Οι τιμές των αγαθών γκρεμίζουν τον μύθο της «υπαιτιότητας του πολέμου στην Ουκρανία» για τον ληστρικό πληθωρισμό
Άρθρο του οικονομολόγου Daniel Lacalle που δημοσιεύτηκε στις 10 Ιουνίου 2023 από το Mises Institute
Αυτό που καμία κεντρική τράπεζα δεν θέλει να σας πει είναι ότι ο μόνος τρόπος για να μειωθεί σημαντικά ο πληθωρισμός είναι η ύφεση. Γι' αυτό μιλούν για μια «ήπια προσγείωση», η οποία είναι ανέφικτη, εάν θέλουν πράγματι να μειωθεί μόνιμα ο πληθωρισμός.
Οι περισσότεροι πολιτικοί χρησιμοποίησαν το χαρτί της εισβολής στην Ουκρανία, για να δικαιολογήσουν τη τεράστια πληθωριστική έκρηξη της περιόδου 2021-2023.
Δεν έχει σημασία αν ο πληθωρισμός είχε ήδη αυξηθεί, πριν από τον πόλεμο. Διαταραχές στην αλυσίδα εφοδιασμού, ανάκαμψη της ζήτησης, αύξηση των μισθών... Χρησιμοποιήθηκαν πολλά προσχήματα για να δικαιολογηθεί ο πληθωρισμός, εκτός από το μόνο πράγμα που μπορεί να κάνει τις τιμές στο σύνολό τους να αυξάνονται ομοιόμορφα, το οποίο είναι η δημιουργία περισσότερων νομισματικών μονάδων πολύ πάνω από τη ζήτηση.
Εκείνοι που πληθωρίζουν το χρήμα κατηγορούν τα πάντα για τον πληθωρισμό, εκτός από το μόνο πράγμα που κάνει όλες τις τιμές - οι οποίες μετρώνται σε νομισματικές μονάδες - να αυξάνονται με τον ίδιο ρυθμό: την αύξηση της προσφοράς χρήματος, που αυξάνεται ταχύτερα από την πραγματική οικονομική παραγωγή.
Η διατάραξη της αλυσίδας εφοδιασμού και ο «πληθωρισμός» των τιμών των εμπορευμάτων προκαλούνται από τη νομισματική επέκταση: Περισσότερες πλέον νομισματικές μονάδες διεκδικούν σχετικά πεπερασμένους οικονομικούς πόρους. Τα κέρδη, οι μισθοί ή τα εμπορεύματα (σ.σ. οι τιμές και η διαθεσιμότητά τους) δεν είναι αιτίες του πληθωρισμού, αλλά οι συνέπειές του. Η μονάδα που χρησιμοποιείται για τη μέτρηση των τιμών (σ.σ. το νόμισμα) αποδυναμώνεται από τη μαζική αύξηση της προσφοράς της. Είναι σαν να πουλάω μήλα μετρημένα σε ποτήρια γάλα και ξαφνικά ο παραγωγός του γάλακτος να διοχετεύει στην αγορά χιλιάδες λίτρα περισσότερα. Τα μήλα μου θα κοστίζουν περισσότερα ποτήρια γάλα για να προσαρμοστούν στην πραγματικότητα της νέας μονάδας μέτρησης.
Οι μακροπρόθεσμες προσδοκίες για τον πληθωρισμό αυξήθηκαν στο 3%, το υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων δώδεκα ετών. Επιπλέον, σύμφωνα με το Γραφείο Στατιστικής της Εργασίας των ΗΠΑ, τον Απρίλιο ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή αυξήθηκε κατά 0,4%, εποχικά προσαρμοσμένος (SA), και αυξήθηκε κατά 4,9% τους τελευταίους 12 μήνες, μη εποχικά προσαρμοσμένος (NSA). Ο δείκτης για το σύνολο των ειδών πλην των τροφίμων και της ενέργειας αυξήθηκε 0,4% τον Απρίλιο (SA). 5,5% σε ετήσια βάση (NSA). Ωστόσο, οι τιμές στα εμπορεύματα έχουν σημειώσει κατακόρυφη πτώση το τελευταίο έτος.
Το αργό πετρέλαιο (WTI) έχει υποχωρήσει κατά 38% τον τελευταίο χρόνο, διαπραγματευόμενο κάτω από το επίπεδο πριν από την εισβολή στην Ουκρανία. Το πετρέλαιο κίνησης (-44%), η βενζίνη (-40%), το πετρέλαιο θέρμανσης (-44%), το φυσικό αέριο (Henry Hub -74% και NBP -65%) έχουν πέσει στα προπολεμικά επίπεδα. Ακόμα και το σιτάρι έχει μειωθεί κατά 30% σε σχέση με ένα χρόνο πριν από την 4η Ιουνίου 2023. Ο Δείκτης Τιμών Τροφίμων του FAO έχει επίσης διορθωθεί σε χαμηλό διετίας τον Μάιο.
Γιατί πέφτουν κατακόρυφα οι τιμές των εμπορευμάτων εν μέσω της ανάκαμψης της Κίνας, της αυξημένης ζήτησης και της περιορισμένης προσφοράς; Νομισματικοί παράγοντες ευθύνονται και πάλι. Οι μαζικές αυξήσεις των επιτοκίων και η επακόλουθη νομισματική συρρίκνωση επηρέασαν τις τιμές των αγαθών διεθνούς αναφοράς σε όλο τον κόσμο. Είναι πιο ακριβή η αγορά αποθηκευτικών χώρων, η χρηματοδότηση των margin calls, η ναύλωση δεξαμενόπλοιων και η έναρξη μακροχρόνιων θέσεων.
Εάν τα εμπορεύματα και ο πόλεμος στην Ουκρανία ευθύνονται για τον πληθωρισμό, γιατί ο δείκτης τιμών καταναλωτή παραμένει τόσο υψηλός; Η αύξηση της προσφοράς χρήματος πέφτει κατακόρυφα, αλλά δεν είναι αρκετή για να ανατρέψει την άνοδο των τιμών του 2020-2023 και, στην πραγματικότητα, η παγκόσμια προσφορά χρήματος δεν έχει πέσει κάτω από τα 101 τρισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με το Bloomberg. Αυτή είναι μια σημαντική πτώση της προσφοράς χρήματος, σε σχέση με τα υψηλά της επίπεδα, η οποία δικαιολογεί τη ραγδαία πτώση του συνολικού πληθωρισμού, αλλά δεν είναι αρκετή για να αντιστρέψει την αύξηση των τιμών για τους καταναλωτές.
Οι κεντρικές τράπεζες μεθόδευσαν τη μαζική έκρηξη του πληθωρισμού, όπως αποδεικνύεται στη μελέτη της BIS από τον Claudio Borio και άλλους, και τώρα διαπιστώνουν ότι είναι σχετικά εύκολο να μειωθεί ο ετήσιος πληθωρισμός στο 4-5%, αλλά όχι τόσο απλό να μειωθεί στο 2%.
Αυτό που καμία κεντρική τράπεζα δεν θέλει να σας πει είναι ότι ο μόνος τρόπος για να μειωθεί σημαντικά ο πληθωρισμός είναι η ύφεση. Γι' αυτό μιλούν για μια «ήπια προσγείωση», η οποία είναι ανέφικτη, εάν θέλουν πράγματι να μειωθεί μόνιμα ο πληθωρισμός.