O μύθος περί αυξανόμενης ανισότητας του Piketty καταρρίπτεται
Εάν πληκτρολογήσετε «αυξανόμενη ανισότητα» στο Google, θα λάβετε περισσότερα από 75 εκατομμύρια αποτελέσματα. Είναι δυνατόν μια τόσο διαδεδομένη άποψη να είναι λανθασμένη;
Άρθρο του Reiner Zitelmann, δημοσιευμένο στις 31/1/2024 από το Foundation for Economic Education (FEE).
Εάν μια άποψη επαναληφθεί εκατοντάδες φορές, πολλοί άνθρωποι την πιστεύουν. Αν επαναληφθεί εκατομμύρια φορές, σχεδόν κανείς δεν την αμφισβητεί. Oι Ηνωμένες Πολιτείες ειδικά, αναφέρονται κατ’ επανάληψη ως το παράδειγμα του πώς διευρύνεται συνεχώς το «χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών». Ωστόσο, δύο ειδικοί από το Γραφείο Φορολογικής Ανάλυσης του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ και της Μικτής Επιτροπής Φορολογίας του Κογκρέσου των ΗΠΑ αποδεικνύουν τώρα σε μια μελέτη σχεδόν 50 σελίδων στο διάσημο Journal of Political Economy ότι αυτή η άποψη απλώς δεν είναι αληθής.
Ο αριστερός Γάλλος οικονομολόγος Thomas Piketty, ο οποίος θεωρείται ο κύριος υποστηρικτής της άποψης, υπολόγισε ότι το εισοδηματικό μερίδιο του κορυφαίου 1% των πλουσιότερων Αμερικανών έχει υπερδιπλασιαστεί από το 1962. Μεταξύ άλλων, χρησιμοποιεί αυτό το εύρημα για να δικαιολογήσει το ότι ζητά να αυξηθούν οι φόροι για τους πλούσιους κατά 90 τοις εκατό και να «χαριστεί» σε όλους τους νέους ένα εφάπαξ ποσό εκκίνησης 120.000 ευρώ από το κράτος.
Οι δύο συγγραφείς καταλήγουν σε έναν αριθμό που ακούγεται πολύ λιγότερο δραματικός. Το μερίδιο του κορυφαίου 1% στο εισόδημα προ φόρων στις Ηνωμένες Πολιτείες αυξήθηκε από 11,1% (1962) σε 13,8% (2019), δηλαδή κατά 2,7 ποσοστιαίες μονάδες. Ωστόσο, αφού ληφθούν υπόψη οι φόροι και οι πληρωμές μεταβιβάσεων, η αύξηση ήταν μόνο 0,2 ποσοστιαίες μονάδες (από 8,6 σε 8,8%).
Ακόμη και με αυτούς τους αριθμούς, είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου ότι δεν είναι σε καμία περίπτωση οι ίδιοι άνθρωποι των οποίων ο πλούτος, ή το μερίδιο του πλούτου, αυξάνεται με τα χρόνια, ή με τις δεκαετίες. Μόνο περίπου το 40 τοις εκατό όσων ήταν μεταξύ των κορυφαίων εισοδηματιών διατήρησαν τη θέση τους τα επόμενα τρία χρόνια. Αυτό είναι ένα συνηθισμένο λάθος στη συζήτηση γύρω από την ανισότητα, όπου οι στατιστικές κατηγορίες συχνά συγχέονται με τα άτομα.
Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους οι αριθμοί του Piketty αποκλίνουν από εκείνους των Auten & Splinter (οι συγγραφείς της προαναφερθείσας εργασίας). Πρώτον, ο Piketty δεν έλαβε υπ’ όψη του τον αντίκτυπο των αλλαγών στο φορολογικό σύστημα. Πριν ο Ronald Reagan μειώσει μαζικά τους φόρους, πολλοί πλούσιοι Αμερικανοί προτιμούσαν να διατηρούν τα κέρδη τους σε εταιρείες τύπου C, αντί να παίρνουν μερίσματα. Ως αποτέλεσμα, αυτό το εισόδημα δεν εμφανιζόταν στις φορολογικές τους δηλώσεις και οι πλούσιοι Αμερικανοί εμφανίζονταν φτωχότεροι από ό,τι ήταν. Μετά τις φορολογικές μεταρρυθμίσεις, πολλοί μεταπήδησαν σε εταιρείες τύπου S, όπου το εισόδημα μπορεί να αποδοθεί απευθείας σε μεμονωμένους μετόχους και αναφέρεται απευθείας στις φορολογικές δηλώσεις των φορολογουμένων υψηλού εισοδήματος.
Ένας άλλος λόγος είναι ότι ο Piketty συνέκρινε τις φορολογικές δηλώσεις και όχι τα άτομα. Το 1960, τα δύο τρίτα των Αμερικανών εξακολουθούσαν να υποβάλλουν φορολογικές δηλώσεις ως παντρεμένα ζευγάρια, αλλά αυτό το ποσοστό έχει πλέον μειωθεί σχεδόν κατά το ήμισυ. Μεταξύ του κορυφαίου ενός τοις εκατό, ωστόσο, το ποσοστό όσων υποβάλλουν τις φορολογικές τους δηλώσεις ως ζευγάρια δεν έχει σχεδόν καθόλου μειωθεί. Αυτή η επίδραση από μόνη της κάνει την αύξηση του μεριδίου του εισοδήματος του κορυφαίου ενός τοις εκατό να φαίνεται σημαντικά υψηλότερη από ό,τι είναι στην πραγματικότητα—αν συγκρίνετε έγγραφα (δηλώσεις φόρου εισοδήματος) και όχι άτομα.
Πολλά στατιστικά στοιχεία δεν λαμβάνουν υπ’ όψη τους φόρους και τη μεταφορά («αναδιανομή») εισοδήματος. Αν και οι φόροι στις ΗΠΑ έχουν μειωθεί σημαντικά, ειδικά κατά την εποχή του Ρέιγκαν, ταυτόχρονα έχουν καταργηθεί πολυάριθμες απαλλαγές και πρότυπα εξοικονόμησης φόρων. Το αποτέλεσμα, όπως έδειξαν πρόσφατα οι Phil Gramm, Robert Ekelund και John Early στο εξαιρετικό βιβλίο τους The Myth of American Inequality: How Government Biases Policy Debate το πραγματικό ποσοστό του εισοδήματός τους που καταβάλλεται από το κορυφαίο 1% των φορολογουμένων στις ΗΠΑ ήταν μόνο 16,1 τοις εκατό το 1962, όταν το ανώτατο οριακό ποσοστό φορολογίας ήταν 91%. Ωστόσο, το 1988, όταν το ανώτατο ποσοστό φορολογίας ήταν μόνο 28%, το ποσοστό που πλήρωνε το κορυφαίο 1% των υψηλότερων εισοδημάτων είχε αυξηθεί στο 21,5 τοις εκατό! Καθώς ο ανώτατος φορολογικός συντελεστής μειώθηκε κατά δύο τρίτα, το ποσοστό του εισοδήματός του που κατέβαλλε το κορυφαίο 1% των φορολογουμένων σε φόρους εισοδήματος και μισθοδοσίας αυξήθηκε κατά ένα τρίτο.
Από τη δεκαετία του 1960, το κράτος πρόνοιας στις ΗΠΑ επεκτείνεται συνεχώς, έτσι ώστε το ποσοστό του πληθυσμού που λαμβάνει πληρωμές αναδιανομής και το ποσό των πληρωμών αναδιανομής, αυξάνονται συνεχώς. Αν λάβει κανείς υπ’ όψη τους φόρους από τη μια και τις πληρωμές αναδιανομής από την άλλη, γίνεται σαφές ότι το πραγματικό εισόδημα, δηλαδή ό,τι έχει απομείνει σ’ έναν πολίτη μετά από τους φόρους και τις αναδιανεμητικές πληρωμές, είναι πολύ χαμηλότερο για τους πλούσιους και πολύ υψηλότερο για τα χαμηλότερα εισοδήματα.
Θα ήθελα να προσθέσω: κατά τη γνώμη μου, η συζήτηση για την ανισότητα είναι πολύ λιγότερο σημαντική από τη συζήτηση για το πώς θα εξαλειφθεί η φτώχεια. Γνωρίζουμε από πολλές χώρες, στις οποίες η καταπολέμηση της φτώχειας ήταν επιτυχής, ότι η ανισότητα είχε αρχικά αυξηθεί απότομα, για παράδειγμα στην Κίνα και το Βιετνάμ. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια των ταξιδιών μου σε αυτές τις άλλοτε πολύ φτωχές χώρες, δεν έχω συναντήσει ποτέ κανέναν που να ήθελε να επιστρέψει σε μια εποχή που οι άνθρωποι ήταν πιο ίσοι αλλά φτωχότεροι.
[ Μια αναλυτική, 65σέλιδη αποδόμηση των παραπλανητικών θεωριών του Piketty υπάρχει στο, σχεδόν δωρεάν, βιβλίο «Piketty's Capital: Wrong Theory Destructive Program» του οικονομολόγου George Reisman, ο οποίος υπήρξε μαθητής του Ludwig von Mises. Ο George Reisman υπογράφει και την εξαιρετική πραγματεία «MARXISM/SOCIALISM, A SOCIOPATHIC PHILOSOPHY CONCEIVED IN GROSS ERROR AND IGNORANCE, CULMINATING IN ECONOMIC CHAOS, ENSLAVEMENT, TERROR, AND MASS MURDER: A CONTRIBUTION TO ITS DEATH». ]
Ο Dr Rainer Zitelmann είναι ιστορικός και κοινωνιολόγος. Είναι επίσης παγκοσμίου φήμης συγγραφέας, επιτυχημένος επιχειρηματίας και επενδυτής ακινήτων.
Ο Zitelmann έχει γράψει περισσότερα από 20 βιβλία. Τα βιβλία του έχουν επιτυχία σε όλο τον κόσμο, ιδιαίτερα στην Κίνα, την Ινδία και τη Νότια Κορέα. Τα πιο πρόσφατα βιβλία του είναι το In Defence of Capitalism που δημοσιεύτηκε τον Μάρτιο του 2023, το The Rich in Public Opinion που εκδόθηκε τον Μάιο του 2020 και το The Power of Capitalism που εκδόθηκε το 2019.