Ψηφιακές ταυτότητες: μύθοι, φτηνή πολιτική προπαγάνδα και πραγματικότητα
Κείμενο του Δρ. Κωνσταντίνου Φαρσαλινού, που δημοσιεύτηκε στις 27/8/2023 από την προσωπική του σελίδα στο Facebook.
Στην πραγματικότητα, η νέα ταυτότητα θα μπορεί να μετατραπεί σε ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΨΗΦΙΑΚΟ ΦΑΚΕΛΟ του κάθε πολίτη, και να γίνει μέσο για την απόδοση ή τη στέρηση δικαιωμάτων, υπηρεσιών και πρόσβασης, με βάση τα κριτήρια της κάθε κυβέρνησης και με βάση όλα τα στοιχεία του κάθε πολίτη που θα αποθηκεύονται σε μία κυβερνητική βάση δεδομένων
Διαστάσεις φαίνεται πως λαμβάνει το τελευταίο διάστημα το θέμα των ταυτοτήτων. Σχεδόν καθημερινά, ρεπορτάζ στα μέσα ενημέρωσης αναφέρουν τις ουρές που σχηματίζονται στα αστυνομικά τμήματα για την νέα έκδοση παλαιού τύπου ταυτοτήτων.
Το κλασικό αφήγημα των ρεπορτάζ είναι το «τσιπάκι του διαβόλου» και αντίστοιχου τύπου θρησκευτικά ή συνωμοσιολογικά σενάρια. Όλα αυτά όμως αποτελούν μια φτηνότατη προπαγάνδα, κλασσικό φαινόμενο πλέον στα μέσα ενημέρωσης και την πολιτική ζωή, με σκοπό την απόκρυψη της πραγματικότητας. Η δε κυβέρνηση, έχει επιδοθεί σε σωρεία ψεμάτων για να δικαιολογήσει την διαφαινόμενη επιβολή των νέων ταυτοτήτων ως υποχρέωση.
ΨΕΜΑ 1
Η Ευρωπαϊκή νομοθεσία για τις ταυτότητες αφορά το δικαίωμα ελεύθερης μετακίνησης μεταξύ των χωρών της ΕΕ και όχι απαραίτητα την εντός συνόρων χρήση από τους Έλληνες πολίτες
Ο κανονισμός (ΕΕ) 2019/1157 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ής Ιουνίου 2019 (εδώ: https://tinyurl.com/3jjt4dsk – ΕΙΚΟΝΑ 1) αφορά το δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας εντός της ΕΕ. ΔΕΝ αφορά σε καμιά περίπτωση τη χρήση οποιουδήποτε εγγράφου εντός της χώρας από τους υπηκόους της κάθε χώρας. Ο τίτλος μάλιστα αναφέρει («… που ασκούν το δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας».
Μάλιστα, ΔΕΝ ΥΠΟΧΡΕΩΝΕΙ τα κράτη να εκδίδουν ταυτότητες. Συγκεκριμένα αναφέρει (παράγραφος 11):
«Ο παρών κανονισμός δεν υποχρεώνει τα κράτη μέλη να θεσπίσουν δελτία ταυτότητας ή έγγραφα διαμονής, όταν αυτά δεν προβλέπονται στην εθνική νομοθεσία, ούτε θίγει την αρμοδιότητα των κρατών μελών να εκδίδουν, βάσει του εθνικού δικαίου, άλλα έγγραφα διαμονής που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του δικαίου της Ένωσης…» (ΕΙΚΟΝΑ 2)
Γι’ αυτό άλλωστε σήμερα υπάρχουν χώρες της ΕΕ και της περιοχής Schenghen όπου η έκδοση ταυτότητας ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ για τους πολίτες. Συγκεκριμένα, είναι οι παρακάτω χώρες (εδώ: https://tinyurl.com/59hs2vpx):
Αυστρία
Δανία
Φινλανδία
Γαλλία
Γερμανία (απαιτείται είτε ταυτότητα είτε διαβατήριο σε πολίτες > 16 ετών, αλλά όχι υποχρεωτικά ταυτότητα)
Ουγγαρία (υποχρέωση να κατέχουν είτε ταυτότητα, είτε διαβατήριο είτε δίπλωμα οδήγησης)
Ισλανδία
Ιρλανδία (δεν υπάρχουν καν ταυτότητες)
Ιταλία (οι πολίτες υποχρεούνται να αποδείξουν την ταυτοπροσωπία τους αν τους σταματήσει η αστυνομία)
Λετονία (θα γίνει υποχρεωτική η έκδοση ταυτότητας από το 2023)
Λιχτενστάιν
Λιθουανία (διαβατήριο ή ταυτότητα υποχρεωτικά σε πολίτες > 15 ετών)
Νορβηγία (μάλιστα μόλις το 2020 ξεκίνησε η έκδοση ταυτοτήτων στη Νορβηγία από το κράτος, προαιρετικά όμως).
Σλοβενία (κάποιου είδους έγγραφο ταυτοπροσωπίας με φωτογραφία είναι υποχρεωτικό, όχι όμως απαραίτητα ταυτότητα)
Σουηδία
Ελβετία
Στο Ηνωμένο Βασίλειο (εκτός ΕΕ και εκτός Schengen) οι ταυτότητες ΕΧΟΥΝ ΚΑΤΑΡΓΗΘΕΙ από το 2011 (εδώ: https://www.gov.uk/identitycards). Δεν υπάρχει καν η δυνατότητα έκδοσης δελτίου ταυτότητας.
Με λίγα λόγια, η ΕΕ δεν αναφέρει πουθενά ότι η Ελλάδα πρέπει υποχρεωτικά να χορηγήσει νέου τύπου ταυτότητες σε όλους τους πολίτες. Είναι υποχρεωμένη να αλλάξει ταυτότητες για όσους θέλουν να τις χρησιμοποιούν για τις μετακινήσεις τους εντός της ΕΕ. Δεν θα μπορείς λοιπόν να κυκλοφορείς εντός ΕΕ και Schengen με τις παλιές ταυτότητες. Θα μπορούσε λοιπόν απλούστατα μόνο σε όσους ΔΕΝ ΘΕΛΟΥΝ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΟΥΝ ΔΙΑΒΑΤΗΡΙΟ αλλά θέλουν να ταξιδέψουν στην ΕΕ με ταυτότητα, να τους υποχρεώσει να εκδώσουν νέου τύπου ταυτότητα.
Γιατί λοιπόν προσανατολίζονται σε υποχρεωτικότητα για όλους, όπως αναφέρουν τα μέσα ενημέρωσης; (πιθανή απάντηση πιο κάτω)
ΨΕΜΑ 2
Το παραπλανητικό, άκυρο και φτηνό επιχείρημα του γεω-εντοπισμού των κινητών τηλεφώνων – θα έχουν άραγε γεω-εντοπισμό οι νέες ταυτότητες;
Το επιχείρημα του γεω-εντοπισμού των κινητών τηλεφώνων χρησιμοποιείται ευρέως από πολιτικούς και σχολιαστές του διαδικτύου, προσπαθώντας να χαρακτηρίσουν ως μη ζήτημα το ενδεχόμενο(?) να περιλαμβάνει γεω-εντοπισμό ή άλλα στοιχεία η νέα ταυτότητα. Καταρχάς πουθενά στην οδηγία της ΕΕ δεν αναφέρεται η προϋπόθεση γεω-εντοπισμού. Το γεγονός ότι δημόσια συζητούν για τον γεω-εντοπισμό των κινητών τηλεφώνων αποτελεί έμμεση παραδοχή ότι οι νέες ταυτότητες θα περιλαμβάνουν (ή μπορεί να περιλάβουν στο μέλλον;) δυνατότητα γεω-εντοπισμού (που μπορεί να γίνει μόνο με τη σάρωσή της, όπως εξηγώ πιο κάτω).
Ο παραλληλισμός όμως είναι ανόητος και αστείος. Στα κινητά τηλέφωνα ο γεω-εντοπισμός υπάρχει για ευκολίες καταναλωτισμού και πλοήγησης, είναι ΑΝΩΝΥΜΟΣ, δεν συγκεντρώνεται σε καμία μοναδική κυβερνητική βάση δεδομένων, και είναι ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΟΣ, δηλαδή απενεργοποιείται από το χρήστη όποτε το επιθυμεί (ή ακόμη μπορεί να μην έχει smartphone ή να μην το έχει πάντα μαζί του).
Πάντως τα στοιχεία ούτε είναι ονομαστικά ούτε καταλήγουν σε κυβερνητική υπηρεσία και βάση δεδομένων.
Καμία σχέση λοιπόν με τις ταυτότητες. Βέβαια, στις ταυτότητες ο γεω-εντοπισμός δεν θα γίνεται ασύρματα ή μέσω συστήματος GPS αλλά σαρώνοντας ηλεκτρονικά την κάρτα. Σήμερα δεν χρειάζεται να σαρώσουμε πουθενά ταυτότητες ή διαβατήρια (πέραν του αεροδρομίου). Ακόμη και το διαβατήριο αν το χρησιμοποιήσουμε ως έγγραφο ταυτότητας, ο έλεγχος είναι οπτικός.
Αύριο λοιπόν, ποιος ξέρει αν, και που, θα θέλει η κάθε νεοφιλελεύθερη (sic, εννοεί νεο-σοσιαλιστική) κυβέρνηση να σαρώνουμε τις ταυτότητες; «Για την ασφάλειά μας» πάντα. Άλλωστε ο σκοπός της ηλεκτρονικής ταυτότητας θα είναι η σάρωσή της και όχι ο οπτικός της έλεγχος όπως γίνεται με το σημερινό έγγραφο. Κι όποιος θεωρεί μακρινό και απίθανο κάτι τέτοιο, τον παραπέμπω σε άρθρο της Ναυτεμπορικής που αναφέρει:
«Οι ταυτότητες αυτές θα μπορούν να αναγνωρίζονται από ειδικά μηχανήματα που θα υπάρχουν σε δημόσιες υπηρεσίες, αστυνομικά τμήματα, αεροδρόμια κλπ ενώ αναμένεται να μπορεί να χρησιμοποιηθεί για online τραπεζικές συναλλαγές, σε υγειονομικές υπηρεσίες πιθανώς και στα μέσα μαζική μεταφοράς» (εδώ: https://tinyurl.com/576pm96a).
Αυτό λοιπόν δύναται να επιφέρει περιορισμούς στην πρόσβαση σε υπηρεσίες και χώρους, κατά το δοκούν του κάθε κυβερνώντα (θυμηθείτε το σκανάρισμα στα πιστοποιητικά εμβολιασμού).
Γιατί λοιπόν χρειάζεται η κυβέρνηση να περιλαμβάνει στοιχεία γεω-εντοπισμού στις ταυτότητες; Σε τι εξυπηρετεί αυτό, αν τελικά συμπεριληφθεί αυτή η δυνατότητα;
Σε κάθε περίπτωση, το ζήτημα του γεω-εντοπισμού είναι μια ακόμη εικασία που χρησιμοποιείται παραπλανητικά (από πολιτικούς ξεκίνησε άλλωστε) με σκοπό να αποκρύψουν το πραγματικό πρόβλημα που περιγράφω ακριβώς από κάτω.
ΨΕΜΑ 3 - ΤΟ ΚΥΡΙΑΡΧΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ
Ανόητες και προπαγανδιστικές θεωρίες συνομωσίας με σκοπό την απόκρυψη του πραγματικού προβλήματος παραβίασης της ιδιωτικότητας και των προσωπικών δεδομένων.
Οι ταυτότητες δύναται να είναι ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ έγγραφα για την ΤΑΥΤΟΠΡΟΣΩΠΙΑ ΚΑΙ ΜΟΝΟ (όπως και τα διαβατήρια). Καμία άλλη χρήση δεν μπορεί να είναι υποχρεωτική, σε καμία περίπτωση. Η Ελληνική κυβέρνηση όμως έχει άλλες ιδέες. Συγκεκριμένα, στο ΦΕΚ Β΄ 824/17.02.2023 (διαθέσιμο εδώ: https://tinyurl.com/7ja66f8s – ΕΙΚΟΝΑ 3)
προχώρησαν σε αλλαγή της υπ’ αρ. 8200/0-297647/10.4.2018 κοινής υπουργικής απόφασης «Έκδοση νέου τύπου Δελτίου Ταυτότητας Ελλήνων πολιτών», προσθέτοντας το εξής (ΕΙΚΟΝΑ 4):
4. Το τελευταίο εδάφιο της παρ. 4 του άρθρου 3 της ίδιας ως άνω απόφασης, αντικαθίσταται ως εξής: «Επιπλέον, στο ως άνω ηλεκτρονικό μέσο αποθηκεύονται το επώνυμο πατέρα, επώνυμο μητέρας, ο Δήμος εγγραφής, ο αριθμός δημοτολογίου και ο τόπος έκδοσης του δελτίου, ΕΝΩ ΘΑ ΔΥΝΑΝΤΑΙ ΝΑ ΑΠΟΘΗΚΕΥΤΟΥΝ ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΥ ΑΠΑΙΤΟΥΝΤΑΙ ΓΙΑ ΤΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ, ΕΑΝ ΑΠΟΦΑΣΙΣΘΕΙ ΝΑ ΣΥΜΠΕΡΙΛΗΦΘΟΥΝ ΣΤΟ ΕΝ ΛΟΓΩ ΜΕΣΟ»
Τί σχέση έχει λοιπόν ένα υποχρεωτικό έγγραφο ταυτοπροσωπίας με άλλα, άσχετα δεδομένα για ψηφιακές υπηρεσίες, που μάλιστα καθίστανται επιβαλλόμενα όταν εφαρμόζονται στις ταυτότητες; Ποια είναι δυνητικά αυτά τα στοιχεία που θα αποθηκεύονται; Ποιος θα έχει πρόσβαση, πως θα τα χρησιμοποιεί και που θα αποθηκεύονται τα δεδομένα; Σκεφτείτε όλα αυτά να καταλήγουν σε μια κεντρική βάση δεδομένων, και μάλιστα κυβερνητική, που θα δυναται να ελέγχει κάθε κίνηση, κάθε καταναλωτική συνήθεια, κάθε συναλλαγή. Πρωτοφανείς καταστάσεις.
Τα ζητήματα ιδιωτικότητας και προσωπικών δεδομένων είναι τεράστια. Και είναι παντελώς αδιάφορο αν κάποιος, λόγω συγκεκριμένων αντιλήψεων ή χαμηλού επιπέδου αυτοεκτίμησης, δεν ενδιαφέρεται να έχει ιδιωτικότητα, διότι εδώ μιλάμε για ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟΤΗΤΑ και όχι για εθελοντική εφαρμογή.
Είναι προφανές λοιπόν ότι γίνεται μια προπαγανδιστική προσπάθεια γραφικοποίησης και συνωμοσιολογίας, με σκοπό να αποκρύψουν το πραγματικό πρόβλημα που είναι η παραβίαση της ιδιωτικότητας και των προσωπικών δεδομένων. Το αστείο είναι πως σε αυτή την προσπάθεια προπαγανδιστικής δήθεν συνωμοσιολογίας συμμετέχει και ο υπουργός κ. Άδωνις Γεωργιάδης, που πριν από λίγα χρόνια είχε χαρακτηρίσει τις νέες ταυτότητες ως ΦΡΙΚΩΔΕΙΣ που παραπέμπουν στο βιβλίο του Όργουελ 1984 (το βίντεο εδώ: https://tinyurl.com/3dxx2mu6).
Ενδιαφέρον έχει πάντως ότι το ΣτΕ έχει ήδη αποφανθεί από το 2019 εναντίον της προσθήκης στοιχείων πέρα των απαραίτητων για την ταυτοπροσωπία (εδώ: https://tinyurl.com/5et8zaus).
Ξέρουμε βέβαια πόσο υπολογίζει τις μη-βολικές δικαστικές αποφάσεις η σημερινή κυβέρνηση.
Εν κατακλείδι, είναι δεδομένο ότι χρειαζόμαστε νέες ταυτότητες έναντι των απαρχαιωμένων που έχουμε μέχρι σήμερα. Μια κλασσική ηλεκτρονική ταυτότητα με στοιχεία ταυτοπροσωπίας (και με RFID) δεν θα διέφερε σε τίποτα από ένα διαβατήριο. Εδώ όμως η κυβέρνηση έχει άλλες ιδέες. ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ.
Στην πραγματικότητα, η νέα ταυτότητα θα μπορεί να μετατραπεί σε ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΨΗΦΙΑΚΟ ΦΑΚΕΛΟ του κάθε πολίτη, και να γίνει μέσο για την απόδοση ή τη στέρηση δικαιωμάτων, υπηρεσιών και πρόσβασης, με βάση τα κριτήρια της κάθε κυβέρνησης και με βάση όλα τα στοιχεία του κάθε πολίτη που θα αποθηκεύονται σε μία κυβερνητική βάση δεδομένων.
Όποιος έχει στοιχειώδεις γνώσεις για την φιλοσοφία της πολιτικής και της εξουσίας, γνωρίζει πολύ καλά δύο πράγματα:
1. Ουδεμία εξουσία δικαιούται τυφλής εμπιστοσύνης στα πλαίσια δήθεν καλών προθέσεων. Μια ασύδοτη, ανεξέλεγκτη και χωρίς λογοδοσία εξουσία ισοδυναμεί πρακτικά με δικτατορία ακόμη κι αν έχει ψηφιστεί με εκλογές.
2. Ο απώτερος σκοπός κάθε εξουσίας, δημοκρατικής και μη, είναι ο απόλυτος έλεγχος των πολιτών. Το αν θα το πετύχουν ή όχι εξαρτάται μόνο από την ανοχή ή την αντίδραση των πολιτών, είτε σε ειρηνική είτε σε βίαιη επιβολή του ελέγχου.
Στη σημερινή εποχή της παγκοσμιοποίησης, η παρακολούθηση με σκοπό τον απόλυτο έλεγχο είναι δημόσια παραδεκτός στόχος. Δεν έχουν σημασία οι ψευδεπίγραφες επικλήσεις ασφάλειας, υγείας ή ότι άλλο χρησιμοποιήσουν, σημασία έχει μόνο το αποτέλεσμα. Η βίαιη φτωχοποίηση απαιτεί εξ’ ορισμού βίαιη εξάρτηση από το κράτος, ακραίους περιορισμούς και απόλυτο έλεγχο των κινήσεων των πολιτών. Τα πράσινα διαβατήρια με καταγραφή του προσωπικού αποτυπώματος άνθρακα για τον κάθε πολίτη, αποτελούν άλλον έναν απώτερο στόχο. Ψηφιακό νόμισμα και υποχρεωτικές ψηφιακές κάρτες με δυνατότητα καταγραφής όλων των κινήσεων των πολιτών, σημαίνουν κατάργηση της ελευθερίας και της ιδιωτικότητας (στο απώτερο μέλλον φυσικά, διότι δεν είναι ανόητοι να τα εφαρμόσουν όλα άμεσα). Όποιος δεν τα καταλαβαίνει, είτε είναι αφελής -διότι δουλεύει καλά η ύπνωση και η παραπληροφόρηση από τα ΜΜΕ και το πολιτικό σύστημα- είτε είναι εντεταλμένος να παραπληροφορεί και να παραπλανεί τους πολίτες.
Oποιος εμπιστεύεται άκριτα τις «καλές προθέσεις» της κάθε κυβέρνησης σε τέτοια θέματα, είναι απλά ανόητος.
ΑΦΗΣΤΕ λοιπόν το «βολικό» παραμύθι περί συνωμοσιολογίας, που σας σερβίρουν τα μέσα ενημέρωσης. Είναι πρόσφατα τα μαθήματα αυτής της τακτικής κατά την πανδημία, και καλό είναι να παίρνουμε μαθήματα από το παρελθόν.
ΨΑΞΤΕ και ΕΝΗΜΕΡΩΘΕΙΤΕ ΣΩΣΤΑ. Μας αφορά όλους.
Ο Κωνσταντίνος Φαρσαλινός, MD, MPH είναι ιατρός και ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Πατρών και στη Σχολή Δημόσιας Υγείας-Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής στην Ελλάδα. Διεξάγει εργαστηριακή, κλινική και επιδημιολογική έρευνα, με κεντρικό θέμα το κάπνισμα, τη μείωση της βλάβης από το κάπνισμα και τα εναλλακτικά προϊόντα νικοτίνης ως επικεφαλής ερευνητής από το 2011. Μέχρι τα μέσα του 2020, έχει δημοσιεύσει περισσότερες από 95 μελέτες σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά και έχει πραγματοποιήσει διαλέξεις και ομιλίες σε πάνω από 60 διεθνή συνέδρια. Ανακηρύχθηκε Highly Cited Researcher 2019 από το Web of Science, μια λίστα ερευνητών με τον μεγαλύτερο αντίκτυπο στο παγκόσμια επιστήμη σε 21 επιστημονικούς τομείς την τελευταία δεκαετία. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, έχει δημοσιεύσει 8 μελέτες και αρκετές προ-δημοσιεύσεις σχετικά με νόσο COVID-19, αναλύοντας παράγοντες κινδύνου για σοβαρή νόσο και εξετάζοντας τη συσχέτιση μεταξύ καπνίσματος, νικοτίνης και COVID-19.