαλώντας το «αηδιαστικό τέρας», «καταραμένο Σατανά». Το τέρας καταλαβαίνει αμέσως ότι είναι αποκλεισμένο, απόβλητο από την ανθρώπινη κοινωνία. Γίνεται πικρό και εκδικητικό, φέρνοντας μεγάλη δυστυχία, θάνατο και καταστροφή.
Το Frankenstein της Shelly έχει δεχτεί πολλές ερμηνείες όλα αυτά τα χρόνια. Η μία είναι ότι η υπέρβαση των ορίων -όπως η ασεβής παρόρμηση του Φρανκενστάιν να θέλει να δημιουργήσει ζωή σαν τον Θεό- καταλήγει σε καταστροφή. Με αυτή την ερμηνεία συνδέεται ότι η ανύψωση του ανθρώπου πάνω από αυτό που του ανατίθεται, η αλαζονεία του, το ανεξέλεγκτο της ανθρώπινης δημιουργίας σε αντίθεση με τη φύση, έχουν άσχημο τέλος.
Αν αναστοχαστείτε λίγο περισσότερο και κοιτάξετε το πρόσφατο παρελθόν, το βιβλίο Φρανκενστάιν της Shelly μας θυμίζει κατά κάποιο τρόπο το ευρώ — το υπερεθνικό ενιαίο νόμισμα που «απελευθερώθηκε από το εργαστήριο» την 1η Ιανουαρίου 1999.
Το ευρώ δημιουργήθηκε τεχνητά, κηρύσσοντας τις προηγουμένως καθορισμένες συναλλαγματικές ισοτιμίες των συμμετεχόντων νομισμάτων αμετάκλητες μεταξύ τους και έναντι του «ευρώ» ως τεχνητή μονάδα, και στη συνέχεια συγχωνεύοντάς τα σε αυτό. Τα εθνικά νομίσματα όπως το γερμανικό μάρκο, το γαλλικό φράγκο, το αυστριακό σελίνι κ.λπ., απορροφήθηκαν από το ευρώ και το ευρώ δημιουργήθηκε από τα κομμάτια τους, τρόπος του λέγειν.
Τα ίδια τα εθνικά νομίσματα ήταν όλα νομίσματα fiat. Με άλλα λόγια, αντιπροσώπευαν κρατικά μονοπωλιακά χρήματα που κυριολεκτικά δημιουργήθηκαν από το τίποτα. Επομένως, ήταν όλα τους εντελώς και κυριολεκτικά αφύσικοι τύποι χρημάτων — αφύσικοι ή αντίθετοι με τη φύση, ιδίως με την έννοια ότι δεν δημιουργήθηκαν μέσω οικειοθελούς συνεργασίας. Στην πραγματικότητα, επιβλήθηκαν άνωθεν από το κρατικό μονοπώλιο. Και τα οικονομικά και ηθικά ελαττώματα των εθνικών fiat νομισμάτων είναι πλέον εγγενή στο fiat ευρώ, την συνένωση των υποκείμενων fiat εθνικών νομισμάτων.
Είναι αλήθεια ότι οι δημιουργοί του ευρώ έδωσαν κάθε είδους υποσχέσεις και κατάρτισαν κανόνες και νόμους, για να κάνουν το κοινό να πιστέψει ότι το «ευρω-πλάσμα» τους θα ήταν ένα αξιόπιστο χρήμα. Για παράδειγμα, η Συνθήκη του Μάαστριχτ όριζε ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), η οποία στο εξής θα μονοπωλούσε την προσφορά χρήματος σε ευρώ, θα έπρεπε να είναι πολιτικά ανεξάρτητη. Επιπλέον, λέγεται ότι η ΕΚΤ διασφαλίζει τη «σταθερότητα των τιμών» (ευφημισμός για τον «χαμηλό πληθωρισμό των τιμών») και ότι δεν θα έπρεπε να χρηματοδοτεί τα δημοσιονομικά ελλείμματα των συμμετεχουσών χωρών με νεοδημιουργημένα ευρώ.
Τα κράτη μέλη της ευρωζώνης επρόκειτο επίσης να τεθούν σε έναν «δημοσιονομικό κορσέ»: δεν θα τους επιτρεπόταν, όπως ειπώθηκε πριν από τη δημιουργία του ευρώ, να σημειώσουν νέο δημόσιο χρέος άνω του 3% του ΑΕΠ ετησίως, και το χρέος τους δεν επιτρεπόταν να ξεπεράσει το 60% του ΑΕΠ. Αλλά όλα τα «καλά πράγματα» που υποσχέθηκαν στους λαούς οι δημιουργοί του ευρώ δεν έχουν υλοποιηθεί. Αντίθετα, το ευρω-πλάσμα τους προκαλεί το ένα πρόβλημα μετά το άλλο, οδηγώντας σε ευρεία οικονομική εξαθλίωση. Για παράδειγμα, η οικονομική ανάπτυξη στις χώρες που υιοθέτησαν το ευρώ από την αρχή ήταν πολύ χαμηλότερη κατά μέσο όρο σε σχέση με την περίοδο πριν από το ευρώ.
Επιπλέον, τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ δεν έχουν τηρήσει τους κανόνες για το χρέος. Αντίθετα, τα επίπεδα του χρέους τους συνέχισαν να κινούνται ανοδικά τα τελευταία 25 χρόνια. Οι καθαροί φορολογούμενοι (σ.σ. όσοι εισφέρουν περισσότερα χρήματα στο κράτος απ’ όσα εισπράττουν απ’ αυτό) στις χώρες που εξακολουθούν να βρίσκονται σε σχετικά καλύτερη κατάσταση πρέπει να πληρώνουν για την κακοδιαχείριση των λιγότερο επιτυχημένων οικονομικά χωρών. Επιτελέστηκε μια de facto αμοιβαιοποίηση του χρέους. Για παράδειγμα, ο λεγόμενος Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) ιδρύθηκε το 2013 και σκοπός του είναι να καθιστά τους καθαρούς φορολογούμενους υπεύθυνους για τα ιλιγγιώδη χρηματικά ποσά για τη διάσωση των οικονομικά ανεύθυνων κρατών μελών. Η ΕΚΤ προσανατολίζει τώρα την επιτοκιακή της πολιτική στις ανάγκες των κρατών που χωλαίνουν οικονομικά, δηλαδή χρηματοδοτεί την νομισματοποίηση του χρέους των κρατών μελών με νεοδημιουργημένα ευρώ—κατά προτίμηση μέσω των αδιάκοπων προγραμμάτων αγοράς κρατικών ομολόγων.
Η νομισματική ένωση του ευρώ είναι τώρα βαθιά διχασμένη, όπως δείχνουν τα αυξημένα ισοζύγια του Target 2, καταγράφοντας μια εκπληκτική ανακατανομή του πλούτου μεταξύ των χωρών του ευρώ. Οι ελλειμματικές χώρες Target2 [*] χρηματοδοτούνται σε βάρος των παραγωγικών πολιτών των πλεονασματικών χωρών Target2. Oι αναστολές να πάρει μπρος το ηλεκτρονικό «τυπογραφείο» παραγωγής ευρώ μειώνονται ολοένα και περισσότερο. Εάν είναι απαραίτητο, η ΕΚΤ παρέχει εκ των πραγμάτων απεριόριστα ποσά πίστωσης με ευνοϊκά επιτόκια, ιδίως σε οικονομικά προβληματικά κράτη και προβληματικές εμπορικές τράπεζες.
[ σ.σ. Το TARGET2 είναι ένα σύστημα πληρωμών υπό την ιδιοκτησία και τη διαχείριση του Ευρωσυστήματος. Είναι η κύρια ευρωπαϊκή πλατφόρμα για την επεξεργασία πληρωμών μεγάλων ποσών και χρησιμοποιείται τόσο από κεντρικές τράπεζες όσο και από εμπορικές τράπεζες για την επεξεργασία πληρωμών σε ευρώ σε συνεχή χρόνο. ]
Κατά τη διάρκεια των πολιτικά υπαγορευμένων κρίσεων των lockdown, από το 2020 έως το 2022, η ΕΚΤ διεύρυνε δραστικά την προσφορά χρήματος στα χέρια του ευρύτερου πληθυσμού, προκαλώντας πολύ υψηλό πληθωρισμό των τιμών, που υποτίμησε την αγοραστική δύναμη και τις αποταμιεύσεις των ανθρώπων.
Εν ολίγοις, το ευρώ, σχεδόν μόλις απελευθερώθηκε από το εργαστήριο, προκάλεσε σοβαρά προβλήματα, ακόμη και οικονομική καταστροφή. Έχει αποκτήσει μια δική του ανεξέλεγκτη ζωή, όπως το τέρας του δόκτορος Φρανκενστάιν. Το ενιαίο νόμισμα του ευρώ δημιουργεί τη μία κρίση μετά την άλλη γιατί —όπως το τέρας του Φρανκενστάιν— είναι κυριολεκτικά αφύσικο.
Το ευρώ είναι fiat (χωρίς αντίκρισμα σε πολύτιμο μέταλλο) χρήμα και είναι γνωστό ότι αυτού του είδους το χρήμα έχει κραυγαλέα οικονομικά και ηθικά ελαττώματα. Είναι πληθωριστικό, κοινωνικά άδικο, προκαλεί χρηματοπιστωτικές και οικονομικές κρίσεις, οδηγεί τις εθνικές οικονομίες σε υπερχρέωση, και επιτρέπει στο κράτος να αναπτύσσεται ανεξέλεγκτα σε βάρος των ελευθεριών των πολιτών και των επιχειρηματιών. Μπορεί ακόμη να ειπωθεί ότι το fiat ευρώ έχει επιδεινώσει πολύ τα ελαττώματα που είναι εγγενή σε οποιοδήποτε εθνικό fiat νόμισμα.
Η οικονομική θεωρία, αν την είχαν συμβουλευτεί, θα μπορούσε να το είχε διαγνώσει από την αρχή. Κανένα καλύτερο, αξιόπιστο και ηθικά ορθό χρήμα δεν μπορεί να δημιουργηθεί από μεμονωμένα τμήματα εθνικών νομισμάτων με τη συγχώνευσή τους. Αντίθετα, η συγχώνευσή τους δημιουργεί κάτι ακόμα χειρότερο. Και η προσπάθεια να διατηρηθεί το πλάσμα του ευρώ με κάθε κόστος, το κάνει ακόμα πιο κακό. Η ζημιά που προκαλεί θα καταστρέψει (με την πραγματική έννοια της λέξης) τον ευρύτερο πληθυσμό στην ευρωζώνη.
Το τέρας του Δρ Βίκτορ Φρανκενστάιν αναπτύχθηκε από μια μοιραία παρέκκλιση, την οποία ο Φρανκενστάιν αναγνώρισε αμέσως, λίγο μετά την πράξη του. Ωστόσο, δεν κατάφερε να αναιρέσει την πράξη του. Οι δημιουργοί του ευρώ —σε αντίθεση με τον Δρ Φρανκενστάιν— δεν δείχνουν σημάδια μεταμέλειας. Αυτό συμβαίνει είτε επειδή δεν αναγνωρίζουν το ευρώ ως αυτό που είναι—κακής ποιότητας χρήμα που καταστρέφει σταδιακά την ελεύθερη οικονομία και κοινωνία (ή ό,τι έχει απομείνει από αυτήν), είτε επειδή ορισμένοι από αυτούς είναι πολύ ευχαριστημένοι με τις συνέπειες του ευρώ, επειδή βλέπουν ότι έχει μια προμελετημένη συνέπεια, δηλαδή, μετατρέπει την ελευθερία σε ανελευθερία, ανοίγοντας το δρόμο προς τον πλήρη σοσιαλισμό. Ταυτόχρονα, πολλοί άνθρωποι δεν βλέπουν το ευρώ ως τέρας, δεν το αναγνωρίζουν ως καταστροφή και δεν το θεωρούν υπεύθυνο για τη ζημιά που προκαλεί.
Στο τέλος, η Mary Shelly βάζει το τέρας του Φρανκεστάιν να πεθάνει στην Ανταρκτική και να αναλώνεται στις φλόγες. Ο ίδιος ο Φρανκενστάιν πεθαίνει λίγο αργότερα, έχοντας περάσει την ιστορία του στην αιωνιότητα. Το τέλος του πλάσματος του ευρώ δεν μπορεί να συναχθεί από αυτή την ιστορία, αλλά από οικονομική άποψη είναι σαφές ότι ούτε το ευρώ θα έχει αίσιο τέλος.
Μπορείτε τώρα να πείτε: το ευρώ δεν είναι ένα ανθρώπινο πλάσμα όπως ήταν το τέρας του Φρανκενστάιν, επομένως δεν πρέπει να συσχετίζουμε το ευρώ με την ιστορία του απαίσιου πλάσματος της Merry Shelly. Σε απάντηση αυτής της ένστασης, μπορεί να ειπωθεί ότι η σύγκριση δεν είναι εσφαλμένη αν συνειδητοποιήσει κανείς ότι και οι δύο περιπτώσεις αφορούν τελικά ανθρώπινες στάσεις, ανθρώπινες ιδέες. Βρίσκονται στη βάση των «μη εξουσιοδοτημένων» πράξεων—όπως η αλαζονεία του να θέλεις να δημιουργήσεις κάτι αφύσικο ή ίσως να φέρεις κάτι καταστροφικό στον κόσμο με το πρόσχημα του καλού.
Υπό αυτό το πρίσμα, η ρίζα του κακού είναι η κακή ιδέα, και το τέρας του Φρανκενστάιν και το ευρώ είναι απλά τα αντίστοιχα συμπτώματα που παράγει η ανθρώπινη δράση, υποκινούμενη από τις κακές ιδέες. Για να σταματήσει το πλάσμα του ευρώ, οι άνθρωποι πρέπει να αλλάξουν τον τρόπο σκέψης τους, να συνειδητοποιήσουν ότι ένα ενιαίο, πολιτικοποιημένο, υπαγορευμένο, συγκεντρωτικό νόμισμα δεν είναι μια καλή ιδέα, αλλά αντίθετα, ότι η καλή ιδέα είναι πως οι άνθρωποι πρέπει να έχουν απεριόριστη ελευθερία στην επιλογή των νομισμάτων τους, ώστε να μπορούν να έχουν αξιόπιστα χρήματα. Είναι λοιπόν λογικό να συνδέσουμε το τέρας του Φρανκενστάιν και το πλάσμα του ευρώ, να τα δούμε με τον τρόπο που τα είδαμε σ’ αυτό το μικρό άρθρο.
Δείτε επίσης από τον Thorsten Polleit:
