Ένας οδηγός για πιάνετε τους «fact-checkers» στα πράσα
Τα συμπεράσματα των «ελεγκτών της αλήθειας» φαίνεται να ευθυγραμμίζονται μυστηριωδώς με τις απόψεις των ελίτ.
Άρθρο του Thomas Buckley για το Mises Institute.
[ Με αφορμή τον ντόρο για την λογοκρισία στο Facebook, να σημειωθεί ότι η παρέα των αδέκαστων ελεγκτών τη αλήθειας «Ελληνικά Hoaxes» (φωτο) είχε στοχοποιήσει, με μια από τις παραπλανητικές μεθόδους που αναλύονται στο άρθρο, σαν «μερικώς ψευδή» την δημοφιλέστερη ανάρτηση/μετάφραση του blog «Το Εξπρές του διαδικτύου» με τίτλο «Ναι, κατέστρεψαν τις ζωές μας για μια ίωση του 0,15% παγκοσμίως (κοινή γρίπη: 0,10%)», η οποία, προς μεγάλη τους απογοήτευση, ήταν φυσικά απολύτως ακριβής. ]
Διανύουμε το έτος 2025 - το λέει το Πρακτορείο Associated Press.
Σε περίπτωση που έχει διατυπωθεί ο ισχυρισμός ότι βρισκόμαστε ακόμα στο 2023, το Associated Press θέλει να διαβεβαιώσει τους πάντες ότι αυτό είναι ψευδές.
Λοιπόν, αυτό είναι ο έλεγχος των γεγονότων (fact-checking).
Αυτό που δεν είναι έλεγχος γεγονότων είναι το μεγαλύτερο μέρος όσων παράγονται από τη βιομηχανία των ελεγκτών γεγονότων. Το PolitiFact, το FactCheck.org και κάθε ένας από τους εσωτερικούς οργανισμούς των μέσων ενημέρωσης, όπως το Facts First του CNN, είναι απλώς μηχανισμοί επιβεβαίωσης, μηχανισμοί που ενισχύουν το αρχικό ψέμα, σαν να βάζεις κραγιόν σε ένα γουρούνι.
Είναι ο απόλυτος παραπλανητικός «τρίτος παράγοντας επικύρωσης».
Για να απλοποιήσετε τον εντοπισμό της εξαπάτησης, παραθέτουμε μερικές πολύ συνηθισμένες και πολύ ολισθηρές τεχνικές που χρησιμοποιούν οι ελεγκτές των γεγονότων για να μετατρέψουν την αλήθεια σε ψέμα -και το αντίστροφο- και τις οποίες πρέπει πάντα να προσέχετε.
Ας ξεκινήσουμε με την τοποθέτηση ενός ζητήματος: Η είδηση ότι η Oprah Winfrey χρησιμοποίησε ένα διαστημικό λέιζερ για να κάψει το Μάουι ώστε να χτίσει μια έξυπνη πόλη είναι ηλίθια, αλλά το να αμφισβητεί κανείς τον αντίκτυπο που θα έχουν οι έξυπνες πόλεις στην κοινωνία δεν είναι.
Η συσσωμάτωση της τρέλας με τη λογική κάνει τη λογική να φαίνεται τρελή, οπότε (σ.σ. σας ωθούν να πιστέψετε ότι) οι ανησυχίες για τις «πόλεις των δεκαπέντε λεπτών» ή τις «έξυπνες πόλεις» είναι εξίσου τρελές με τη σκέψη ότι η Όπρα χρησιμοποίησε το διαστημικό της λέιζερ για να κάψει το Μάουι.
Έπειτα, υπάρχει η ερώτηση στους ίδιους ανθρώπους για την ίδια ερώτηση που έχει τεθεί από κάποιον άλλον για να βεβαιωθείτε ότι θα λάβετε την ίδια απάντηση. Αυτό είναι ένα απίστευτα απλό τέχνασμα:
«Ο Τζο λέει ότι είσαι ένοχος.»
«Δεν είμαι ένοχος.»
Επικεφαλίδα ελεγκτή των γεγονότων: «Ο Τζο είναι ψεύτης!!»
Η ασφάλεια του πλήθους λειτουργεί επίσης πολύ καλά. Διατυπώνεται ένας ισχυρισμός, αλλά χαρακτηρίζεται λανθασμένος από κάποιους. Οι ελεγκτές των γεγονότων ρωτούν μόνο αυτούς τους ανθρώπους αν ο ισχυρισμός είναι αληθινός ή όχι, και ένας ή δύο από αυτούς -συνήθως οι πιο σοβαροφανείς- επιβεβαιώνουν την πεποίθησή τους ότι ο ισχυρισμός δεν είναι αληθινός.
Αυτή η τεχνική είναι ο πρωταρχικός τύπος ελέγχου των γεγονότων για κάθε τι που σχετίζεται με το κλίμα και τον κορωνοϊό. Οι εξωφρενικοί όροι όπως «παγιωμένη επιστήμη» πηγάζουν από αυτόν, και από το ότι η συντριπτική πλειονότητα των απασχολούμενων στα μέσα ενημέρωσης δεν παρακολούθησε ούτε ένα βασικό μάθημα επισκόπησης της «Χρυσής Βίβλου της Επιστήμης» στο σχολείο και δεν ρώτησε ποτέ κανέναν τι ακριβώς είναι η «επιστημονική μέθοδος», επειδή ακουγόταν σαν κάτι πολύ δύσκολο (το ίδιο ισχύει και για οτιδήποτε αφορά τα μαθηματικά).
Βάλτε και την αυτόματη υποταγή των μέσων μαζικής ενημέρωσης σε αυτούς που έχουν μεγάλη αξιοπιστία, και ένα πραγματικό γεγονός δεν έχει σχεδόν καμία πιθανότητα να περάσει στον κόσμο -δηλαδή, αν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης λένε αυτό που θέλουν, ή που τους λένε, να γράψουν.
Με άλλα λόγια, «είναι σωστό επειδή το λέμε εμείς, και κοιτάξτε όλους αυτούς τους άλλους ανθρώπους που το λένε επίσης, άρα πρέπει να έχουμε δίκιο.»
Επομένως, είστε ψεύτης.
Για να είμαι απολύτως σαφής: η επιστήμη δεν είναι δημοκρατία, και οι άνθρωποι δεν συγκεντρώνονται για να ψηφίσουν τι είναι αλήθεια και τι όχι - φανταστείτε να λειτουργούσε έτσι.
Δεν υπάρχει η έννοια «παγιωμένη επιστήμη» - η επιστήμη είναι μια διαδικασία, και δεν μπορείτε να «ακολουθήσετε την επιστήμη» όπως δεν μπορείτε να ακολουθήσετε ένα αυτοκίνητο που οδηγείτε.
Υπάρχει επίσης η ιδέα ότι οι πιθανότητες μπορούν -όταν είναι βολικό- να χρησιμοποιηθούν για να απαξιώσουν μια δήλωση. Για παράδειγμα, στο ντιμπέιτ των Ρεπουμπλικανών στις 23 Νοεμβρίου, ο κυβερνήτης της Φλόριντα Ron DeSantis δήλωσε: «Το ανήλικο παιδί σας μπορεί να πάει στην Καλιφόρνια εν αγνοία σας ή χωρίς τη συγκατάθεσή σας και να κάνει ορμονοθεραπεία, να πάρει χημικούς αναστολείς της εφηβείας και να κάνει εγχείρηση αλλαγής φύλου».
Αυτό είναι όντως αλήθεια - αναμφισβήτητα μπορεί να συμβεί. Ωστόσο, το PolitiFact το έκρινε «ως επί το πλείστον ψευδές» επειδή οι «ειδικοί» λένε ότι είναι απίθανο να συμβεί. Το εάν αυτός ο «απίθανος» ισχυρισμός είναι αληθινός ή όχι είναι σίγουρα προς συζήτηση, αλλά αυτό που δεν είναι συζητήσιμο είναι ότι κάτι αληθινό δεν μετατρέπεται σε «ως επί το πλείστον ψευδές» επειδή οι πιθανότητες μπορεί να μην είναι υπέρ του.
Η σχολαστικότητα είναι επίσης ένα παιχνίδι για τους επαγγελματίες ελεγκτές των γεγονότων. Αυτό περιλαμβάνει τη λήψη μιας δευτερεύουσας, πιθανώς λανθασμένης λεπτομέρειας μιας θέσης ή δήλωσης και την ανάδειξή της σε κύριο σημείο για την απαξίωση ολόκληρης της δήλωσης: Ο Τζο έκανε λάθος στην ημερομηνία της απόβασης των Συμμάχων στη Νορμανδία, άρα δεν ξέρει τίποτα για τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, και επομένως ό,τι λέει γι' αυτό -ή για οποιοδήποτε άλλο ιστορικό γεγονός- είναι λάθος και ψέμα.
Σε αυτό το μήκος κύματος, το τέχνασμα του χρονικού περιορισμού χρησιμοποιείται επίσης αρκετά συχνά. Το άτομο Α λέει ότι κάτι κακό θα μπορούσε να συμβεί κι ο ελεγκτής των γεγονότων αποκαλεί αυτή τη δήλωση ψευδή, επειδή το συγκεκριμένο μέρος του νόμου ή του κανονισμού δεν τίθεται σε ισχύ για πέντε χρόνια.
Το «τέχνασμα Bob» είναι ένα άλλο παράδειγμα σκόπιμης σχολαστικότητας. Το πιστοποιητικό γέννησής του λέει «Robert», οπότε κάνετε λάθος ή λέτε ψέματα όταν τον αποκαλείτε «Bob».
Πρόσφατο παράδειγμα είναι η συζήτηση για τον «διακόπτη θανάτου» (kill switch) των αυτοκινήτων. Οι ελεγκτές των γεγονότων έκαναν τα πάντα για να επισημάνουν ότι ο συγκεκριμένος όρος δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ επίσημα από αξιωματούχους, οπότε τα γεγονότα γύρω από την τεχνολογία είναι ψευδή. Το γεγονός ότι μπορεί να σταματήσει ένα αυτοκίνητο ενώ κινείται είναι εκτός θέματος (σ.σ. για τους fact-checkers).
Οι ελεγκτές των γεγονότων -πολύ βολικά- μπορούν να επιλέξουν ποια γεγονότα θα ελέγξουν. Αυτό δεν διαφέρει και πολύ από το να αποφασίζεις πού θα μπει μια ιστορία σε μια εφημερίδα όταν οι εφημερίδες είχαν ακόμα πέραση, αλλά είναι συντριπτικά προφανής η συνέπεια των ελεγκτών γεγονότων στο να επιλέγουν γεγονότα που δεν θέλουν να είναι αληθινά για να τα ελέγξουν.
Περιηγηθείτε σε οποιονδήποτε από τους σημαντικότερους ιστότοπους ελέγχου γεγονότων και γίνεται εύκολα αντιληπτό σε οποιονδήποτε έχει στοιχειώδες IQ, ότι ορισμένοι άνθρωποι και ορισμένα θέματα ελέγχονται, εχμ, πιο αυστηρά από άλλα.
Αυτό το φαινόμενο σχετίζεται κάπως με την ιδέα του «ελέγχου» των ευσεβών πόθων. Αυτά τα γεγονότα είναι συνήθως τα πιο περίπλοκα, καθώς ξεκινούν από μια προκαθορισμένη πολιτική επιθυμία εκ μέρους του ελεγκτή, και τίποτα δεν επιτρέπεται να σταθεί εμπόδιο στην επιθυμία αυτή. Ο ελεγκτής των γεγονότων θέλει να μετακινούνται περισσότεροι άνθρωποι με ποδήλατο; Υπάρχουν αριθμοί και μελέτες γι' αυτό.
Στην πραγματικότητα, υπάρχουν αριθμοί και μελέτες που υποστηρίζουν πρακτικά κάθε πιθανή θέση για οποιοδήποτε θέμα - αρκεί να τις αναζητήσετε. Αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους η λογοκρισία στο διαδίκτυο -είτε άμεσα είτε μέσω φίμωσης, είτε μέσω αλγοριθμικής υποβάθμισης- είναι τόσο σημαντική: οι μελέτες και οι αριθμοί που εμφανίζονται στην πρώτη σελίδα μιας αναζήτησης τείνουν να κλίνουν προς την ίδια κατεύθυνση, και μόνο κάνοντας κλικ στη σελίδα 432 μπορεί κανείς να βρει μια διαφορετική λεπτομέρεια.
Περίπου το 90% όλων των χρηστών που κάνουν αναζήτηση στο Google δεν φεύγουν ποτέ από την πρώτη σελίδα - υπάρχει λόγος που οι εταιρείες πληρώνουν για αυτές τις θέσεις.
Επίσης, όταν οι ελεγκτές γεγονότων τεμπελιάζουν ή απελπίζονται, αυτοπαρουσιάζονται σαν την πηγή της υποτιθέμενης αλήθειας: «Βλέπετε αυτόν τον σύνδεσμο; Έχουμε ήδη καταρρίψει αυτή την άποψη, οπότε δεν χρειάζεται να μπούμε στον κόπο να το ξανακάνουμε».
Δεν έχει σημασία αν ο αρχικός έλεγχος των γεγονότων ήταν ακριβής ή αν σχετίζεται πραγματικά με το νέο θέμα που τίθεται - έχει διαψευστεί, οπότε πηγαίνετε παρακάτω.
Επίσης, αν όλα τα άλλα αποτύχουν, οι ελεγκτές των γεγονότων μπορούν απλώς να αποκαλούν κάτι «θεωρία συνωμοσίας» και να τελειώνουν με αυτό.
Η όλη ιδέα του ελέγχου των γεγονότων είναι μάλλον περίεργη. Δημιουργήθηκε για να ενισχύσει την εμπιστοσύνη στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, αλλά αντίθετα συνέβαλε στην κατάρρευσή της - σε μεγάλο βαθμό επειδή η αντίδραση του κοινού ήταν η εξής:
«Χμ, δεν υποτίθεται ότι αυτά που γράφονται σε μια εφημερίδα εξ αρχής είναι αλήθεια; Γιατί ελέγχετε το δικό σας υλικό; Δεν θα ήταν ευκολότερο να μην δημοσιεύσετε εξαρχής ψεύδη;»
Ένας συντάκτης μου είπε κάποτε: «Επειδή κάποιος λέει κάτι, δεν σημαίνει ότι πρέπει να το βάλουμε στην εφημερίδα».
Μακάρι να τηρούσαν αυτό το πρότυπο σήμερα.
Δείτε επίσης:
Ο Thomas Buckley είναι ο πρώην δήμαρχος του Lake Elsinore της Καλιφόρνια και πρώην δημοσιογράφος εφημερίδων. Αυτή τη στιγμή είναι ο διαχειριστής μιας μικρής εταιρείας συμβούλων επικοινωνιών και σχεδιασμού. Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα από τη δουλειά του στο Thomas699.Substack.com .